pneumoconiose

Dode long: beschrijving

Artsen noemen de pneumoconiose pneumoconiose (Griekse pneuma = lucht, konis = stof). Een pneumoconiose treedt op wanneer het longweefsel abnormaal wordt veranderd door ingeademd, anorganisch (mineraal of metaalachtig) stof. Littekens en verharding van het bindweefsel van de longen, noemen experts fibrose. Veel beroepsgroepen worden blootgesteld aan schadelijk stof. Daarom is de pneumoconiose een van de meest voorkomende beroepsziekten. Afhankelijk van het type stof wordt onderscheid gemaakt tussen goedaardige en kwaadaardige pneumoconioseziekten, die verschillen in hun gevaarlijkheid.

Goedaardige pneumoconiose

Sommige stoffen worden alleen in het longweefsel afgezet, maar veroorzaken daar geen ontstekingsreactie. In tegenstelling tot kwaadaardig stof zal de longfunctie in een goedaardige zwarte long in de loop van de tijd alleen verslechteren.

In sommige gevallen zijn goedaardige soorten stof besmet met giftige stoffen. Artsen spreken van een gemengde longontsteking. Met talk is het vaak mogelijk om verontreiniging door asbest (gemengd stof asbestose) of kwarts (gemengd stof silicose) te detecteren. Kwartsstof kan soms worden gedetecteerd met kaolien.

Maligne pneumoconiose

Kwaadaardige stof leidt vaak tot gevaarlijke longveranderingen. Het longweefsel wordt steeds littekens. De zuurstofopname kan aanzienlijk worden verminderd. In het verdere verloop verhardt het longweefsel door fibrose.

Organisch stof

Luchtvervuiling door anorganisch stof wordt tegengegaan door longziekten veroorzaakt door organisch materiaal zoals uitwerpselen van vogels of graanschimmels. In dergelijke gevallen spreekt men van een exogene allergische alveolitis. Het immuunsysteem reageert allergisch voor dierlijke eiwitten of schimmelsporen, waardoor de longblaasjes ontstoken raken (alveolitis). De meeste boeren (Farmerlunge) of vogelkwekers (Vogelhalterlunge) worden getroffen. Maar ook chemische stoffen, bijvoorbeeld uit spuitbussen, kunnen alveolitis veroorzaken.

Afgezien van de zwarte kwartslong en het asbeststof, komen andere pneumoconiosen slechts sporadisch voor. Dit komt vooral door de strikte veiligheids- en gezondheidsmaatregelen op kwetsbare werkplekken. Voor niet-gevaarlijke stoffen is de algemene stoflimiet (6 mg per kubieke meter) van toepassing. Als ze deze limiet overschrijden, verstoppen ze de longblaasjes volledig, wat leidt tot ademhalingsproblemen.

Dode long: silicose

Silicose is een van de meest voorkomende beroepsziekten van de longen en komt vooral voor in mijnbouwwerkers. Alles wat u moet weten over silicose vindt u hier!

Pneumoconiose: symptomen

De tekenen van pneumoconiose kunnen erg verschillen. Patiënten hebben meestal geen klachten, vooral met goedaardig stof. Pas na jaren ontwikkelen hoest en kortademigheid zich tijdens het sporten. Als het longweefsel is veranderd als gevolg van geïnhaleerde, toxische stoffen, zijn de symptomen van pneumoconiose afhankelijk van de mate van ontsteking of fibrose. Veel voorkomende klachten zijn:

• bronchitis
• Droge hoest die jaren kan duren
• Zwakte en gewichtsverlies
• longontsteking
• ademhalingsmoeilijkheden

Als de long verandert en de bijkomende zuurstofdepletie van het bloed gedurende langere tijd aanhoudt, worden de tekenen van pneumoconiose of longfibrose ook extern zichtbaar. De vingertoppen worden dikker en lijken op de vorm van drumsticks. De huid, vooral het mondslijmvlies, de lippen en vingertoppen, verkleuren blauwachtig (cyanose).

Pneumoconiose: oorzaken en risicofactoren

Voor het grootste deel worden de getroffenen jarenlang blootgesteld aan schadelijk stof zodat het longweefsel abnormaal verandert. Dit gebeurt vaak op de werkplek.

Naast de tijdsperiode en de hoeveelheid stof is ook de grootte van de stofdeeltjes bepalend voor de vorming van een pneumoconiose. Grotere stofdeeltjes worden vastgehouden in de nasopharynx of in de luchtpijp. Ze zijn echter kleiner dan zeven micron in diameter, ze kunnen doordringen in de longblaasjes. Daar veroorzaken ze ontstekingen in het longweefsel.

Pneumoconiose: onderzoeken en diagnose

De verantwoordelijke arts voor longziekten is de longspecialist of een bedrijfsarts. De arts zal eerst enkele vragen stellen over de werkplek en de klachten. Voorbeelden zijn:

• sinds wanneer zijn de symptomen bijvoorbeeld hoest?
• heb je slijm bij het hoesten?
• krijg je slechte lucht?
• Voel je je ongewoon moe en geslagen?
• ben je afgevallen
• welk beroep oefen je uit? Hoe lang werk je al in dit beroep?
• welk beroep had u vóór uw huidige dienstbetrekking?
• inhaleer je stof?
• Zijn er speciale beschermende maatregelen op uw werkplek, zoals het dragen van een beschermend masker of een veiligheidsbril en het aanhouden daarvan?
• heb je fijnstofmetingen gedaan op je werkplek?

