Vena cava syndroom

Vena cava-syndroom: beschrijving

Vena cava-syndroom is een probleem met de bloedsomloop dat vooral zwangere vrouwen treft. Als de zwangere vrouw op haar rug ligt, kan de baarmoeder met het ongeboren kind op de inferieure vena cava drukken (compressie) en de terugkeer van het bloed vanuit de onderste helft van het lichaam naar het hart onderbreken. Daarom spreken artsen ook van het vena cava-compressiesyndroom. Omdat het kind in de laatste maanden van de zwangerschap in omvang en gewicht toeneemt, vallen vrouwen vooral aan het einde van hun zwangerschap (3e trimester) onder het vena cava-syndroom.

Het syndroom kan ook worden veroorzaakt door zwelling en tumoren – zowel goed als kwaadaardig. Op de inferieure vena cava, vooral leverkankerziekten. Artsen spreken dan van het vena cava-inferior syndroom. Als een tumor de superieure vena cava comprimeert, worden de symptomen samengevat onder de term superior vena cava-syndroom (ook: bovenste invloed congestie). In het geval van dergelijke ruimtebesparende ziekten treden de symptomen meestal op kruipend, maar zijn constant, terwijl het vena cava-syndroom van de zwangere vrouw plotseling optreedt en met passende maatregelen kan worden behandeld.

Vena cava-syndroom is strikt genomen geen onafhankelijke ziekte. Het beschrijft eerder een complex van verschillende symptomen van verminderde bloedstroom, zoals plotselinge bloeddrukdaling en zelfs flauwvallen. Bij zwangere vrouwen kan het Vena cava-syndroom ook leiden tot slechte kinderopvang. In extreme gevallen ontwikkelen beide een levensbedreigende situatie. Omdat de inferieure vena cava volledig kan worden gesloten (afgesloten) door de druk van de baarmoeder, gebruiken sommige artsen de term vena cava occlusiesyndroom.

Ongeveer 30 tot 40 procent van de zwangere vrouwen lijdt aan het vena cava-syndroom tijdens het tweede trimester of, meer specifiek, het derde trimester.

Vena cava-syndroom: symptomen

Er zijn een aantal klachten waar patiënten last van kunnen hebben. Bij zwangere vrouwen kunnen de volgende symptomen optreden bij het vena cava-syndroom:

• plotselinge bloeddrukdaling
• duizeligheid
• zweten
• koud-zweterige huid
• misselijkheid
• Oedeem op de benen
• bleekheid
• Flauwvallen (of gevoel van beginnende syncope)
• Snelle hartslag (tachycardie), later ook sterk vertraagde hartslag mogelijk (bradycardie)
• ademhalingsmoeilijkheden

Niet al deze symptomen komen voor. De tekenen worden echter erger als het vena cava-syndroom niet snel wordt opgelost. Bij het vena cava-compressiesyndroom lijdt de baby ook aan een slechte bloedcirculatie. Omdat dit betekent dat niet genoeg zuurstof naar de foetus kan worden getransporteerd (foetale hypoxie). In extreme gevallen ontwikkelen de getroffenen een cardiovasculaire shock en sterft het ongeboren kind.

Tekenen van hogere invloed

In het vena cava-syndroom van de superieure vena cava worden vooral de halsaders geblokkeerd. Maar ook de aders op de armen en op het hoofd kunnen tevoorschijn komen. Veel patiënten lijden ook aan druk in het hoofd tot hoofdpijn. Als de zieke zwelling of de tumor op andere organen drukt, kunnen verdere symptomen worden toegevoegd: bijvoorbeeld bij een vernauwing van de slokdarmproblemen (dysfagie). Als de luchtpijp wordt gecomprimeerd, neemt de ademnood (dyspneu) toe. Volgens de symptomen is het vena cava-syndroom van de superieure vena cava verdeeld in vijf graden van ernst (van mild tot niet langer behandelbaar).

Vena cava-syndroom: oorzaken en risicofactoren

In het geval van het vena cava-syndroom wordt de lagere (inferieure vena cava) of superieure vena cava (superieure vena cava) gecomprimeerd. Zuurstofrijk bloed stroomt vanuit de onderste of bovenste delen van het lichaam terug naar het rechterhart via de grote vena cava (rechteratrium en rechter ventrikel, het rechteratrium bevat ook de samenvloeiing van vena cava inf. En sup.). Van daaruit komt het bloed de longen binnen, waar het wordt zuurstofrijk en uiteindelijk terug naar het hart. De linkerventrikel pompt het nu zuurstofrijke bloed terug in de systemische circulatie. De inferieure vena cava ligt rechts voor de wervelkolom en bij zwangere vrouwen achter de baarmoeder. De superieure vena cava loopt in de nabijheid van de longen, de slokdarm en de slokdarm.

