Gynaecomastie is een goedaardige borstkliergroei bij mannen. Het kan eenzijdig of aan beide kanten voorkomen. Gynaecomastie moet worden onderscheiden van de zogenaamde pseudogyäcomastie (lipomastie), die ontstaat bij sterke obesitas uitsluitend door de verhoogde vorming van vetweefsel rond de borst. Een gynaecomastie is niet altijd pathologisch, maar kan ook van nature voorkomen in bepaalde levensfasen bij jongens of mannen. Hier leert u alles wat belangrijk is.
Gynaecomastie: beschrijving
Vrouwelijke borstgroei bij mannen wordt gynaecomastie genoemd. Het klierweefsel groeit, wat door stadia gaat die vergelijkbaar zijn met die in de puberteit bij meisjes. Artsen onderscheiden verschillende vormen van gynaecomastie op basis van hun oorzaken. Afhankelijk van of het een natuurlijk (fysiologisch) of een pathologisch proces is, weet de arts of en hoe gynaecomastie moet worden behandeld.
Gynaecomastie: symptomen
Gynaecomastie (mannen met borstgroei) kan unilateraal of bilateraal zijn in de borststreek. Gynaecomastie is eigenlijk een symptoom, geen onafhankelijke ziekte. De trigger moet worden gevonden om een geschikte therapie te ontwikkelen.
Afhankelijk van de oorzaak van gynaecomastie kunnen andere symptomen optreden. Gynaecomastie kan leiden tot subjectieve klachten, zoals een gevoel van beklemming op de borsten, een bewegingsbeperking of een speciale contactgevoeligheid van de tepels.
Maar het kan ook uitsluitend verschijnen door de toename van een of beide borstklieren, zonder ander ongemak te veroorzaken. Adolescenten kunnen de zogenaamde puberteit gynaecomastie aanzienlijk belasten en ertoe leiden dat zwembaden, kleedkamers of sport worden vermeden uit angst voor spot.
Gynaecomastie: oorzaken en risicofactoren
In de meeste gevallen beïnvloedt de onderliggende aandoening, een normaal (fysiologisch) lichaamsproces, medicijnen of medicijnen de hormoonverhouding van testosteron en oestrogeen: het normale testosteronniveau bij volwassen jonge mannen is ongeveer zes nanogram per milliliter bloed (ng / ml), de normale oestrogeenniveaus 20 tot 40 picogrammen (pg / ml). Dit resulteert in een testosteron / oestrogeenquotiënt van ongeveer 200-300.
Het borstklierweefsel is erg gevoelig voor schommelingen in het hormonale evenwicht van de man, dus het kan leiden tot borstgroei bij evenwichtsstoornissen. Alle dingen die in deze balans tussenkomen, spelen daarom een rol als risicofactoren voor de ontwikkeling van gynaecomastie.
Het onderscheid tussen gynecomastie en zogenaamde pseudogynaecomastie (lipomastie) is belangrijk, omdat bij deze aandoening alleen vet in de borst wordt opgeslagen. Een pseudogynaecomastie ontstaat meestal in de context van obesitas.
De belangrijkste gynaecomastie vormt en veroorzaakt in één oogopslag:
Fysiologische gynaecomastie
Fysiologische gynaecomastie is het gevolg van een veranderde balans tussen vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogenen) en het mannelijke geslachtshormoon (testosteron). Het aandeel van de vrouwelijke boodschapper, dat ook in kleine hoeveelheden bij de man altijd in het lichaam circuleert, neemt toe. Het borstklierweefsel is erg gevoelig voor dergelijke veranderingen. Deze worden echter niet altijd veroorzaakt door pathologische processen, maar kunnen ook van nature in bepaalde levensfasen voorkomen:
- Neugeborenengynäkomastie: Ongeveer 60 procent van alle mannelijke pasgeborenen heeft de eerste weken een kleine borst. Dit gebeurt echter slechts tijdelijk en verdwijnt na enkele weken tot maanden weer. Mannelijke baby’s komen tijdens de zwangerschap en de eerste weken van hun leven in contact met de hormonen van vrouwelijke moeders. Oestrogeen wordt door de placenta en moedermelk aan het kind doorgegeven. De lever van het kind kan dit hormoon in de eerste paar levensweken niet zo efficiënt afbreken dat oestrogeen aanvankelijk een grotere invloed heeft op de ontwikkeling van het kind en kan leiden tot een lichte borstvorming.
- puberale gynaecomastie: Tijdens de puberteit ontwikkelen sommige jongens borstgroei, een zogenaamde puberteit-gynaecomastie. Nogmaals, een veranderde balans van geslachtshormonen is verantwoordelijk. In de loop van de ernstige veranderingen in de hormoonbalans, is het mogelijk dat meer en meer vrouwelijke geslachtshormonen worden gevormd. De puberteit gynaecomastie is meestal terug naar de leeftijd van 20 terug. Als het aanhoudt, kan het klierweefsel chirurgisch worden verwijderd. Veel adolescenten vinden gynaecomastie in de puberteit beschamend en hun zelfrespect lijdt eronder. Aangezien vetweefsel een rol speelt bij de omzetting van het mannelijke geslachtshormoon testosteron in vrouwelijk oestrogeen, komt pubertale gynaecomastie vaker voor bij adolescenten met overgewicht.
