Depressie bij kinderen wordt gemakkelijk over het hoofd gezien. Enerzijds omdat symptomen zoals verdriet of angst minder serieus worden genomen. Ten tweede omdat hun symptomen vaak verschillen van die van volwassenen. In feite is depressie een van de meest voorkomende psychische stoornissen, zelfs op zeer jonge leeftijd. Geschat wordt dat tussen de één en twee procent van de kleuters en basisschoolkinderen getroffen is en tussen de drie en tien procent tussen de 12 en 17 jaar oud. Lees hier alle belangrijke informatie over depressie bij kinderen en adolescenten.
Depressie bij kinderen en adolescenten: beschrijving
Moe, geen zin om te spelen, verdrietig zonder duidelijke reden … dit kunnen allemaal tekenen zijn van depressie bij kinderen. Desondanks wordt de ziekte vaak niet herkend, er is al lang aan getwijfeld dat er helemaal geen depressie is bij kinderen. In plaats daarvan krijgen de kinderen vitamines en ijzersupplementen voor hun vermoeidheid, en de rest, zo wordt aangenomen, zal groeien. Maar het feit is: ernstige depressieve stoornissen zijn langdurig bij kinderen en adolescenten, recidieven komen vaak voor. Hoe eerder een depressie begint, hoe slechter de prognose.
Hoe wijdverspreid is depressie bij kinderen en adolescenten?
Depressie bij kinderen kan in zeldzame gevallen op jonge leeftijd optreden. Ongeveer een tot twee procent van de kinderen in de lagere en lagere schoolleeftijd lijdt aan een depressie. Vaker komt depressie pas voor in de puberteit. Ongeveer drie tot tien procent van de adolescenten heeft last van depressie. Vóór de puberteit lijden meer jongens aan depressies dan meisjes. Na de puberteit is de relatie echter omgekeerd. Meisjes lopen dan veel meer kans op een morbide stemmingsdepressie dan jongens. Aangezien depressie bij kinderen en adolescenten vaak niet wordt herkend, is het onduidelijk hoeveel kinderen en adolescenten daadwerkelijk aan depressie lijden.
Depressie bij kinderen en adolescenten: symptomen
Jonge kinderen uiten hun gevoelens door gedrag in plaats van woorden. In plaats van de klassieke symptomen van depressie of lusteloosheid, ervaren kinderen soms een depressie in de vorm van driftbuien, huilen of constante gehechtheid aan ouders. Tot overmaat van ramp, dat vooral de jongste een depressie omschrijft als “buikpijn” of “hoofdpijn”, omdat ze nog steeds niet in staat zijn om neerslachtigheid te noemen. Ouders en artsen zijn dus op het verkeerde spoor.
Hoe ouder de kinderen zijn, hoe meer hun symptomen overeenkomen met die van volwassenen. Maar zelfs onder jongeren is het belangrijk om goed te differentiëren. Want in de puberteit kunnen verdriet en wanhoop deel uitmaken van een normale ontwikkeling die na enige tijd verdwijnt. Toch moeten ze serieus worden genomen.
Voor kinderen met een depressie gelden dezelfde diagnostische criteria als voor volwassenen, maar de symptomen bij kinderen verschillen vaak. Hieronder vindt u een overzicht van mogelijke symptomen die kunnen wijzen op depressie bij kinderen of adolescenten:
Peuter (1-3 jaar)
- Voelt droevig, het gezicht is uitdrukkingsloos
- Is bang en verlegen
- Is erg aanhankelijk
- Huilt snel of wordt snel boos
- Geen zin om te spelen
- Slaapt slecht
- Zuigt veel op de duim of speelt met de geslachtsdelen
- Weegt heen en weer
- Toont veranderd eetgedrag
Kleuter (3-6 jaar)
- Ziet er triest of apathisch uit
- Toont kleine of verminderde gebaren en gezichtsuitdrukkingen
- Trekt zich terug of reageert agressief
- Lijdt aan nachtmerries, wordt ’s nachts vaak wakker
- Houdt niet van spelen, anders kan niet gelukkig zijn
- Verliest gewicht of neemt toe en beweegt met tegenzin
Schoolkind (6-12 jaar)
- Vertelde dat het triest is
- Spreekt over zelfmoordgedachten
- Heeft slechtere academische prestaties
- De eetgewoonten veranderen zonder enige verklaarbare reden
- Voelt verwaarloosd door de ouders
- Heeft sterke angsten
- Heeft ongegronde schuldgevoelens
- lijdt aan een gevoel van hopeloosheid
- Veel zorgen, heeft concentratieproblemen
Tiener (13-18 jaar)
- Heeft weinig zelfvertrouwen
- Is apathisch of timide
- Trekt zich terug uit het sociale leven
- Kan zich niet concentreren
- De educatieve prestaties storten plotseling in
- Heeft een eetlust, eet- of slaapstoornis
- Voegt letsel toe
- Heeft zelfmoordgedachten
- De emotionele toestand fluctueert gedurende de dag
- Is geen rit
Niet alle symptomen wijzen noodzakelijk op een depressieve ziekte. Zoek professionele hulp als u aan de veilige kant wilt zijn of als u vermoedt dat uw kind aan een depressie lijdt. Neem contact op met een familie- of jeugdadviescentrum of zoek een kinder- en jeugdpsychiater.
