Tenosynovitis (tendovaginitis, peritendinitis, tendosynovitis) is een ontsteking van de peesmantels. Meestal worden de onderarm, de hand en de pols aangetast. Er zijn twee speciale vormen van peesontsteking: Tendovaginitis stenosans en Tendovaginitis stenosans de Quervain. Alle belangrijke informatie over oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling van peesontsteking vindt u hier.
Tendinitis: beschrijving
Een peesmantel (vagina synovialis, vagina tendinis) is een omhulselachtige structuur rond een pees die deze beschermt en wrijving met aangrenzend weefsel zoals ligamenten en botten vermindert. Het is gevuld met synoviaal vocht (synoviaal vocht).
Onderscheid van een peesontsteking is tendinitis (tendinitis) zelf.
Tendinitis kan in principe op elke echte peesmantel voorkomen. In sommige delen van het lichaam is een peesmantel echter vooral vaak ontstoken: hand, onderarm en voet. Bekende vormen van peesontsteking zijn Schnappfinger en Tendovaginitis de Quervain.
Peesontsteking: Schnappfinger
Als het ongemak op de diffuser op de vingers, kan dit een snapvinger zijn. Lees meer in het artikel Schnappfinger.
Tendinitis: Tendovaginitis de Quervain
Als de duim pijnlijk wordt beperkt in beweging, moet de Quervain-tendosaginitis worden overwogen. Lees meer in het artikel Tendovaginitis de Quervain.
Tendinitis: symptomen
De peesontsteking begint vaak verraderlijk. Het belangrijkste symptoom is pijn over de getroffen peesmantel. Deze nemen vooral toe bij de actieve of passieve beweging van het gewricht, meer bepaald de aangetaste pees. Zwelling en roodheid zijn meestal te zien boven het gewricht. Ook worden een ochtendstijfheid en een gevoel van spanning beschreven. In de zogenaamde Tendovaginitis crepitans Als u het gewricht beweegt, kunt u wrijven voelen.
Tendinitis: oorzaken en risicofactoren
In zeer zeldzame gevallen wordt peesontsteking veroorzaakt door bacteriën (septische tendovaginitis). In plaats daarvan is tendovaginitis meestal een niet-bacteriële infectie die wordt veroorzaakt door overmatig gebruik en wanpraktijken. De ontstekingsreactie zorgt ervoor dat de pees en peesmantel opzwellen, in die mate dat de fijne vloeistoffilm in de peesmantel niet langer voldoende is voor een soepele peesbeweging. Voor een deel raakt de pees zelfs vast in haar peesmantel.
De ontsteking blijft toenemen en er is extra pijn. De oppervlakken van de pees en peesmantel kunnen veranderen als gevolg van de ontstekingsreactie, wat resulteert in een voelbaar en hoorbaar wrijven tijdens beweging. Artsen noemen dit ziektesymptoom Tendovaginitis crepitans.
Tendinitis: hand
Bij de flexorpezen van de vingers kunnen zich kleine knobbeltjes vormen in de pees, zodat deze niet langer soepel kan glijden. Dan spreekt men erover Tendovaginitis stenosans (ook Schnappfinger of snelle vinger). Dit heeft vooral invloed op de duim. Maar het kan ook de flexorpezen van andere vingers ontsteken. Bovendien kan deze vorm van peesontsteking zich ook ontwikkelen in verband met ontstekingsziekten van het reumatische type.
Een variant van Tendovaginitis stenosans is de Tendovaginitis stenosans de Quervain. Hier bevindt de peesontsteking zich in het eerste peescompartiment van de hand. Er zijn zes van dergelijke compartimenten waarin de extensorpezen naar de pols en vingers worden geleid. De peesfans worden gevormd door een sterk ligament, het zogenaamde retinaculum extensorum.