Medische geschiedenis en onderzoeken

Na het gesprek van de arts volgt een lichamelijk onderzoek van het hele lichaam. De arts luistert voornamelijk naar de longen (auscultatie) en tikt ze met zijn vinger (percussie). In een röntgenfoto van de longen kan de arts zeer belangrijke tekenen van pneumoconiose detecteren. Ontstoken longgebieden worden duidelijk zichtbaar door een verhoogde vochtophoping en verschijnen in de röntgenfoto als witachtige oppervlakken. In ernstige gevallen hoopt zich veel vocht op in de longen. Artsen noemen dit giftig longoedeem.

Longfunctietest

Deze studie wordt uitgevoerd om longziekten vroegtijdig te detecteren en hun beloop te beoordelen. De test wordt uitgevoerd op een speciale meter met mondstuk. Het meet het ingeademde luchtvolume en de luchtstroom tijdens het inademen en uitademen. Om de longfunctie goed te kunnen beoordelen, moet de onderzoeker onder begeleiding van het apparaat verschillende ademhalingsmanoeuvres uitvoeren. De patiënt zit stil en rechtop voor het apparaat. De neus is meestal gesloten met een klem.

Bloedgasanalyse en spiroergometrie

Artsen nemen bloed af en controleren het zuurstof- en kooldioxidegehalte (bloedgasanalyse) om de effecten van pneumoconiose op het bloed te achterhalen. Bij ernstige pneumoconiose wordt de zuurstof verlaagd en het koolstofdioxide verhoogd, omdat de uitwisseling van de twee gassen in de zieke long beperkt is.

longbiopsie

Voor de algemene diagnose van een pneumoconiose is longbiopsie meestal niet nodig. In onduidelijke gevallen kan een weefselmonster uit de longen worden genomen als onderdeel van een chirurgische procedure. Het monster wordt vervolgens onderzocht. Als gevolg hiervan kan de relatie tussen werkplek en pneumoconiose zonder enige twijfel worden bewezen.

Bronchoalveolaire lavage

Deze diagnostische procedure wordt uitgevoerd tijdens een longscan (bronchoscopie). Voor dit doel wordt een dunne, meestal flexibele slang door de mond of neus naar de longen gebracht. Aan het einde van de buis bevindt zich een kleine camera die kan worden gebruikt om de lagere luchtwegen te visualiseren. Het stoflonggebied wordt gespoeld met zoutoplossing. De spoelvloeistof wordt vervolgens afgezogen en onderzocht.

Pneumoconiose: behandeling

De meest effectieve behandeling voor een zwarte long is om blootstelling aan stof te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld een verandering van baan betekenen. Bij de meeste soorten geïnhaleerde stof vordert de ziekte niet na de eerste longveranderingen, zodra er geen verdere stress is. Daarom voorkomt de vroege diagnose van pneumoconiose ernstige gevolgen voor de ziekte.

Artsen schrijven vaak cortison voor en zelden antibiotica voor inflammatoire pneumonie of longfibrose. In zeer ernstige gevallen is de patiënt afhankelijk van een afzonderlijke zuurstoftoevoer (zuurstofflessen). Het kan nodig zijn om een ​​nieuwe long te transplanteren.

Pneumoconiose: ziekteprogressie en prognose

De progressie van de meeste gevallen van pneumoconiose kan worden voorkomen als de patiënt het gevaarlijke stof niet meer inademt. Reeds beschadigd geremodelleerd longweefsel verandert niet meer. De patiënt jarenlang blootstellen aan de verontreinigende stoffen kan de ziekte verergeren en leiden tot ernstige longfibrose. Ontstekingen genezen meestal in de loop van enkele weken, zolang patiënten zich voldoende beschermen tegen enorme stofbelastingen.

Van beryllium ontwikkelt pneumonie zich in ongeveer 17 procent van de gevallen, een chronische ziekte. Net als silicose en asbestose kan chronische pneumoconiose jaren na blootstelling aan aluminium of beryllium ontstaan.

Beroepsziekte van pneumoconiose

Als een arts het vermoeden van een longziekte heeft, meldt hij dit aan de wettelijke ongevallenverzekering. Om de ziekte als beroepsziekte te laten erkennen, wordt een medisch advies opgesteld. Op basis van het onderzoek beslist de ongevallenverzekering of er een beroepsziekte bestaat. Als er sprake is van een beroepsziekte, worden beroepsmatige en medische maatregelen genomen om de ziekte te verlichten en de getroffenen te ondersteunen. Als patiënten ondanks deze maatregelen blijvende lichamelijke handicaps hebben, wordt een pensioen uitgekeerd.

Voorkomen en erkennen van pneumoconiose

Pneumoconiose wordt zeer zelden erkend als een werkgerelateerde ziekte. In de regel worden de symptomen verlicht zodra de betrokken persoon de schadelijke stoffen vermijdt. In 2013 werden bijvoorbeeld slechts 2 aluminosiden, 9 sideroses (plaag van Welter) en 3 beryllioses herkend. Daarentegen zijn er voornamelijk erkende asbestcysten vanwege bijzonder schadelijk asbeststof.

Zwarte long: asbestose

Ze is een gevaarlijke longziekte. Lees hier alles over asbestose!

Preventief moet men op de volgende factoren letten:

• Vermijd het inademen van stof
• Houd u aan de veiligheidsvoorschriften op de werkplek
• Zorg ervoor dat uw werkgever de wettelijk vereiste beschermende maatregelen biedt, zoals speciale kleding, ademmaskers, bril of ventilatie- en uitlaatsystemen
• Neem deel aan bedrijfsgeneeskundige check-ups
• Profiteer van controles
• Stop met roken

Als u klachten heeft, ga dan naar uw huisarts, bedrijfsarts of zoek meteen een longspecialist. Dit is de enige manier om jezelf te beschermen tegen verdere stress en de ernstige gevolgen van een ziekte pneumoconiose vermeden.