Speciaal geval van anaclitische depressie bij kinderen
Een bijzonder ernstige en tragische vorm van depressie wordt anaclitische depressie genoemd. Ontwikkelingsonderzoeker René Spitz zag dit type depressie bij zuigelingen in huizen en ziekenhuizen in de vorige eeuw. Als kinderen gedurende hun eerste levensjaar gedurende drie tot vijf maanden of langer gescheiden zijn van hun verzorger, meestal de moeder, vertonen ze ernstige lichamelijke en geestelijke beperkingen. Binding speelt een beslissende rol in de eerste jaren van ontwikkeling. Zelfs met medisch goede zorg, atrofiëren kinderen wanneer ze geen liefde en veiligheid ontvangen.
In het eerste deel van de scheiding huilen de baby’s veel, later weigeren ze contact met andere personen. Als de scheiding langer duurt, verergert de depressie. De kinderen huilen niet meer en gedragen zich apathisch. Ze vertonen nauwelijks gezichtsuitdrukking en hebben geen interactie met andere mensen. Zuigelingen met anaclitische depressie zijn gevoeliger voor ziekten en de lichamelijke ontwikkeling vertraagt. Als kinderen langer dan vijf maanden geen zorgverlener hebben, lopen ze het risico te sterven.
Depressie bij kinderen: oorzaken en risicofactoren
Of het nu gaat om kinderen of volwassenen – de mechanismen van depressie worden nog steeds niet volledig begrepen. Het is echter een complex samenspel van genetische, andere biologische en omgevingsinvloeden.
Genetische invloeden
De genen spelen zeker een rol bij de ontwikkeling van depressie. Bij kinderen van wie de ouders depressief zijn, is het risico om ziek te worden aanzienlijk verhoogd.
omgevingsfactoren
Nu wordt echter aangenomen dat het uiteindelijk omgevingsfactoren zijn die aanzienlijk bijdragen aan het uitbreken van depressie bij kinderen. Bij kinderen speelt het gezin een cruciale rol. Een goede relatie met ouders die ondersteuning en liefde bieden, kan kinderen beschermen tegen depressies. Prestatiedruk, echtscheiding of overlijden van de ouders, maar ook plagen op school, armoede en seksueel misbruik worden beschouwd als mogelijke triggers van depressieve ziekten. Het is niet alleen de kracht van de stress die telt, maar ook hoe goed het kind heeft geleerd om crises te verwerken, problemen op te lossen of hulp te zoeken.
Risico fase puberteit
Vaker dan bij kinderen zijn depressies bij adolescenten. Puberteit brengt een speciaal risico met zich mee. Deze tijd gaat gepaard met veel veranderingen en grote uitdagingen en dus met een verhoogd stressniveau. Jongeren zijn op zoek naar hun eigen identiteit, ze zijn meer gescheiden van hun ouders en zoeken aansluiting bij hun leeftijdsgenoten. Ook het lichaam en het uiterlijk veranderen sterk in deze tijd. De hormonale turbulenties in deze levensfase spelen waarschijnlijk ook een grote rol. De grote onzekerheid die gepaard gaat met de onrust kan bijdragen aan het ontstaan van depressie bij adolescenten. Goede sociale relaties met ouders of vrienden kunnen dit echter tegengaan en jongeren versterken.
