cholangitis

Cholangitis: beschrijving

Cholangitis (galwegontsteking) veroorzaakt ontsteking van de galwegen die de galblaas verbindt met de dunne darm. De gal wordt gevormd door de levercellen en verdikt en opgeslagen in de galblaas. Wanneer voedsel wordt ingenomen, wordt de gal via de galwegen in toenemende mate afgegeven aan de twaalfvingerige darm (duodenum). De galzuren die het bevat, zijn nodig in de darm om de vetten die door het dieet worden opgenomen te splitsen en te verteren. Bovendien worden giftige stoffen uit het lichaam via de lever en de galwegen in de darm afgegeven en uitgescheiden in de ontlasting.

Acute cholangitis

Ongeveer 15 procent van de bevolking lijdt aan galstenen (cholelithiasis), die de uitstroom van gal kunnen belemmeren. Dit verhoogt het risico op lokale bacteriële kolonisatie. Dit kan leiden tot etterende ontsteking van de galwegen (cholangitis). Omdat vrouwen met overgewicht ouder dan 40 jaar een verhoogd risico op galstenen hebben, hebben ze twee keer meer kans om cholangitis te ontwikkelen dan mannen.

Primaire scleroserende cholangitis

Primaire scleroserende cholangitis (PSC) is een speciaal type galwegontsteking en is een van de auto-immuunziekten. Het is een chronische progressieve ontsteking van de galwegen in en buiten de lever. De ziekte is nauw verwant aan andere auto-immuunziekten zoals de chronische inflammatoire darmziekte colitis ulcerosa. De PSC leidt in het verdere verloop tot littekens (sclerose) van de galwegen naar de galblaas (cholestase). In een later stadium ontwikkelen patiënten vaak levercirrose, die alleen kan worden behandeld met een levertransplantatie.

Cholangitis: symptomen

Bacteriële cholangitis en primaire scleroserende cholangitis vertonen enkele overeenkomsten in termen van symptomen:

Acute (bacteriële) cholangitis: symptomen

De typische symptomen van cholangitis hier zijn ernstige pijn in de rechter bovenbuik, die wordt beschreven als consistent en constant. De getroffenen lijden vaak ook aan koorts tot meer dan 40 graden Celsius en een uitgesproken malaise. Cholangitis veroorzaakt bij veel patiënten na een paar dagen ook geelverkleuring (geelzucht) van de huid. Het geel worden van de huid wordt veroorzaakt door de terugstroom van gal in de lever. Het afbraakproduct (bilirubine) van het rode bloedpigment (hemoglobine) kan niet langer worden geëlimineerd via de gal, gaat in het bloed en neerslaat in de huid en slijmvliezen. Het geel worden van de huid (icterus) kan gepaard gaan met een sterke jeuk.

Primaire scleroserende cholangitis: symptomen

Patiënten met primaire scleroserende cholangitis hebben ook last van een gele verkleuring van de huid, die in de meeste gevallen gepaard gaat met een ondraaglijke jeuk. Patiënten hebben in 80 procent van de gevallen ook chronische inflammatoire darmaandoeningen (colitis ulcerosa). Het risico op bacteriële ontsteking van de galwegen is verhoogd in de PSC. Dergelijke bacteriële cholangitis kan optreden bij spurts. Het veroorzaakt de typische symptomen zoals koorts, pijn in de bovenbuik en een gevoel van zwakte.

Cholangitis: oorzaken en risicofactoren

Acute cholangitis en primaire scleroserende cholangitis zijn te wijten aan zeer verschillende oorzaken:

Acute cholangitis veroorzaakt door darmbacteriën

Acute cholangitis wordt vaak veroorzaakt door darmbacteriën, die vanuit de dunne darm migreren via het gewone galkanaal (ductus choledochus) naar de galblaas en het galwegenstelsel. Het gemeenschappelijke galkanaal, samen met het pancreaskanaal (ductus pancreaticus), leidt naar de duodenale papilla in de twaalfvingerige darm (duodenum). De opening van het gemeenschappelijke kanaal wordt geregeld door een sluitspier. Hoewel de sluitspier meestal voorkomt dat darmbacteriën in de lever opkomen, kan dit nog steeds gebeuren en, als gevolg, leiden tot cholangitis.

