atelectase

Atelectasis: beschrijving

Bij atelectase zijn delen van de longen of de hele long leeg van lucht. De term komt uit het Grieks en betekent vertaald als “onvolledige uitbreiding”. De aandoening treft vooral de kleinste luchtvoerende eenheden van de long, de longblaasjes, ook bekend als longblaasjes. De longblaasjes hebben een zeer belangrijke functie, omdat hier de zuurstofuitwisseling plaatsvindt. De longblaasjes zijn omgeven door een fijn netwerk van kleine bloedvaten, passerende rode bloedcellen absorberen hier de zuurstof uit de lucht. Als de longblaasjes instorten, is het getroffen gebied niet langer beschikbaar voor zuurstofuitwisseling. Atelectasis is daarom een ​​ernstige aandoening.

Artsen onderscheiden in principe twee vormen van atelectasis:

• Primaire of aangeboren atelectase: Deze vorm heeft alleen invloed op pasgeborenen of premature baby’s en wordt daarom ook wel foetale atelectase genoemd.
• Secundaire of verworven atelectase: Dit gebeurt als gevolg van een andere ziekte.

Atelectasis: symptomen

Atelectasis beperkt de longfunctie. De symptomen die hieruit voortvloeien, zijn onder andere afhankelijk van hoe groot het getroffen longgedeelte is en of de atelectase plotseling of geleidelijk optrad. De respectieve oorzaken voor het instorten van de longen vormen ook de symptomen.

Een atelectase kan optreden in de getroffen longsectie geen gasuitwisseling meer zal plaatsvinden. Als gevolg hiervan daalt het zuurstofniveau in het bloed – het organisme probeert deze aandoening te compenseren door de ademhaling te versnellen en de hartslag te verhogen. Als een teken van een verlaagd zuurstofniveau in het bloed, wordt bij sommige getroffen mensen de huid blauwachtig – artsen verwijzen ook naar dit symptoom als cyanosis.

Als de atelectase vrij plotseling optreedt, bijvoorbeeld omdat de luchtwegen geblokkeerd zijn, klagen patiënten over ernstige ademnood (dyspneu), in sommige gevallen ook over pijn op de borst. Als grote delen van de long instorten, kan dit ook leiden tot cardiovasculaire shock. De bloeddruk daalt plotseling scherp en het hart klopt snel (tachycardie).

Een atelectase, die langzaam is en slechts kleine delen van de longen beïnvloedt, veroorzaakt slechts mild ongemak. Sommige patiënten merken bijvoorbeeld dat hij kortademig is en snel buiten adem raakt, vooral bij inspanning. Het gebeurt ook dat een lichte mate van atelectase niet wordt opgemerkt.

Symptomen van aangeboren atelectase, zoals optreedt bij premature baby’s, verschijnen vaak direct na de geboorte of binnen de eerste paar levensuren. In de getroffen preemies wordt de huid blauwachtig. Je ademt snel; de gebieden tussen de ribben en over het borstbeen worden ingeademd en de neusgaten bewegen meer. Vaak kreunen getroffen kinderen bij uitademing als uitdrukking van hun kortademigheid.

Atelectasis: oorzaken en risicofactoren

De aangeboren en de verworven atelectase kunnen veel verschillende redenen hebben.

De volgende oorzaken voor de aangeboren atelectase in kwestie:

• onvolgroeide longen: Dit fenomeen treft vooral premature baby’s. In de alveoli is er meestal een stof die de oppervlaktespanning van vloeistoffen vermindert, de zogenaamde oppervlakteactieve stof. Als deze stof ontbreekt, storten de longblaasjes, die bedekt zijn met een dunne film vloeistof, in. Pas in de laatste paar weken voor de geboorte rijpen de longen volledig en produceren ze voldoende hoeveelheden oppervlakteactieve stof. Als een kind te vroeg wordt geboren, is er echter een tekort aan deze stof en ontwikkelen de longen zich mogelijk niet goed na de geboorte. Artsen spreken dan van het respiratory distress syndrome van premature baby’s.
• Verplaatste luchtwegen: Als de pasgeborene slijm of vruchtwater inhaleert, kunnen de longen zich niet goed vullen met lucht. Misvormingen, die de luchtstroom in de luchtwegen belemmeren, kunnen ook leiden tot atelectase.
• Stoornis van het ademhalingscentrum: In het geval van schade aan het ademhalingscentrum in de hersenen (bijvoorbeeld als gevolg van hersenbloeding), kan de reflex na de geboorte lucht missen.
• hernia diafragmatica: Het middenrif (de spierplaat die de borst van de buik scheidt) is verkeerd gevormd en heeft een opening. Als gevolg hiervan kunnen buikorganen in de borst glijden en de longen zo veel samendrukken dat ze na de geboorte geen ruimte meer hebben om op te blazen.