Vena cava-syndroom tijdens de zwangerschap

In de negen maanden van de zwangerschap groeit het kind gestaag in de uterus van de moeder. Bijgevolg neemt ook het gewicht van de foetus toe. Als de moeder op haar rug ligt, drukt de baarmoeder met het zware kind het op de inferieure vena cava. Dit voorkomt dat het bloed zoals gewoonlijk terugkeert naar het juiste hart. Als gevolg hiervan neemt ook de hoeveelheid bloed af die het linkerhart in het lichaam kan pompen (met wel 30 procent van het normaal circulerende bloed). De bloeddruk daalt dus (hypotensie). In rugligging duurt het ongeveer drie tot zeven minuten totdat de bloeddruk meetbaar daalt.

Het lichaam probeert het vena cava-syndroom met verschillende mechanismen in evenwicht te brengen. Het hart klopt bijvoorbeeld sneller (tachycardie) om de verminderde hoeveelheid bloed snel genoeg in de bloedsomloop te pompen. Bovendien worden zeer kleine slagaders smaller, waardoor minder zuurstofrijk bloed kan stromen. Dit wordt in plaats daarvan omgeleid naar belangrijke organen (bijvoorbeeld de hersenen). De uterusvaten trekken echter samen (placenta insufficiëntie). Als gevolg hiervan stroomt minder zuurstofrijk bloed naar het kind. Er is een risico op een tekort aan de foetus, wat in het ergste geval kan eindigen met zijn dood.

Risicofactor kanker

Naast zwangerschap zijn er andere omstandigheden die een vena cava-syndroom kunnen veroorzaken. Over het algemeen kan wallen in de buik op de inferieure vena cava drukken. Omdat dit zich recht tegenover de wervelkolom bevindt, kan met name geavanceerde, kwaadaardige lever (leverkanker, levermetastasen) of rechtszijdige nierziekte (nierkanker) een vena cava-syndroom veroorzaken. In verband met leverziekten komt het vaak voor bij zogenaamde ascites (ascites). Deze ophoping van vocht in de buik kan ook leiden tot een vena cava-compressiesyndroom in het gevorderde stadium.

De meest voorkomende oorzaak van het bovenste vena cava-syndroom is longkanker. Zelden zijn uitzaaiingen van kanker uit andere organen verantwoordelijk. Maar ook kanker van de lymfeklier of schildklier kan leiden tot een vena cava-syndroom. Zeer zelden drukt een goedaardige zwelling zoals de struma (struma) op de superieure vena cava.

De symptomen van een vena cava-syndroom kunnen ook worden veroorzaakt door bloedstolsels (trombi) in de vena cava. Dergelijke trombi ontstaan ​​vaak als gevolg van langdurige compressie van de ader.

Vena cava-syndroom: diagnose en onderzoek

De diagnose van het vena cava-syndroom bij zwangere vrouwen is meestal vrij eenvoudig. De verloskundige en verloskundige (gynaecoloog) of ervaren verloskundigen herkennen meestal een vena cava-syndroom.

Als u problemen met de bloedsomloop heeft tijdens de zwangerschap, moet u een arts bellen. Als u niet zwanger bent maar last heeft van typische symptomen van het vena cava-syndroom, kunt u het beste een afspraak maken met uw huisarts of internist (specialist in interne geneeskunde). Als u al medische aandoeningen (zoals kanker) heeft, zal uw arts u helpen. Afhankelijk van de specialiteit stelt de arts vragen zoals:

• Heeft u eerdere ziektes?
• Wanneer en hoe vaak heb je last van circulatieproblemen?
• Ben je het bewustzijn voor een korte tijd kwijt? Voelde je je zwart?
• Had u bloeddrukproblemen voordat u zwanger werd of vóór uw kanker?
• Worden de symptomen in bepaalde situaties groter, bijvoorbeeld als u langer op uw rug ligt?
• Voel je je beter als je anders gaat liggen of gaan zitten?

Bij het vermoeden van een vena cava-syndroom van de bovenste vena cava, besteedt de arts bijzondere aandacht aan vastzittende aderen in de nek of een gefluit tijdens inhalatie (Stridor, bewijs van een vernauwing van de luchtpijp). Hij stopt ook het hart (auscultatie) en meet zowel bloeddruk als hartslag. Getroffen personen worden meestal eerst onderzocht zittend of staand en vervolgens in ruglig. Als de circulatiewaarden vervolgens verslechteren, geeft dit een beslissende indicatie van het vena cava-syndroom.

