Zonnebrand (dermatitis solaris) is een acute ontsteking van de huid veroorzaakt door te veel zon (of UV-straling van andere bronnen). Mensen met een lichte huid zijn er bijzonder kwetsbaar voor. Een milde zonnebrand is alleen roodheid, maar een sterke zonnebrand veroorzaakt blaarvorming op de huid en kan littekens achterlaten. Frequente zonnebrand bevordert ook de ontwikkeling van huidkanker. Lees hier alles wat belangrijk is voor zonnebrand.
Zonnebrand: beschrijving
Een zonnebrand (dermatitis solaris) is een acute ontsteking van de oppervlakkige huidlagen, die gepaard gaat met een zichtbaar rood worden van de huid tot blaarvorming. De oorzaak is te veel UV-straling (vooral UV-B-straling) – ongeacht of deze afkomstig is van de zon of van een kunstmatige stralingsbron.
Stralingsschade beïnvloedt voornamelijk de opperhuid, dwz de bovenste huidlaag. Maar zelfs in de onderliggende laag, de lederhuid, kan dit leiden tot ontsteking. Herhaalde gevallen van zonnebrand door de jaren heen veroorzaken ook dat de huid sneller verouderd en uiteindelijk kan leiden tot huidkanker.
Huidtypen en zelfbeschermingstijd
De verschillende huidtypen zijn anders gevoelig voor zonnebrand:
Mensen met een zeer lichte huid, roodachtig blond haar, blauwe of groene ogen en sproeten behoren tot de Huidtype I, Zonder bescherming kunnen ze slechts vijf tot tien minuten in de zon liggen voordat hun huid rood wordt (zelfbeschermingstijd) – tekenen van zonnebrand. Bruin, de huid is praktisch niet.
de Huidtype II wordt gekenmerkt door blond tot donkerblond haar, een lichte teint en blauwe of groene ogen. De zelfbeschermingsduur is tien tot 20 minuten.
Donkerblonde tot bruinharige mensen met een donkerdere huid komen overeen Huidtype III, U kunt 20 tot 30 minuten aan de zon blootgesteld blijven zonder dat de huid rood wordt.
Mensen uit Huidtype IV heb donker bruin tot zwart haar en een bruin getinte huid. De zelfbeschermingsduur is 30 tot 40 minuten.
Kinderen: vooral risico op zonnebrand
Kinderen zijn bijzonder gevoelig voor zonnebrand omdat hun huid nog gevoeliger is dan die van volwassenen. Dit geldt vooral voor baby’s en peuters omdat ze nog steeds een zeer dunne en gepigmenteerde huid hebben.
Bij kinderen beïnvloedt zonnebrand het meest het gezicht, de armen en de benen, omdat deze in de zomer vaak zonder bescherming aan direct zonlicht worden blootgesteld. Bovendien kan het voor kinderen gemakkelijker zijn om een zonnesteek of hitte-uitputting te krijgen.
zonneallergie
Onderscheiden van zonnebrand is de zonallergie: het vormt na blootstelling aan de zon kleine wieltjes, jeukende vlekken of blaren op de huid. Acne-achtige knobbeltjes worden waargenomen bij adolescenten.
Zonnebrand: symptomen
Een zonnebrand is een brand, omdat het bijvoorbeeld optreedt na huidcontact met vuur. De ernst van zonnebrand hangt af van de intensiteit en duur van blootstelling aan de zon, evenals individuele omstandigheden (zoals huidtype). Er zijn drie ernstniveaus:
Graad 1: Lichte zonnebrand; De aangetaste huidgebieden zijn rood en oververhit, rekken uit en zijn vaak licht gezwollen. De zonnebrand jeukt en brandt.
Graad 2: In een tweede graad vormen zich zonnebrandbellen op de huid. Later begint de huid te vervellen.
Graad 3: De zonnebrand in de derde graad komt overeen met een ernstige brandwond. De bovenste huidlagen worden vernietigd en komen los. Littekens kunnen achterblijven.
Bij een grootschalige zonnebrand met blaren kunnen ook koorts en algemene symptomen optreden. U mag de blaren niet zelf openen, anders kan een infectie worden geassocieerd met zonnebrand.
Lippen zijn erg gevoelig voor te veel UV-straling. Binnen enkele uren, vooral op de onderlip, treden roodheid en zwelling op. Bovendien kan zonnebrand op de lip blaren, korsten, schilfers en brandende pijn veroorzaken. Over het algemeen is een zonnebrand op het gezicht bijzonder onaangenaam.
Zonnebrand: duur
Een zonnebrand vertoont de eerste symptomen ongeveer zes tot acht uur na blootstelling aan de zon. Na 24 tot 36 uur bereiken de symptomen hun hoogtepunt en sterven ze na één tot twee weken weg.