Acute cholangitis veroorzaakt door galstenen (cholelithiasis)

Galstenen worden meestal veroorzaakt door een hoog cholesterolgehalte in de gal. Vrouwen met overgewicht boven de 40 jaar lopen een bijzonder risico en hebben vaak galstenen. De galstenen kunnen migreren van de galblaas naar het galsysteem en de galwegen blokkeren, waardoor de gal een back-up maakt – soms naar de lever. De stagnerende secretie kan niet goed weglopen en bacteriën kunnen zich gemakkelijker vermenigvuldigen. Net als stilstaand water in de natuur, maakt een gebrek aan afspoeling het waarschijnlijker dat er een onbalans tussen bacteriën ontstaat. Het leidt vervolgens tot irritatie van het slijmvlies van de galwegen en een etterende ontsteking (cholangitis) verspreidt zich sneller.

Primaire scleroserende cholangitis (PSC): auto-immuunziekte

Primaire scleroserende cholangitis (PSC) is een speciale vorm van cholangitis die ten grondslag ligt aan een auto-immuun ontstekingsproces. De galwegen van de getroffenen zijn chronisch ontstoken en smal in de loop met onregelmatige tussenpozen. De vernauwingen beïnvloeden de galwegen binnen en buiten de lever en kunnen leiden tot een terugstroom van gal met ontstekingsstoten.

Vaak komt de PSC ook voor als onderdeel van een chronische inflammatoire darmaandoening (colitis ulcerosa). Als er naast de typische symptomen van cholangitis ook slijmerige bloederige diarree is, is het altijd noodzakelijk om aan een PSC te denken.

Cholangitis: onderzoeken en diagnose

De juiste contactpersoon voor vermoedelijke cholangitis is een specialist in interne geneeskunde of gastro-enterologie. De arts zal in een eerste interview vragen stellen over uw huidige symptomen en u vragen het verloop van de symptomen en eventuele eerdere medische aandoeningen (anamnese) te beschrijven. De arts zal u de volgende vragen stellen:

• Heb je buikpijn?
• Zijn de buikpijn convulsief of constant persistent?
• Heb je koorts?
• Heb je een voorgeschiedenis van inflammatoire darmaandoeningen (colitis ulcerosa)?
• Heb je ooit galstenen gehad?

Daarna zal de arts u lichamelijk onderzoeken en eerst uw huid nader bekijken. Een mogelijke gele verkleuring van de huid of zogenaamde leverhuidtekens duiden op leverschade. Leverhuidtekens zijn typische huidveranderingen die optreden bij chronische leverziekten zoals stervormige verlengingen van huidvaten (Spider naevi), roodheid van de handpalmen (Palmaerythem) en roodachtige, gladde lippen (gelakte lippen).

De arts zal vervolgens uw stethoscoop gebruiken om naar uw maag te luisteren om de darmgeluiden en de lucht en stoelgang te controleren. Dan zal de arts je buik voelen. De arts drukt vaak onder de rechter ribbenboog en vraagt ​​de patiënt diep adem te halen. Als de pijn erger wordt en de inhalatie wordt gestopt, wordt het vermoeden van een ontstoken galblaas (cholecystitis) bevestigd.

Aangezien het lichamelijk onderzoek alleen voorwaardelijke cholangitis kan detecteren, volgen in het algemeen verder onderzoek:

bloedonderzoek

De arts kan met behulp van de bloedtest tekenen van ontsteking detecteren in aanwezigheid van cholangitis. Verhoogde niveaus van C-reactief eiwit (CRP) en witte bloedcellen (leukocyten) duiden op bacteriële ontsteking. Deze ontstekingsparameters in het bloed zijn niet specifiek voor cholangitis, maar kunnen ook voorkomen in de context van andere ontstekingsreacties van het lichaam.

Echografie (echografie)

Het echografisch onderzoek van de buik (echografie van de buik) kan al eerste aanwijzingen geven over de oorzaak van cholangitis. Verlengde galwegen kunnen wijzen op een blokkade van de gal. Als galstenen zich in het galkanaalsysteem bevinden, vormen ze zich meestal in de galblaas en kunnen daar het beste worden gevisualiseerd.

Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)

Als wordt vermoed dat cholangitis of galstenen de uitstroom van gal voorkomen, wordt endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP) als een veilig diagnostisch hulpmiddel beschouwd. Het ERCP maakt de visualisatie van de galwegen van binnenuit mogelijk. Een dunne buis wordt over de slokdarm en maag naar voren gebracht in de twaalfvingerige darm, via welke röntgencontrastmiddel wordt geïnjecteerd in het gemeenschappelijke kanaal van gal en pancreas. Vervolgens wordt het galkanaalsysteem doorgelicht met behulp van een röntgenapparaat. Als galstenen kunnen worden gedetecteerd, kunnen deze direct in dezelfde sessie worden verwijderd door het ERCP (steenextractie door papillotomie).

Cholangitis: behandeling

De therapie van cholangitis is afhankelijk van de oorzaak van de ziekte.

Bacteriële cholangitis

Acute galwegontsteking (cholangitis) wordt meestal veroorzaakt door bacteriën. De arts schrijft dan meestal de patiënt hoge doses antibiotica voor. In het bijzonder vaak wordt de actieve ingrediëntgroep van fluorochinolonen gebruikt. In sommige gevallen wordt een combinatie van twee verschillende antibioticumklassen ook gebruikt om een ​​breder spectrum van bacteriën te dekken (breedspectrumantibioticum).

Cholangitis-patiënten mogen niet gedurende ten minste 24 uur eten om spijsvertering en galstroom te voorkomen. Bovendien zullen patiënten analgetica (zoals metamizol) en antipyretische geneesmiddelen (zoals paracetamol en ibuprofen) krijgen. In de regel neemt de pijn na een paar dagen af. Patiënten moeten ook voorzichtig zijn om voldoende vloeistof te consumeren.

galsteen verwijdering

Als cholangitis te wijten is aan verstopping van de galwegen veroorzaakt door galstenen, moeten deze onmiddellijk worden verwijderd. Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP) kan galwegen nauwkeurig beoordelen en galstenen verwijderen. Als het verwijderen van de galstenen niet gepaard gaat met een verbetering van de symptomen, kan een zogenaamde stent (buis) in het galkanaal worden ingebracht. De buis houdt het galkanaal open, waardoor de galstroom in de dunne darm wordt verbeterd.

Galstenen vormen zich voornamelijk in de galblaas en kunnen van daaruit in het galkanaalsysteem migreren. Na een acute inflammatoire stuwkracht wordt de galblaas meestal operatief verwijderd (cholecystectomie).

Primaire scleroserende cholangitis

De primaire scleroserende cholangitis is een auto-immuunziekte en kan tot nu toe niet causaal worden behandeld. Patiënten met geelzucht (geelzucht) hebben vaak last van ernstige jeuk. De medicinale uitscheiding van galzuren is therapeutisch op de voorgrond. Het medicijn ursodeoxycholzuur helpt bij het oplossen van de cholesterolhoudende galstenen. In gevallen van acute ontstekingsaanvallen worden antibiotica ook gebruikt in PSC. In de loop van PSC kan littekens van het hele leverweefsel (levercirrose) ontstaan. De laatste behandelingsoptie (ultima-ratio) vertegenwoordigt dan een levertransplantatie.

Cholangitis: ziekteverloop en prognose

Als de cholangitis geneest en eventuele galstenen worden verwijderd, is de prognose van galwegontsteking zeer goed. Bij de meeste patiënten blijft het dan bij één ziekte. Nieuwe terugvallen (recidieven) zijn te vinden in de PSC, maar zijn verder zeldzaam.

De acute bacteriële cholangitis moet altijd onmiddellijk antibioticum worden behandeld, zodat de bacteriën zich niet door de bloedbaan door het lichaam verspreiden en tot bloedvergiftiging (cholangiosepsis) leiden. In het gevorderde stadium kan de galwegenontsteking zich ook verspreiden naar het resterende leverweefsel en etterende abcessen veroorzaken.

Hoe langer de cholangitis, hoe groter het risico op vernauwing (stricturen) en littekens van de galwegen. Galblaasvernauwingen voorkomen de uitstroom van gal en verhogen het risico op achterstand. Het PSC wordt ook geassocieerd met een verhoogd risico op cirrose en galwegkanker (cholangiocellulair carcinoom).

De levensverwachting van PSC-patiënten is verminderd, terwijl de acute cholangitis wordt niet geassocieerd met een beperking van de levensverwachting.