Tendinitis: pols
Soms is bij de overgang tussen hand en arm een peesmantel ontstoken (pols). Oorzaak is meestal een acute of chronische overbelasting of onjuiste belasting van de pezen die hier lopen. Als de peesontsteking bijvoorbeeld is gebaseerd op te veel werk met de computermuis, spreekt de arts van de “muisarm”. Ook kunnen lokale kneuzingen op de pezen een peesmantel veroorzaken om te ontsteken (en soms de pees zelf). De flexie van de hand wordt vooral benadrukt tijdens sporten zoals klimmen, gymnastiek, roeien of tafeltennis.
Tendinitis: arm
Niet alleen om de pols zelf, je kunt het voelen wanneer een peesmantel hier ontsteekt. Armkwalen kunnen ook voorkomen, meer bepaald een trek in de onderarm. Intensieve oefening met muziekinstrumenten zoals gitaar, viool of piano kan ook de reden zijn, als in het gebied van de pols en onderarm een peesmantel ontsteekt.
Elleboogpijn spreekt vaak voor de zogenaamde tenniselleboog, veroorzaakt door een permanente overbelasting en microtrauma, wat leidt tot tranen op de pezen. Een tenniselleboog is echter een ontsteking van de pezen van de spieren van de onderarm en dus geen peesontsteking. Armpijn veroorzaakt door peesontsteking is in de meeste gevallen gelokaliseerd op de onderarm.
Tendinitis: voet
Heel vaak, maar niet altijd, zijn het de bovenste ledematen, waarop een peesmantel ontsteekt. Voetpijn kan ook een indicatie zijn van tendovaginitis. Het ontwikkelt zich vaak bij atletisch actieve mensen, hetzij door direct trauma of chronische instabiliteit in het enkelgewricht. Vooral de volgende sporten geven de voorkeur aan een tendovaginitis: voet en basketbal, hockey en ballet. Ook bij skiërs kan het tot een peesontsteking aan de voet komen. De posterieure tibiale spier (tibialis posterior spier) of de fibulaire fibulaire spier (fibularis brevis spier) kunnen worden aangetast.
Tendinitis: onderzoeken en diagnose
Als u peesontsteking vermoedt, kunt u het beste een huisarts of orthopedisch specialist raadplegen. Op basis van de medische geschiedenis en het lichamelijk onderzoek kan een tendovaginitis meestal gemakkelijk worden gediagnosticeerd. Om de medische geschiedenis te registreren, zal uw arts uitgebreid met u praten over uw toestand. Hij kan de volgende vragen stellen:
- Heb je recentelijk ongewoon zwaar handwerk gedaan, zoals tuinieren of verhuizen?
- Welk beroep oefen je uit? Werkt u veel op een computertoetsenbord?
- Welke bewegingen veroorzaken de pijn?
- Sinds wanneer is de pijn?
- Helpt u bij ontstekingsremmende medicijnen?
De beschreven symptomen kunnen niet alleen voorkomen bij peesontsteking, maar ook bij andere ziekten – zoals artrose van het duimzadelgewricht (rhizarthrose). De arts moet dergelijke ziekten uitsluiten voordat hij “peesontsteking” kan diagnosticeren.
Tendinitis: beeldvorming
Beeldvormingsprocedures zijn meestal niet nodig en worden alleen in uitzonderlijke gevallen gebruikt. Om botveranderingen uit te sluiten, kunnen röntgenfoto’s in twee vlakken worden genomen. Bovendien kan de pees worden gevisualiseerd met behulp van echografie. Pezen kunnen ook worden gevisualiseerd door middel van magnetic resonance imaging (MRI).
Tendinitis: behandeling
Tendovaginitis therapie is meestal conservatief. Het is belangrijk om de oorzaak van peesontsteking (zoals overbelasting, slechte belasting) zoveel mogelijk te voorkomen. Als de peesontsteking bijvoorbeeld is gebaseerd op veelvuldig werk op het toetsenbord van de computer, kan een speciale polssteun voor het toetsenbord zinvol zijn: u plaatst uw polsen terwijl u erop tikt, zodat ze niet naar boven worden gebogen – dit ontlast de pezen.