- Altersgynäkomastie: Naarmate je ouder wordt, neemt het lichaamsvet toe en neemt de testosteronproductie af. Het enzym aromatase, dat vooral in vetweefsel voorkomt, zet testosteron om in oestrogeen. Beide effecten samen kunnen ervoor zorgen dat het borstweefsel begint te groeien. Deze vorm van borstgroei wordt vaak begunstigd door obesitas.
Pathologische gynaecomastie
Borstgroei bij mannen kan ook wijzen op een pathologisch proces in het lichaam dat de hormoonbalans verstoort, of dat direct in de borst zelf optreedt.
- Erfelijke gynaecomastie: Sommige mannen hebben een probleem met de productie of verwerking van hormonen. Enzymen kunnen bijvoorbeeld bepaalde voorlopers van het mannelijke hormoon niet produceren, of beide testes – de belangrijkste producenten van testosteron – ontbreken. De arts krijgt het eerste bewijs van deze vorm van gynaecomastie in het patiëntinterview, omdat ‘mannen met borsten’ dan vaak al bekend zijn in de familie.
Soms ontbreken delen van het genetische materiaal DNA of wordt het (vrouwelijke) X-chromosoom X gedupliceerd (Klinefelter-syndroom). Het kan dus gebeuren, ondanks de mannelijke geslachtskenmerken, dat de borst, het bekken en de billen van vrouwen vrouwelijk worden. Dergelijke defecten in het genetische materiaal ontstaan meestal bij de productie van het sperma of het ei of bij hun fusie (bevruchting).
- Chronische ziekten: De uitgebalanceerde hormoonbalans van het lichaam kan door ziekten worden verstoord.
- Een bijzonder belangrijke rol wordt gespeeld door de lever, omdat deze verantwoordelijk is voor de afbraak van hormonen, met name oestrogenen. Bij leverziekten zoals levercirrose kan er een teveel aan vrouwelijke hormonen zijn en dus gynaecomastie. De nier kan ook gynaecomastie veroorzaken. In het geval van een functionele stoornis (nierinsufficiëntie) beïnvloedt de veranderde filterfunctie ook de hormoonbalans.
- Ernstige ondervoeding, zoals die veroorzaakt door anorexia, verlaagt de testosteronspiegel dramatisch en voorkomt dat de lever op volle sterkte werkt. Als u na zo’n hongerfase overgaat op een normaal dieet, zullen de hormoonspiegels nog een tijdje verstoord zijn en kan gynaecomastie zich ontwikkelen. Meestal komt dit echter binnen een jaar of twee terug.
- Het verliezen van een of beide testikels kan ook de verhouding tussen testosteron / oestrogeen en het klinische beeld van een “man met borsten” veranderen.
- Kanker en gynaecomastie: Tumoren zijn celaggregaten die hun normale taak hebben verloren. Uw groeimetabolisme is niet langer onderworpen aan natuurlijke grenzen en regulatiemechanismen. Sommige tumoren produceren zelf effectieve hoeveelheden hormonen, zodat een teveel aan deze boodschappers in het lichaam circuleert. Soms zijn dit geslachtshormonen of stoffen die eigenlijk alleen in de zwangerschap van de vrouw in het lichaam voorkomen. Als gevolg hiervan kan de borstgroei worden gestimuleerd en ontwikkelt zich gynaecomastie. In dit geval spreekt men van “paraneoplastische symptomen” (neoplasie = weefselregeneratie).
Overmatige hormoonproductie met gynaecomastie duidt echter niet altijd op een tumor. Er zijn ook veel andere, minder ernstige ziekten die het hormonale evenwicht veranderen, zoals de relatief frequente hyperthyreoïdie (hyperthyreoïdie).
Borstkanker kan ook bij mannen voorkomen. Dit is veel zeldzamer dan de vrouw en wordt daarom vaak laat herkend. Typerend voor een tumor-gerelateerde gynaecomastie (borstkanker) zijn hun acute, eenzijdige optreden, pijn en een gevoel van beklemming.
- Gynaecomastie als gevolg van medicijnen, medicijnen of verzorgingsproducten: Een veel voorkomende oorzaak van gynaecomastie is de externe toevoer van hormonen of stoffen die de hormoonbalans beïnvloeden. Sommige geneesmiddelen voor het hart, antibiotica of antidepressiva veranderen het hormoonmetabolisme. Als een arts een man met een “vrouwelijke” borstbevestiging onderzoekt, moet hij ook in detail informeren naar mogelijk drugsgebruik (marihuana, heroïne), omdat beide stoffen leiden tot langdurig misbruik, waaronder gynecomastie. Zelfs zwaar, langdurig alcoholgebruik kan de oorzaak zijn van een hormonale aandoening met gynaecomastie.