Oorzaken voor een verworven atelectasis zijn:

• Obstruktionsatelektase: Hier zijn de luchtwegen, b.v. Verstopt door een tumor, taai slijm of een vreemd lichaam.
• Kompressionsatelektase: De long is extern, b.v. door een vloeistof in de borst of een zeer vergrote lymfeklier, samengedrukt.
• Entspannungsatelektase: De oorzaak van atelectase is hier een zogenaamde pneumothorax. Tussen de huid die de longen (longbont) bedekt en het borstvlies, dat van binnenuit tegen de borstwand ligt, is er een kleine opening gevuld met vloeistof (pleurale ruimte). Hechting dwingt beide oppervlakken zich stevig aan elkaar te hechten – dus volgen de longen de ademhalingsbewegingen van de ribbenkast. Bij een pneumothorax komt lucht de pleurale ruimte binnen – het elastische longweefsel volgt dan zijn eigen weefselspanning en het aangetaste longgedeelte zakt in. Een pneumothorax kan b.v. veroorzaakt door stekelige verwondingen van de thorax of door verschillende longaandoeningen.

Atelectasis: onderzoeken en diagnose

In de meeste gevallen wijzen typische symptomen op een atelectase – in veel gevallen suggereert de onderliggende ziekte ook dat er een disfunctie van de longen is. Artsen in het geval van vroeggeboorten verwachten bijvoorbeeld al ademhalingsproblemen. Direct na de geboorte besteden de verloskundige en kinderarts speciale aandacht aan de ademhaling, huidskleur, hartslag, reflexen en spierspanning van de baby. Afwijkingen, zoals een blauwachtige huidskleur of verhoogde of te zwakke ademhaling, geven aanwijzingen dat er problemen zijn.

Als een kind vóór de 37e week van de zwangerschap wordt geboren, spreken artsen van een vroeggeboorte. De onrijpe long van de premature baby is een van de meest voorkomende oorzaken van complicaties na de bevalling. In de regel zal een kinderarts die gespecialiseerd is in de behandeling van premature baby’s (neonatoloog) atelectase detecteren. Een röntgenonderzoek zorgt voor de diagnose en geeft ook de mate van onrijpe long aan.

Een verworven atelectase richt zich meestal op de diagnose van de onderliggende ziekte. Hiervoor voert de arts eerst een gedetailleerd gesprek met de patiënt en vraagt ​​hem naar zijn symptomen en bekende ziekten. Hij luistert vervolgens naar de longen van de getroffen persoon met een stethoscoop. In het geval van atelectase worden normale ademgeluiden verzwakt.

Als de arts met zijn vingers op zijn borst tikt, wordt het geluid gedempt. Ook hier levert het röntgenonderzoek het definitieve bewijs of er een atelectase aanwezig is. Afhankelijk van de oorzaak (bijvoorbeeld een longtumor, bloed of vloeistoffen in de borst, vreemde voorwerpen in de luchtwegen) verder onderzoek, zoals een bloedtest of zelfs een computer of een magnetische resonantietomografie.

Atelectasis: behandeling

De therapie voor atelectase hangt voornamelijk af van de oorzaken. Het uiteindelijke doel is om de longfunctie zo snel mogelijk te herstellen en het lichaam voldoende zuurstof te geven. Als bijvoorbeeld een vreemd lichaam of slijmprop in de luchtwegen de oorzaak is van het ingeklapte longgebied, moet dit dienovereenkomstig worden verwijderd of opgezogen.

Een longtumor vereist meestal een operatie om de tumor te verwijderen. In een pneumothorax is lucht in de tussenribspleet gepenetreerd, waardoor een longgedeelte instort. Chirurgische ingreep kan in sommige gevallen nodig zijn, maar milde vormen kunnen niet altijd worden behandeld.

De aangeboren atelectase is meestal gebaseerd op onvoldoende longrijping of een gebrek aan oppervlakteactieve stof. Om dit tekort te compenseren, ontvangen premature baby’s deze stof als medicijn. Als de ademhalingsproblemen erg uitgesproken zijn, wordt de baby kunstmatig geventileerd via een dunne buis in de luchtpijp (buis).

Atelectasis: preventie

Een verworven atelectase je kunt niet voorkomen door een specifieke maatregel. Aangeboren vormen zoals respiratoir noodsyndroom bij premature baby’s kunnen echter tot op zekere hoogte worden tegengegaan. Zwangere vrouwen die gevoelig zijn voor vroeggeboorte krijgen een medicijn dat de rijping van de ongeboren baby bevordert. Het is een zogenaamde corticosteroïde; Artsen gebruiken hier meestal de werkzame stof betamethason. Daarnaast proberen ze de bevalling zo lang mogelijk uit te stellen door middel van zoemmiddelen.

Atelectasis: ziekteverloop en prognose

Atelectasis is geen onafhankelijke ziekte, maar een bijkomende ziekte die veel verschillende oorzaken kan hebben. Een algemene uitspraak over het verloop of de prognose is daarom niet mogelijk. Integendeel, de onderliggende ziekte bepaalt het verloop van de ziekte. Als dit goed kan worden behandeld, kan meestal de functie van de long worden hersteld.

Bij premature baby’s hangt de prognose van tal van factoren af. Kortom, hoe eerder een kind wordt geboren, hoe minder onvolgroeid de longen zijn. Welke problemen optreden bij premature baby’s, maar kunnen niet worden voorspeld, dus kunnen extreme premature baby’s met een atelectase goed ontwikkelen, terwijl een latere geboortedatum geen garantie is voor een complicatievrije cursus.