Chronische nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie: beschrijving

De term “chronisch nierfalen” wordt door artsen gebruikt wanneer de nierfunctie is gedaald tot minder dan 60 procent. De ernst van de ziekte kan worden onderverdeeld in vijf fasen (lees meer in het artikel Nierfalen – Stadia). In West-Europa ontwikkelen jaarlijks ongeveer 10 op de 100.000 mensen chronische nierinsufficiëntie. Het heeft gevaarlijke effecten op het lichaam.

uremie

De belangrijkste taken van de nieren zijn bloedzuivering en waterverwijdering. Elke dag produceert het lichaam metabolieten die in het bloed naar de nieren worden getransporteerd en in de urine worden uitgescheiden. Ze worden ook urinestoffen genoemd.

Als een chronische nierinsufficiëntie aanwezig is, kan het lichaam de toxische metabolische producten niet meer uitscheiden – ze hopen zich op in het bloed en veroorzaken urinevergiftiging (uremie). Bovendien gaat het om het vasthouden van water in het weefsel (oedeem), omdat de nieren de ingenomen vloeistof niet meer volledig kunnen elimineren.

Verdere gevolgen voor het lichaam

Naast de uitscheidingsfunctie heeft de nier nog meer taken. Het helpt om de bloeddruk onder controle te houden en het botmetabolisme te reguleren. Bovendien produceert het verschillende hormonen die belangrijk zijn, onder andere voor de vorming van bloed. Chronisch nierfalen beïnvloedt dus ook andere lichaamsfuncties – de bloeddruk, hormoon- en vitaminebalans en het bloedstollingssysteem veranderen. Deze veranderingen als gevolg van nierzwakte hebben uiteindelijk gevolgen voor het hele lichaam.

fataal

Chronische nierinsufficiëntie kan leiden tot nierfalen en uiteindelijk de dood als het niet wordt behandeld: patiënten ondergaan kunstmatige bloeddialyse of ondergaan een niertransplantatie.

Chronische nierinsufficiëntie: symptomen

De symptomen van chronische nierinsufficiëntie zijn te vinden in het artikel Nierfalen – Symptomen.

Chronische nierinsufficiëntie: stadia

Chronisch nierfalen treedt op in verschillende stadia. Alle belangrijke informatie is te vinden in het artikel Nierfalen – Stadia.

Chronische nierinsufficiëntie: oorzaken en risicofactoren

Elke nier bestaat uit meer dan een miljoen nierlichamen (glomeruli). Deze kleine, bolvormige structuren bevatten een wirwar van kleine aders waarvan de wanden een filterstructuur hebben. Via deze filtervaten wordt per dag ongeveer 180 liter primaire urine aan het bloed onttrokken. Verschillende stoffen en transportmechanismen worden gebruikt om die stoffen terug te winnen die het lichaam nog kan gebruiken, bijvoorbeeld verschillende zouten. Er blijft ongeveer anderhalve liter urine over.

Chronische nierinsufficiëntie maakt adequate filtering en zuivering van het bloed onmogelijk. Verschillende ziekten kunnen hiervoor verantwoordelijk zijn: ze leiden tot een verlies van nierweefsel, dat wil zeggen dat een deel van de nierlichaampjes wordt vernietigd. De resterende nierlichamen nemen dan de taken van het zieke deel over. Meestal werkt dit in het begin goed, daarom merken de getroffen personen niets van de afnemende functie van de nieren. Alleen wanneer er niet langer voldoende gezond nierweefsel is, wordt de chronische nierinsufficiëntie merkbaar.

Chronische nierinsufficiëntie: meest voorkomende trigger

De meest voorkomende oorzaken van chronisch nierfalen zijn:

• Diabetes (diabetes mellitus): in ongeveer 35 procent van alle gevallen wordt chronische nierinsufficiëntie veroorzaakt door diabetes.
• Hoge bloeddruk (hypertensie): het kan de oorzaak zijn van chronisch nierfalen (vanwege schade aan de nierlichaampjes), maar het kan ook het gevolg zijn (naarmate de nierfunctie afneemt, worden verhoogde bloeddrukverhogende hormonen gevormd).
• Nierontsteking: zowel ontsteking van de nierlichaampjes (glomerulonefritis) als ontsteking van de urinekanalen en de omliggende ruimte (interstitiële nefritis) kan leiden tot chronische nierinsufficiëntie.
• Cystische nier: bij deze aangeboren misvorming van de nieren treden talrijke met vocht gevulde holten in de nieren op, waardoor hun functie ernstig wordt beperkt.
• Geneesmiddelen: nieren zijn schadelijk voor vrij verkrijgbare pijnstillers zoals paracetamol, ibuprofen of diclofenac. Vooral bij langdurig gebruik kunnen ze chronische nierinsufficiëntie veroorzaken.

In sommige gevallen is het niet mogelijk om op te helderen wat chronische nierinsufficiëntie heeft veroorzaakt.