Met behulp van echografie (echografie) kan de arts organen in de buik controleren en andere oorzaken van een daling van de bloeddruk uitsluiten (vooral interne bloedingen).

Hartslag van het kind

In het geval van het vena cava-syndroom van de zwangere vrouw voert de arts cardiotocografie (CTG) uit. Het apparaat registreert de hartslag van het ongeboren kind (en de arbeidsactiviteit). De moeder ligt op de rug tijdens het onderzoek. Als er onvoldoende bloedtoevoer naar de foetus is als gevolg van een vena cava-syndroom, kan dit worden gezien in de CTG. Meestal klopt het hart langzamer (bradycardie). Soms valt de foetale hartslag door het vena cava-syndroom slechts af en toe in een kritiek gebied. De CTG-curve is trogvormig. Dan spreken artsen van sporadische of langdurige vertragingen.

Diagnose van kanker

Het ultrasone apparaat speelt ook een beslissende rol bij kanker. In deze gevallen komt het vena cava-syndroom meestal alleen voor in het gevorderde stadium van een reeds bekende ziekte. Ook hier helpen beeldvormende onderzoeken (computertomografie, echografie) om verdere redenen voor de klachten uit te sluiten. Bovendien moet worden opgemerkt dat het vena cava-syndroom van de superieure vena cava aanzienlijk minder afhankelijk is van de positie dan het vena cava-syndroom van de inferieure vena cava.

Vena cava-syndroom: behandeling

Het verlaten van de rugligging is de eerste en belangrijkste maat voor een vena cava-syndroom. In veel gevallen is alleen het rechtop plaatsen voldoende. Vaak worden de patiënten naar links gekeerd. Soms wordt de rechterheup omhoog gebracht en een kussen of iets dergelijks eronder geplaatst. Op deze manier kan het bloed gemakkelijker terugvloeien naar het hart.

Als het vena cava-syndroom ondanks een herschikking tot een cardiovasculaire shock (bewustzijnsverlies, sterke hartslag, nauwelijks meetbare bloeddruk) leidt, moet de spoedarts onmiddellijk worden gewaarschuwd. Na aflevering op een intensive care-afdeling wordt de circulatie gestabiliseerd, onder andere door toediening van vloeistoffen. Bovendien onderzoeken de artsen het ongeboren kind. In levensbedreigende situaties volgt onmiddellijk een keizersnede.

Het vena cava-syndroom bij kwaadaardige tumoren moet meestal chirurgisch worden behandeld. Tot die tijd helpen speciale ligstanden (zijwaarts, zittend) om ongemak te verminderen. Soms gebruiken artsen een stent – een stevige draadgaas of buis die voorkomt dat de vena cava wordt samengedrukt. Bestraling kan ook helpen het ongemak te verminderen door de grootte van de tumor te verminderen.

Vena cava-syndroom: ziekteverloop en prognose

De klachten van een lager vena cava-syndroom kunnen meestal worden geëlimineerd door een snelle herschikking. Slechts zelden nemen ze levensbedreigende proporties aan voor moeder en kind. Maar zelfs dergelijke cursussen kunnen met succes worden behandeld door een onmiddellijke ziekenhuisopname en passende therapie. In sommige vena cava-syndromen wordt bovendien de hoofdslagader (aorta) gecomprimeerd. Het heeft echter een veel stabielere vaatwand en versmalt meestal slechts een beetje. Artsen spreken van het aortocaval-compressiesyndroom.

Bij het bovenste vena cava vena cava-syndroom nemen de symptomen na verloop van tijd toe. Maar je kunt ook weer afvallen nadat er enige tijd nieuwe vaten (“bypass-circuits”) zijn gevormd die de compressie overbruggen.

Voorkom vena cava-compressiesyndroom

Om het vena cava-syndroom te voorkomen, moeten zwangere vrouwen uit het tweede stern langere, platte liggende posities vermijden. Verander regelmatig uw liggende positie. Vooral de positie aan de linkerkant is voordelig (maar niet permanent en exclusief). Als gevolg hiervan verschuift de baarmoeder weg van de inferieure vena cava, die meer in de rechterhelft van het lichaam loopt. Leg platte kussens onder uw rechterkant van het lichaam om de zijpositie te ondersteunen. Ook speciale zijbielzen of zwangerschapskussens kunnen dat Vena cava syndroom preventie.