Zonnebrand: oorzaken en risicofactoren
Zonlicht bestaat uit stralen van verschillende golflengten. Verantwoordelijk voor zonnebrand is de ultraviolette straling (UV-straling). Afhankelijk van de golflengte is deze verdeeld in:
- UV-A straling (golflengte: 400 tot 315 nanometer = nm)
- UV-B straling (315 tot 280 nm)
- UV-C straling (280 tot 100 nm)
Hoe korter de golflengte, hoe energieker en schadelijker de straling.
Zonnebrand wordt voornamelijk veroorzaakt door UV-B-straling. Het beschadigt cellen in de opperhuid, waarna deze ontstekingsmediërende boodschappers vrijgeven (ontstekingsmediatoren zoals chemokines, prostaglandines). Binnen enkele uren veroorzaken deze een ontsteking in de onderliggende huidlaag (dermis). Het komt tot een zonnebrand met de typische symptomen zoals roodheid, zwelling, jeuk en pijn.
De kortere golflengte UV-A straling kan dieper in de huid en ogen doordringen dan de UV-B straling. Het versterkt het UV-B-effect en is ook betrokken bij het verouderingsproces van de huid.
De UV-C-straling is nog gevaarlijker en zou zelfs meer zonnebrand veroorzaken dan UV-B-licht. Het wordt echter bijna volledig uitgefilterd in de bovenste lagen van de atmosfeer van de aarde, zodat het niet het aardoppervlak bereikt.
Zonnebrand: beïnvloedende factoren
Of iemand verbrandt en hoe ernstig deze is, hangt onder andere af van hoe lang de zonnestraling de huid beïnvloedt. Het huidtype speelt ook een belangrijke rol: mensen met een lichte huid krijgen sneller een zonnebrand dan mensen met een donkere huidskleur, omdat ze minder pigmenten in hun huid hebben en de zonnestralen blokkeren.
Bepaalde delen van het lichaam zijn ook gevoeliger dan andere. In de zon doordrenkte lichaamsdelen zoals armen en handen zijn daarom minder gevoelig voor zonnebrand dan delen van de huid die normaal minder zon hebben (zoals zolen, dijen, billen, enz.).
Zonnebrand en solarium
Bruinen in zonnebanken wordt vaak als minder schadelijk voor de gezondheid beschouwd dan zonnebaden. De kunstmatige UV-straling in solaria heeft echter dezelfde acute en langdurige effecten op het lichaam als het natuurlijke UV-licht van de zon (snellere veroudering van de huid, zonnebrand, verhoogd risico op huidkanker).
Door vooraf in zonnebanken te bruinen, wilt u de huid vaak voorbereiden op de zomerzon. Veel ligbedden stralen echter alleen UV-A-straling uit: men wordt dan bruin, maar de eigen UV-bescherming van de huid (ter voorkoming van zonnebrand) bouwt nauwelijks op, omdat deze voldoende UV-B-straling vereist.
Afgezien daarvan bestaat er zelfs bij een gebruinde huid het risico op het ontwikkelen van huidkanker.
Zonnebrand: onderzoeken en diagnose
Niet elke zonnebrand hoeft door een arts te worden onderzocht. Een lichte zonnebrand kan ook onafhankelijk worden behandeld. In de volgende gevallen van zonnebrand is echter een doktersbezoek raadzaam:
- Roodheid en hevige pijn
- blaarvorming
- hoofdpijn
- Misselijkheid en braken
Als peuters of baby’s verbrand worden, moet u altijd naar de kinderarts gaan.
De arts registreert eerst de medische geschiedenis (anamnese). Hij vraagt bijvoorbeeld naar de aard en de omvang van de klachten, wanneer ze zich voordeden en of en hoe lang de aangetaste huid onbeschermde UV-straling werd blootgesteld. Dit wordt gevolgd door een lichamelijk onderzoek waarbij de arts de huid zorgvuldig onderzoekt. De diagnose zonnebrand kan meestal worden gesteld op basis van de anamnese en de klassieke symptomen.
Zonnebrand: behandeling
Hoe een zonnebrand wordt behandeld, hangt vooral af van de ernst.
Bij een lichte zonnebrand is het meestal voldoende om de aangetaste huid te koelen. Hiervoor kunt u een natte / koude envelop maken, bijvoorbeeld met koude kamille of groene thee, yoghurt of kwark.
U kunt ook kalmerende lotions aanbrengen met dexpanthenol of goudsbloem of verkoelende aloë vera-lotions of gels. Zorg voor kinderen dat de voorbereidingen geschikt zijn voor deze leeftijdsgroep.
