De perineale traan is een veel voorkomend letsel tijdens de bevalling. Beïnvloed is het gebied tussen de rug van de vagina en de darmuitgang. Een groot kind of een snelle bevalling kan ervoor zorgen dat de huid niet bestand is tegen overstrekken en scheuren. Lees hier alle belangrijke informatie over de damscheur.
Dam schets: beschrijving
De dam bevindt zich tussen de vagina en de darmuitgang (anus). Tijdens de geboorte zijn de huid en spieren in dit gebied zwaar belast. Met name wanneer het hoofd van het kind door het geboortekanaal gaat tijdens de uitdrijvingsfase, is de rek bijzonder ernstig. Soms bereikt het weefsel zijn grenzen – een instorting van het perineum is het resultaat. Naast de dam kunnen andere regio’s tijdens de geboorte scheuren, zoals vaginale huid, schaamlippen, baarmoederhals (cervix) of clitoris.
Een damscheur is verdeeld in verschillende ernstgraden:
- Dammriss 1e graad: De huid op het perineum wordt slechts oppervlakkig gescheurd. De spieren worden niet aangetast.
- Dammriss 2e graad: De verwonding tast de huid en spieren aan, de sluitspier is nog intact.
- Dammriss 3e graad: De sluitspier is gedeeltelijk of volledig gescheurd.
- 4e graad damrug: Sfincter en darmslijmvlies zijn aangetast.
episiotomie
Soms verhoogt de arts de bekkenuitgang specifiek door een episiotomie (episiotomie). Als deze snee niet groot genoeg is, komt het soms tot de perineale traan tijdens de geboorte.
Moederlijn: symptomen
Een perineale traan manifesteert zich door pijn en bloeden. Veel vrouwen merken vaak geen symptomen van epidurale anesthesie (PDA) of verminderde posttraumatische pijngevoeligheid. Hier is het exacte onderzoek door de verloskundige of de gynaecoloog noodzakelijk.
Moederlijn: oorzaken en risicofactoren
Of het een breuk van het perineum tijdens de geboorte is of niet, kan niet worden voorspeld. Maar het gevaar is vooral bij een heel groot kind, een ongunstige kindersituatie, een snelle geboorte met een korte openingsperiode en een onvoldoende bescherming tegen de dam. Vaak treedt een perineale traan op als onderdeel van een operatieve vaginale geboorte, dwz bij het gebruik van mechanische hulpmiddelen (tang of vacuümbindingen).
Moederlijn: onderzoeken en diagnose
Direct na de geboorte onderzoekt de gynaecoloog de vagina en de moeder van de moeder zeer zorgvuldig. Als er een dambreuk is, beoordeelt deze nauwkeurig de locatie en de omvang van het letsel. De volgende vragen moeten onder meer worden verduidelijkt:
- Op welk moment is de scheur?
- Wordt alleen de huid gescheurd?
- Is het perineale spierstelsel ook gewond?
- Is de sluitspier aangetast?
- Hoe ver is de darm betrokken bij de perineale traan?
Moederlijn: behandeling
Kleinere scheuren in de huid genezen vanzelf en hoeven niet te worden genaaid. De tranen in de eerste en tweede graad zijn meestal ongecompliceerd. Ze zijn genaaid met zelfoplossende hechtdraad – zodat u later niet aan draden hoeft te trekken. Vrouwen zonder epidurale anesthesie ontvangen lokale anesthesie voordat ze beginnen te hechten. Afhankelijk van de ernst van het letsel, kunnen pijn, zwelling, een gevoel van beklemming en ongemak tijdens het zitten een tijdje duren. De wandeling naar het toilet in de eerste dagen en weken behoorlijk ongemakkelijk en vaak geassocieerd met een brandwond.
Dam tranen van de derde en vierde graad zijn problematischer. Belangrijk hierbij is het herstel van de sluitspier en de darm. Met een uitgesproken en gecompliceerde perineale traan kan een behandeling onder algemene verdoving nuttig zijn. Na chirurgische behandeling van spieren en darm hecht de arts de dijk in lagen. Vaak duurt het na de genezing van de wond een paar weken tot maanden, totdat de sluitspier weer volledig normaal werkt. Abcessen, fistels of permanente incontinentie zijn zeer zeldzaam, zelfs na een hoogwaardige perineale traan.
Moederlijn: ziekteverloop en prognose
Zowel de perineale traan als de episiotomie kunnen pijn veroorzaken tijdens geslachtsgemeenschap als gevolg van littekens.
Kortom, de prognose voor een dam is goed. Met eenvoudige maatregelen kan het genezingsproces ook positief worden beïnvloed:
- Vermijd zwaar drukken tijdens stoelgang.
- Liever eten dat een zachte ontlasting bevordert (zacht dieet).
- Vermijd indien mogelijk darmonderzoek, klysma’s en zetpillen.
- Besteed aandacht aan hygiëne.
- Maak korte, lauwe zitbaden.
- Droog de wond goed na het reinigen.
- Het kan nuttig zijn om ontstekingsremmende medicijnen te nemen om ontsteking te voorkomen.
Sta erop scheuren van het perineum Functionele klachten, deze kunnen worden verbeterd met een gerichte bekkenbodemtraining.