Sommige huid- en haarverzorgingsproducten bevatten kleine hoeveelheden kunstmatige vrouwelijke hormonen die via de huid of hoofdhuid in de bloedbaan terechtkomen. De arts kan daarom ook om de haargel of shampoo vragen.
Pseudogynecomastie (lipomastie)
Het is belangrijk om gynecomastia te onderscheiden van lipomastia. Bij pseudogynacomastia vermenigvuldigt het klierweefsel zich niet, maar wordt vet opgeslagen in de borst. De pseudo-gynaecomastie komt vooral voor bij ernstig overgewicht en obesitas (obesitas). Op basis van de BMI (Body Mass Index) kan men het overgewicht zelf inschatten.
Gynaecomastie: onderzoeken en diagnose
Het belangrijkste hulpmiddel van de gynaecomastie arts is het interview met de patiënt (anamnese). Vaak komt het door drugs- of drugsgebruik voor gynecomastie, of het is een natuurlijk groeiproces tijdens de puberteit, de zogenaamde puberteit-gynaecomastie. Om deze reden zijn bij jongens jonger dan 15 jaar meestal geen verdere diagnostiek nodig.
Op basis van de vorm en de grootte van de tepel kunt u de groei van de borst in fasen verdelen en gedurende een lange tijd observeren en vergelijken.
Bij gynaecomastie moet de arts onderscheid maken tussen pseudogynaecomastie (lipomastie) en echte gynaecomastie. Daarom is palpatie een zeer belangrijke stap in de diagnose. Op deze manier kan de arts snel klierweefsel onderscheiden van eenvoudig vetweefsel en beoordelen of er abnormale groei van het borstklierweefsel is. Sommige artsen detecteren dit verschil liever met de ultrasone machine.
Bovendien bepaalt de arts in het bloed met name de lever- en nierwaarden en de hormoonspiegels van oestrogeen en testosteron en hun afbraakproducten.
Echografie van de testikels en de buik is belangrijk om de productieplaatsen van de hormonen te beoordelen. In dit proces worden de testikels ook gescand, op deze manier kunnen bijvoorbeeld structurele veranderingen of knopen worden gevoeld. Bij adolescenten wordt de ontwikkeling van de penis en het lichaam tegelijkertijd beoordeeld – ze laten conclusies toe over de lichamelijke ontwikkeling en het stadium van de puberteit. Een röntgenfoto of computertomografie-scan van de borst kan ook belangrijk zijn bij bepaalde soorten gynaecomastie of vermoedelijke tumoren.
Een eenzijdige gynaecomastie met harde weefseldelen (knobbeltjes) kan leiden tot een vermoedelijke borstkanker. In dit geval wordt ook een mammogram voor de uitsluiting van borstkanker bij de man gemaakt.
Als er geen reden is voor gynaecomastie, of als het sinds de geboorte of de puberteit bestaat, kan een chromosomale analyse bewijs leveren voor een mogelijke genetische aandoening. Om kostenredenen wordt dit onderzoek alleen uitgevoerd op basis van verder bewijs van een genetische ziekte.
Gynaecomastie: behandeling
Bij gynaecomastie wordt de behandeling bepaald op basis van de oorzaak van de ziekte. Vaak is het slechts een tijdelijk probleem, zoals puberteit-gynaecomastie, en is geen behandeling nodig. Als de oorzaak bekend en behandelbaar is, is de behandelingsbenadering gericht op het opnieuw corrigeren van de hormoonbalans. Als dit niet wordt bereikt met eenvoudige middelen, zoals een verandering in dieet of de eliminatie van verborgen externe bronnen van oestrogeen, kan men ingrijpen met geneesmiddelen in de hormoonbalans. Ofwel door directe toediening van testosteron, of door de omzetting, productie en werking van het vrouwelijke hormoon oestrogeen te blokkeren. Een dergelijke medicamenteuze behandeling is echter controversieel en men schat dat dit pas effectief zal zijn in de eerste paar maanden na het begin van de borstgroei.
Gynaecomastie: OP
Als medicatie niet helpt, kan chirurgische verwijdering van de borst worden overwogen. Lees alles in het artikel Gynecomastia Surgery.
Gynaecomastie: ziekteverloop en prognose
In het geval van fysiologische gynaecomasieten is behandeling alleen nodig als de veranderingen de patiënt onder druk zetten. Bovendien is het vaak slechts een tijdelijke verschijning, die na enige tijd vanzelf achteruitgaat. Als het daarentegen pathologische gynaecomastie is, helpen verschillende onderzoeken mogelijke onderliggende ziekten en hormonale stoornissen op te sporen.
Bij mannen met borsten die een arts bezoeken, moet de arts altijd proberen een echte gynecomastie te onderscheiden van een pseudogynaecomastie. Een pseudogynecomastie kan cosmetisch stressvol zijn voor de patiënten, maar heeft geen ziektewaarde. Vaak zijn het ook gemengde vormen, omdat vetweefsel een belangrijke rol speelt in de hormoonbalans van de man en dus ook in de Gynaecomastie.