De term “Restless Legs” (ook wel Restless Legs Syndrome, RLS genoemd) vertaald betekent “rusteloze benen”. Getroffen mensen hebben een enorme bewegingsdrang en voelen vaak een kwellend trekken of tintelen in de benen. De symptomen komen uitsluitend voor in rustsituaties en kunnen door inspanning worden verbeterd. Lees hier alles over Restless Legs.
Rusteloze benen: beschrijving
De naam “Rusteloze benen“Vertaald betekent” rusteloze benen “. De getroffenen hebben een enorme bewegingsdrang. Bovendien voelen de meeste patiënten een kwellende trek of tintelingen in de benen, soms in de armen. De symptomen treden alleen op in rustsituaties, meestal ’s avonds of’ s nachts. Maar zelfs bij rustige activiteiten zoals lange periodes op het werk of in de auto, kunnen klachten optreden.
De rusteloze benen behoren tot de meest voorkomende zenuwaandoeningen in Duitsland. Vrouwen worden meer getroffen dan mannen. De exacte oorzaak van de ziekte is nog niet duidelijk. Er zijn echter aanwijzingen dat de ziekte kan worden geërfd. In dit geval begint de ziekte meestal vroeg, vóór de leeftijd van 30. Wanneer kinderen of adolescenten worden getroffen, worden de symptomen van Restless Legs vaak verkeerd beoordeeld als hyperactiviteitsstoornis of groeipijnen.
Restless Legs: Symptomen
Het leidende symptoom van Restless Legs is de drang om te bewegen die patiënten voelen. Er zijn ook sensaties in de benen, soms in de armen. Deze kunnen anders worden uitgedrukt: sommige patiënten klagen over trekken of scheuren, anderen over tintelingen of drukpijn. Wat iedereen gemeen heeft, is dat ze meestal uit de onderkant van het been komen. Door te bewegen, op te staan of rond te lopen kunnen de klachten voor een korte tijd worden verlicht.
Meestal ontwikkelen of verergeren de symptomen maar in vrede, vooral ’s avonds of’ s nachts. Als gevolg hiervan is de slaap van de patiënten onrustig en gestoord. Om deze reden lijden veel patiënten gedurende de dag aan vermoeidheid, gebrek aan concentratie of prestaties. Niet zelden zijn dit de symptomen die de patiënt naar het kantoor van de arts brengen.
Zelfs vrijetijdsactiviteiten in vrede, zoals het lezen van een boek, een bezoek aan de bioscoop, het besturen van een auto of zelfs lang zitten tijdens het werk, kunnen het ongemak veroorzaken en de betrokken persoon dwingen om te bewegen. Als gevolg hiervan is de kwaliteit van leven van mensen met rusteloze benen ernstig beperkt.
De periodieke beenbewegingen die onwillekeurig veroorzaken dat patiënten slapen of wakker worden, worden periodieke ledemaatbewegingen (PLM) genoemd. In maximaal 80 procent van de gevallen zijn ze tekenen van het Restless Legs Syndroom, maar ze komen ook voor bij andere ziekten op oudere leeftijd.
De symptomen zijn individueel zeer verschillend in hun sterkte en de frequentie van hun optreden. Er zijn ook enkele patiënten, die inderdaad de drang voelen om te bewegen, maar geen abnormale sensaties in de benen specificeren. De ziekte is chronisch progressief. Dit betekent dat het sluipend vordert en de symptomen toenemen. Aan het begin van de ziekte kunnen de rusteloze benen optreden bij spatten, tussendoor zijn de getroffenen symptoomvrij.
Rusteloze benen: oorzaken en risicofactoren
Tot op de dag van vandaag is het niet helemaal duidelijk wat de reden is voor Restless Legs. Omdat therapie met de neurotransmitter dopamine of stoffen die hetzelfde effect hebben als dopamine (dopamine-agonisten) suggereert dat dopamine een essentiële rol speelt bij de ontwikkeling van rusteloze benen.
Meer dan de helft van de patiënten heeft een positieve familiegeschiedenis, wat betekent dat er al minstens één geval van Restless Legs bekend is in hun familie. Dit en wat onderzoek suggereert dat de ziekte kan worden geërfd. Er zijn al zes genen gevonden die een rol spelen. Hoe deze genen precies het ziekteproces beïnvloeden, is op dit moment niet definitief opgehelderd.
Je moet ook onderscheid maken tussen het primaire en secundaire Restless Legs-syndroom. De primaire RLS ontstaat zonder dat een andere oorzaak bekend is. Secundaire RLS is het resultaat van verschillende onderliggende ziekten of gezondheidsproblemen. Ten tweede kunnen de volgende factoren leiden tot rusteloze benen:
- zwangerschap
- andere zenuwaandoeningen zoals polyneuropathieën (vooral bij diabetes mellitus) of radiculopathieën (irritatie of schade aan een zenuwwortel op het ruggenmerg)
- ijzertekort
- Nierziekten die leiden tot het verschijnen van urinestoffen in het bloed (uremie)
- Hyperthyreoïdie of hypofunctie
- Coördinatie-bewegingsstoornis door progressief verlies van zenuwcellen in het cerebellum en het ruggenmerg (spinocerebellaire ataxie)
- reumatische aandoeningen
- Geneesmiddelen (zoals sommige antidepressiva, neuroleptica, schildklier- of inbeslagnemingsmedicijnen)
Rusteloze benen: onderzoeken en diagnose
Om Restless Legs te kunnen diagnosticeren, vraagt de arts eerst naar de medische geschiedenis (anamnese). Hij vraagt bijvoorbeeld hoe de symptomen zich uiten en wanneer ze zich voordoen en of er iemand in de familie is die wordt beïnvloed door Restless Legs. Omdat het vaak moeilijk is voor patiënten om de sensaties in hun benen nauwkeurig te beschrijven, moet er veel tijd aan het gesprek worden besteed. Bovendien kan het zijn dat voor de betrokken persoon de gevolgen van de slaapstoornis zijn, zoals het gebrek aan focus op de voorgrond en niet de drang om te bewegen of de sensaties.