Chronische nierinsufficiëntie: onderzoeken en diagnose

In een gedetailleerd gesprek met de patiënt brengt de arts eerst de medische geschiedenis (anamnese) ter sprake. Hij zal onder andere vragen stellen over reeds bestaande nierschade, chronische ziekten, medicatie en nierziekten in het gezin. Dit wordt gevolgd door een lichamelijk onderzoek met meting van bloeddruk en hartslag.

Bloed- en urineonderzoek

Een bloedtest is ook een routine bij vermoedelijk chronisch nierfalen. In het bloed worden onder andere de concentratie van de urine-bevattende stoffen creatinine en ureum gemeten – ze hopen zich op in het rode lichaamssap, als er een chronisch nierfalen is. Meer betekenisvol dan de creatininewaarde is de zogenaamde creatinineklaring. Het geeft een verklaring over het functioneren van de nieren, omdat chronische nierinsufficiëntie leidt tot een verminderde creatinineklaring.

Als de patiënt eiwit met de urine uitscheidt, onderbouwt dit het vermoeden van een nierzwakte. Met behulp van een andere laboratoriumwaarde (Glomerular Filtration Rate, GFR) kan de arts de ernst van de ziekte bepalen.

Verder onderzoek

Als de diagnose “chronisch nierfalen” is vastgesteld, volgt de zoektocht naar de oorzaken. Afhankelijk van de vermoedelijke diagnose, voeren artsen verdere urine- en bloedtesten uit, evenals beeldvormende onderzoeken zoals echografie (echografie). Soms is het verwijderen van een weefselmonster uit de nier (nierbiopsie) noodzakelijk. Zelfs na mogelijke gevolgen van nierinsufficiëntie, zoals bloedarmoede (nieranemie), worden in de onderzoeken onderzocht.

Chronische nierinsufficiëntie: behandeling

Chronische nierinsufficiëntie wordt behandeld volgens de oorzaak en ernst. De oorzaak van de nierzwakte wordt indien mogelijk geëlimineerd of behandeld, zodat het chronische nierfalen niet verder vordert. Eenmaal vernietigd nierweefsel kan echter niet worden hersteld.

De volgende maatregelen zijn belangrijk voor nierfalentherapie en de behandeling van mogelijke gevolgen:

• Voldoende hydratatie (twee tot twee en een halve liter) en toediening van diuretica
• Regelmatige controle van bloedzouten (bloedelektrolyten) en lichaamsgewicht
• Behandeling van hypertensie met medicijnen (vooral ACE-remmers en AT1-blokkers)
• Geneesmiddelen die het lipidengehalte in het bloed verlagen (geneesmiddelen die lipiden verlagen)
• Behandeling van anemie als gevolg van nierinsufficiëntie (nieranemie)
• Behandeling van botziekte (vitamine D-tekort als gevolg van nierinsufficiëntie)
• Juiste voeding

Ondanks de behandeling blijft chronische nierinsufficiëntie in veel gevallen toenemen, waardoor patiënten uiteindelijk kunstmatige dialyse of niertransplantatie moeten ondergaan.

Chronische nierinsufficiëntie: preventie

De meest voorkomende oorzaken van chronisch nierfalen zijn diabetes mellitus en hoge bloeddruk. Een goede aanpassing van de bloedsuikerspiegel en bloeddrukwaarden kan daarom een ​​chronische nierzwakte voorkomen.

Aangezien veel medicijnen chronische nierinsufficiëntie kunnen veroorzaken, moet u eventuele medicatie met uw huisarts bespreken. Dit geldt ook voor vrij verkrijgbare medicijnen. Als er al een nierzwakte is, is vaak een dosisaanpassing van geneesmiddelen vereist. Over het algemeen moet u stoppen met het innemen van geneesmiddelen voor nierfunctiestoornissen chronische nierinsufficiëntie Stem nauw op de dokter af.

Dieet bij chronisch nierfalen

Het dieet heeft ook invloed op het beloop van chronische nierinsufficiëntie. Meer in het artikel Dieet bij nierfalen!

Chronische nierinsufficiëntie: ziekteverloop en prognose

Hoe eerder een chronisch nierfalen wordt gedetecteerd en behandeld, hoe groter de kans op succes. Volledige genezing is echter meestal niet mogelijk – het verlies van functioneel nierweefsel kan niet worden teruggedraaid.

Bij mannen en oudere patiënten is chronische nierinsufficiëntie meestal sneller dan bij vrouwen en jongere patiënten. Hoge bloedsuikerspiegel en bloeddruk, evenals obesitas en roken hebben ook een negatief effect op het verloop van de ziekte.

een chronische nierinsufficiëntie kan de levensverwachting van de getroffenen verkorten. Dit is met name het geval wanneer diabetes (diabetes mellitus) de oorzaak is van nierinsufficiëntie. Sommige patiënten sterven aan de gevolgen van de zieke nieren, bijvoorbeeld ziekten van het cardiovasculaire systeem.