Depressie bij kinderen: onderzoeken en diagnose
Het herkennen van depressie is zelfs bij volwassenen niet eenvoudig. Dit is nog moeilijker voor jonge mensen, omdat het vaak moeilijk is om onderscheid te maken tussen leeftijdsgebonden “normale” problemen.
Kortom, de studie en diagnose van depressie bij kinderen en adolescenten volgen hetzelfde patroon als de diagnose bij volwassenen. De diagnose is gebaseerd op ICD 10, de internationale statistische classificatie van ziekten en aanverwante gezondheidsproblemen, die drie hoofdsymptomen vertoont – depressieve stemming, verlies van interesse, lusteloosheid en vermoeidheid – evenals zeven secundaire symptomen, waaronder schuldgevoel, slaapstoornissen en veranderingen in eetlust.
Deze worden door de arts of therapeut vastgelegd met behulp van gestandaardiseerde vragenlijsten. Er zijn ook lichamelijke onderzoeken waarvan wordt verondersteld dat ze een fysiologische oorzaak van de afwijkingen uitsluiten.
Depressie bij kinderen: behandeling
Zodra de depressie bij een kind wordt herkend, kan deze ook dienovereenkomstig worden behandeld. Vooral antidepressiva kunnen kleine patiënten met een ernstige depressie uit het “zwarte gat” halen. Ze worden echter alleen met de grootste zorg en naast andere therapeutische maatregelen gebruikt. Niet afhankelijk zijn van antidepressiva.
Nauwelijks bestudeerd drugseffect
Het probleem is echter dat veel remedies voor depressie die volwassenen helpen nog niet voldoende zijn onderzocht voor de behandeling van kinderen. Vooral bij jonge kinderen is de invloed van medicijnen en therapieën onvoldoende onderzocht. Dan, vooral in het begin van de behandeling, moet aandacht worden besteed aan het gedrag van de kinderen. Omdat soms antidepressiva bij jongere patiënten agressie en zelfmoordgedachten of -pogingen kunnen veroorzaken.
Nuttige psychotherapie
Daarom moet bij kinderen met milde tot matige depressie de voorkeur worden gegeven aan psychotherapie. Psychotherapeuten zijn belangrijke metgezellen op weg naar een depressie. Het is meestal raadzaam om familieleden te betrekken bij familietherapie. Speltherapie kan jongere kinderen helpen: veiligheid en zelfvertrouwen worden versterkt door te spelen in een beschermde omgeving en nieuwe gedragsmogelijkheden worden speels getest.
Bij oudere kinderen en adolescenten is de combinatie van cognitieve gedragstherapie en medicatie ook geschikt voor ernstige depressie. In de context van gedragstherapie worden adolescenten aangemoedigd om de vicieuze cirkel van depressie te doorbreken, nieuwe manieren van denken te ontwikkelen en technieken te ontdekken om problemen op te lossen. In de toekomst zullen ze beter uitgerust zijn om met crises om te gaan.
Depressie bij kinderen en adolescenten: ziekteprogressie en prognose
Het is belangrijk dat ouders, kleuterleidsters en leerkrachten alert zijn en leren de verwarrend diverse tekenen van depressie bij kinderen correct te interpreteren. Iedereen die vermoedt dat zijn kind depressief is, moet niet wachten, maar zo snel mogelijk competente hulp zoeken. Omdat depressie een ernstige psychische aandoening is. Als ze niet worden behandeld, kunnen ze fataal zijn: zelfs kinderen zijn suïcidaal in geval van een ernstige depressie.
Zal de Depressie bij kinderen en adolescenten die niet worden behandeld, is er een groot risico dat de ziekte chronisch is. Vooral bij jongeren is het terugvalpercentage zeer hoog, ongeveer 70 tot 80 procent. Dit en het gevaar van chroniciteit zijn waarschijnlijk verantwoordelijk voor veranderingen in de hersenen. Aan de andere kant gaat depressie bij kinderen en adolescenten gepaard met concentratie- en leerproblemen, die worden weerspiegeld in schoolprestaties. Dit draagt bij aan toenemende stress en maakt het moeilijk om uit negatieve gedachten te komen. Met tijdige behandeling wordt ongeveer 30 procent van de kinderen en adolescenten weer gezond na een depressieve fase.