Indien nodig kan een arts een ontstekingsremmende corticosteroïde (“cortison”) voorschrijven, die lokaal wordt aangebracht – als een crème of lotion.
In geval van zonnebrand van de 2e graad dient een arts te worden geraadpleegd. Dit kan de blaren stipt doorprikken. Als gevolg hiervan komt de vloeistof naar buiten en kunnen de bellen sneller genezen. Je moet de bubbels niet openen, want ze kunnen dan gemakkelijk besmet raken.
Bovendien kan de arts een sterker zonnebrandverband aanbrengen met een antiseptische zalf en vettig gaas. Tegen de pijn en ontsteking kan hij ook tabletten voorschrijven, zoals het actieve ingrediënt diclofenac.
Een zonnebrand in de derde graad wordt meestal behandeld in het ziekenhuis, omdat hier een groot risico op infectie bestaat. Vaak krijgt de patiënt infusies met vloeibare en minerale zouten. Ook worden medicijnen gegeven, bijvoorbeeld antibiotica voor binnendringende bacteriën.
Zonnebrand – dat helpt
Meer tips en behandelingsopties zijn te vinden in de tekst Zonnebrand – dat helpt.
Zonnebrand: ziekteverloop en prognose
De prognose voor zonnebrand hangt af van de ernst van de brandwonden. Een milde zonnebrand geneest meestal binnen een paar dagen en laat geen blijvende schade achter. In ernstigere gevallen van zonnebrand duurt het genezingsproces langer en kunnen littekens achterblijven.
Zonnebrand en huidkanker
Een zonnebrand wordt vaak als vrij onschadelijk beschouwd – een fatale misrekening: zelfs als de oppervlakkige huidlagen na zonnebrand regenereren, blijven sporen van schade in diepere weefsellagen achter. En de stralingsschade van elke zonnebrand, die je in de loop van zijn leven krijgt, klopt. Het kan immers leiden tot huidkanker, vooral als je als kind sterke zonnebrand had.
Meer afleveringen van zonnebrand
UV-stralen veroorzaken ook schade aan de huid voordat zonnebrand zichtbaar is. Regelmatige blootstelling aan de zon maakt de huid grofporig en minder elastisch en bevordert de vorming van mee-eters en rimpels.
Voorkom zonnebrand
U kunt zonnebrand het meest effectief voorkomen door niet zo lang mogelijk in de brandende zon te blijven, of alleen gedurende een korte periode onbeschermd. Vooral in de middag, wanneer de UV-straling het meest intens is, moet u in de schaduw blijven. Enige bescherming tegen zonnebrand wordt geboden door lange kleding en een zonnehoed. Dit laatste is ook om een andere reden erg belangrijk: te veel zonlicht op het hoofd kan leiden tot zonnesteek met symptomen zoals duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, braken en bewustzijnsverlies.
Als jij sport- In de zomer moet u de ochtend- of avonduren kiezen wanneer de stralingsintensiteit lager is.
Gebruik er een zonneschermen Hoge zonbeschermingsfactor om uw huid te beschermen tegen zonnebrand en andere stralingsschade. Maar dit werkt alleen als je een voldoende grote hoeveelheid crème aanbrengt, minstens 30 minuten, voordat je naar de zon gaat. Herhaal de slagroom als je zwaar hebt gezweet, evenals na het zwemmen.
Bij verblijf in de water Voorzichtigheid is altijd geboden: op één meter diepte wordt 50 procent van de UV-B-straling en 80 procent van de UV-A-straling gemeten in vergelijking met de straling buiten het water. Dus je kunt ook een zonnebrand krijgen tijdens het zwemmen en snorkelen (ongeveer achteraan). Dit wordt meestal te laat opgemerkt, omdat onder water bijna geen infrarood licht de huid raakt (water absorbeert dit deel van de zonnestraling grotendeels). Het infrarood zou de huid echter verwarmen en dus waarschuwen voor een naderende zonnebrand. Dus om jezelf te beschermen tegen zonnebrand in het water, moet je een zonnebrandcrème kiezen die niet gemakkelijk af te wassen is. Als extra bescherming tegen zonnebrand, moet je tijdens het duiken of snorkelen een T-shirt dragen.
De intensiteit van UV-straling neemt toe met de elevatie en met toenemend in de buurt van de evenaar, In de bergen of op de Middellandse Zee krijgt u meer zonnebrand dan in valleien of in Finland.
Niet te onderschatten Reflectie van zonnestraling: Oppervlakken zoals water, sneeuw of zand werpen de UV-straling terug als een spiegel, waardoor ze sterker worden. Dus je kunt rond de waterfiets rijden of vooral gemakkelijk op de skipiste zonnebrand Krijgen.