Tendinitis: conservatieve therapie
Om bewegingen te voorkomen die peesontsteking verhogen en de pijn verergeren, kunnen de hand of voet worden geïmmobiliseerd met een spalk. De immobilisatie moet echter slechts van korte duur zijn, anders kan de pees aan de peesmantel blijven hangen.
Lokale koeling, elektrotherapie en kruiswrijvingsmassages kunnen ook worden gebruikt voor peesontsteking. Fysiotherapieoefeningen ter versterking en rek kunnen een positief effect hebben op de spieren en pezen. Door middel van fysieke of manuele therapie is het ook mogelijk om chronisch onjuist laden te corrigeren.
Soms worden ontstekingsremmende pijnstillers gebruikt, zoals niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s). Deze omvatten bijvoorbeeld ibuprofen en diclofenac. Ze kunnen als tablet worden ingenomen. Bovendien kunnen ontstekingsremmende zalven nuttig zijn.
Indien nodig (zoals herhaalde pijnlijke peesontsteking), kan de arts gerichte cortisone-injecties toedienen. Ze hebben een ontstekingsremmend effect en helpen meestal goed, maar moeten niet zo vaak worden toegediend als u wilt. Herhaalde cortisoninjecties kunnen het peesweefsel beschadigen.
Peesmantel ontstoken: huismiddeltjes
Verschillende huismiddeltjes kunnen helpen bij ontstekingen en pijn bij peesontstekingen. Voorbeelden:
- Vochtige koude kompressen gedrenkt in azijnwater (1 eetlepel azijn op 1 glas water) kunnen de pijnlijke plekken afkoelen.
- Goede omstandigheden helpen ook bij mierikswortel, helende aarde of kwark.
- Een zalf met propolis (bijenhars) heeft een ontstekingsremmend effect.
Tendinitis: chirurgie
Als ondanks intensieve conservatieve pijn pijn en terugkerende tendovaginitis optreden, kan een operatie worden overwogen. Het kan poliklinisch worden gedaan en wordt meestal onder plaatselijke verdoving uitgevoerd (indien nodig onder algemene verdoving). Afhankelijk van de vorm van anesthesie kunt u de kliniek onmiddellijk na de procedure verlaten (lokale anesthesie) of na een paar uur (algemene anesthesie).
Bij peeschirurgie is het ligament dat de pezen bedekt, verbroken. Het dak van het peeskanaal is ook gespleten en, indien nodig, wordt ontstoken en verdikt koordeweefsel verwijderd. De chirurg moet voorzichtig zijn om aangrenzende zenuwen en bloedvaten niet te verwonden. Uiteindelijk wordt de wond gehecht en verbonden.
Peesontsteking: Nazorg
Na de operatie moet u onmiddellijk beginnen met lichte bewegingen om verklevingen te voorkomen. De draden worden ongeveer tien dagen na de procedure verwijderd. Het litteken zal de eerste paar weken zacht zijn. Na verloop van tijd neemt de pijn echter af en wordt het chirurgische litteken minder gevoelig. Afhankelijk van uw werk kunt u het werk na één tot drie weken hervatten.
Tendinitis: Complicatie
Zoals bij elke operatie, kunnen er ook complicaties optreden bij peeschirurgie, zoals per ongeluk verwonden van zenuwen. Zelden komt het ook voor dat een zenuw in het littekenweefsel groeit. Als pijn en ongemak weer verschijnen na een symptoomvrij interval, kan een nieuwe operatie nodig zijn.
Als een verdere complicatie kan de chirurgische wond ontbranden. Dan moet u worden behandeld met een antibioticum.
Peesontsteking: ziekteverloop en prognose
De peesontsteking heeft vaak een langdurig verloop. Belangrijk is dat het gewricht bij het begin van de symptomen wordt gespaard om te voorkomen dat de acute ontsteking chronisch wordt. De prognose van een tendinitis is echter goed, zolang de triggerende bewegingen zo veel mogelijk worden vermeden en er geen andere ziekten zijn zoals reuma of gewrichtsontsteking.