Na het gesprek voert de arts een lichamelijk en neurologisch onderzoek uit, maar beide zijn onopvallend in de Restless Legs. Ze dienen om andere mogelijke oorzaken van de klachten uit te sluiten.
Als aan de volgende criteria wordt voldaan, worden rusteloze benen gediagnosticeerd:
- Drang om de benen te bewegen, vaak vergezeld door abnormale sensaties in de benen. Soms worden de armen of andere delen van het lichaam aangetast.
- De symptomen beginnen of verergeren in rust (bijv. Zittend of liggend).
- De symptomen verbeteren met inspanning (bijv. Opstaan of rennen).
- De symptomen zijn ’s avonds of’ s nachts erger dan overdag of treden alleen ’s avonds of’ s nachts op.
Met de zogenaamde L-Dopa-test kan de vermoedelijke diagnose Restless Legs relatief betrouwbaar worden bevestigd. De patiënt krijgt een testdosis van het medicijn L-Dopa. Als de symptomen verbeteren, is het Restless Legs Syndroom waarschijnlijk. Als het effect niet werkt, zijn de rusteloze benen nog steeds niet uitgesloten.
Andere punten die de vermoede diagnose “Restless Legs” bevestigen, zijn:
- Een ander familielid heeft RLS al gecontracteerd.
- Er is een onwillekeurige beweging van de benen tijdens slaap of wakker (PLM).
Omdat niet alleen het Restless Legs-syndroom symptomen zoals bewegingsdrang en abnormale sensaties in de benen veroorzaakt, maar ook andere ziektes kan veroorzaken, zijn de volgende onderzoeken soms nuttig voor verduidelijking:
- Bloedonderzoek (bepaling van ijzer-, nier- en schildklierniveaus, vitamine B12 en foliumzuur)
- elektrisch onderzoek van zenuwen en spieren (elektroneurografie, electromyografie)
- Onderzoek van slaap (polysomnografie, actigrafie)
Rusteloze benen: behandeling
De primaire RLS, dat wil zeggen zonder enige andere onderliggende ziekte, kan niet causaal worden behandeld. Men kan alleen proberen de symptomen te verlichten en zo de kwaliteit van leven van de patiënten te verbeteren. In secundaire RLS is het soms mogelijk om rusteloze benen volledig te genezen door de onderliggende trigger (andere ziekte, medicatie, etc.) te behandelen.
Rusteloze benen therapie wordt met medicijnen behandeld. Aanvankelijk worden L-dopa en een zogenaamde decarboxylaseremmer (bijvoorbeeld benserazide) toegediend. De voorbereidingen worden ongeveer een uur voor het slapen gaan genomen, omdat aan het begin van de ziekte de symptomen ’s nachts het ergst zijn. Als L-dopa niet langer helpt, kunnen dopamine-agonisten worden toegediend tegen het rusteloze benen-syndroom.
De meest voorkomende bijwerkingen van Restless Legs Syndrome Therapy met dopamine-achtige stoffen (dopaminerge therapie) zijn duizeligheid, misselijkheid en problemen met de bloedsomloop. Daarom is het belangrijk om de juiste dosis individueel te vinden en te beginnen met de laagst mogelijke hoeveelheid actief ingrediënt.
Bovendien kan een dopaminerge behandeling leiden tot een zogenaamde augmentatie. Dit betekent dat de symptomen worden verergerd door de therapie zelf. Als de augmentatie onder L-dopa-therapie wordt overgeschakeld naar een dopamine-agonist. Als een vergroting optreedt, worden opiaten gebruikt. Deze worden ook gebruikt als dopaminerge therapie niet werkt of om een of andere reden patiënten deze stoffen niet mag gebruiken. Als alternatief kan carbamazepine of gabapentine worden voorgeschreven. Ze behoren tot de geneesmiddelen die bijvoorbeeld worden gebruikt bij epileptische aandoeningen (anticonvulsiva).
Naast conventionele medische behandeling gebruiken sommige patiënten met Restless Legs homeopathie of andere natuurlijke remedies om de symptomen te verlichten.
Rusteloze benen: ziekteverloop en prognose
De prognose van rusteloze benen is individueel heel anders. Bij het begin van de ziekte hebben veel patiënten weinig ongemak of zijn ze weken tot maanden symptoomvrij. In de meeste gevallen is het Restless Legs-syndroom chronisch progressief, waardoor de toestand van patiënten steeds slechter wordt. Omdat rusteloze benen echter langzaam vorderen, hebben veel patiënten behandeling nodig tot later in hun leven.
Er is geen therapie om de oorzaak van rusteloze benen te behandelen. Therapeutische maatregelen kunnen echter de symptomen en hun gevolgen zoals slaapstoornissen en gebrek aan concentratie verlichten. Dit geeft de getroffenen een grote winst in kwaliteit van leven.
Als rusteloze benen worden veroorzaakt door een andere ziekte, is de prognose goed. Door de onderliggende ziekte te behandelen kunnen meestal de klachten van Rusteloze benen verbeteren of zelfs helemaal verdwijnen.