Bij darmobstructie (medische ileus) maakt de darm daadwerkelijk aan. Voedsel blijft nauwelijks of helemaal niet. Dit kan om verschillende redenen zijn, maar het is altijd een noodgeval dat onmiddellijke aandacht in het ziekenhuis nodig heeft! Veel voorkomende tekenen van darmobstructie zijn onder meer buikpijn, misselijkheid en braken (van ontlasting). Leer wat een darmobstructie kan veroorzaken, hoe u deze kunt herkennen en wat de arts kan doen om de darmfunctie te herstellen.
Snel overzicht
- Wat is een darmobstructie? volledige of gedeeltelijke blokkering van de darmpassage; Technische term: ileus
- oorzaken: Mechanische obstakels zoals tumoren, littekens, darminsluiting in inguinale hernia enz., Verlamming of krampen van de darmwand
- symptomen: afhankelijk van oorzaak en ernst iets anders, maar meestal buikpijn, misselijkheid en braken, opgeblazen buik
- behandeling: Darmlediging darm, toevoer van voedingsstoffen en vloeistof via infusie, medicatie (analgetica, misselijkheid en braken medicatie, antibiotica, enz.); indien nodig chirurgische verwijdering van het obstakel, kunstmatige darmuitgang
- onderzoeken: Interview met de patiënt (anamnese), lichamelijk onderzoek, beeldvorming (röntgenfoto, echografie, indien nodig computertomografie)
- voorspelling: Darmobstructie is altijd een noodgeval! Hoe eerder hij wordt behandeld, hoe groter de overlevingskansen.
Darmobstructie: beschrijving en oorzaken
Bij darmobstructie (ileus) wordt de doorgang door de dunne darm of dikke darm volledig onderbroken. De voorloper van de ileus is subileus genoemd. Het is een klinisch nog niet volledig ontwikkelde darmobstructie.
Als de darm zijn inhoud niet meer zoals gebruikelijk kan passeren, vormt het een optimale voedingsbodem voor bacteriën. Als ze in de bloedbaan terechtkomen, loopt septikemie (sepsis) gevaar. Door de ophoping van voedseldeeltjes en de vorming van gas zet de darm sterk uit. De muur wordt dun en vatbaar voor scheuren en gaten. Ontsnappende darminhoud kan peritonitis (peritonitis) veroorzaken.
Tegelijkertijd kan de darm niet langer belangrijke bloedzouten (elektrolyten) en vloeistoffen in de bloedbaan vrijgeven wanneer het lichaam is gesloten. Het ontwikkelt een defect dat gevaarlijk kan zijn.
Darmobstructie: oorzaken en risicofactoren
Een darmobstructie kan verschillende oorzaken hebben. In principe onderscheidt men de volgende hoofdgroepen van een ileus:
- mechanische darmobstructie: Darmobstructie door een mechanisch obstakel; meest voorkomende vorm van ileus
- functionele darmobstructie: Darmobstructie als gevolg van een aandoening van het darmstelsel. Dit telt vooral de verlamde ileus (Oorzaak: verlamming van het darmstelsel). Komt zelden voor spastische ileus (Oorzaak: Spasmen van het darmstelsel).
Een mechanische ileus kan zonder behandeling overgaan in een gecombineerde mechanisch-paralytische darmobstructie.
Mechanische ileus
Een mechanische darmobstructie kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een Vernauwing van intestinale bloedvaten (wurging) voordoen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren in een hernia, als een stuk darm is opgesloten in de Bruchpforte (opsluiting). Strangulationileus kan ook het gevolg zijn als de darm om zijn eigen as (Volvulus) draait of een stuk darm zich omkeert over het daaropvolgende darmgedeelte (invaginatie).
In andere gevallen wordt een mechanische darmobstructie veroorzaakt door een Overdracht van het darmlumenBijvoorbeeld door een vreemd lichaam, wormen of een tumor (zoals darmkanker). Zelfs harde ontlasting kan de darm verstoppen (meer specifiek: dikke darm). In zeldzame gevallen is een grote galsteen het obstakel: in de zogenaamde galsteen breekt de wand van de galblaas in de aangrenzende dunne darm. Hierdoor ontstaat een directe verbinding (fistel) met de darm. Een grote galsteen kan deze doorbreken en de dunne darm zelf of de overgang van de dunne naar de dikke darm (ileocecale klep) blokkeren.
Soms is een mechanische darmobstructie er op gebaseerd Versmalling van het darmlumen van buitenaf, Een mogelijke oorzaak is verklevingen in de buik als gevolg van een ontsteking of een operatie. Dergelijke verklevingen worden “Briden” genoemd, vandaar dat men hier spreekt van een Bridenileus. Zelfs tumoren in de buik kunnen op de darm drukken zodat de darmpassage wordt geblokkeerd of onderbroken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij uitgebreide kanker van het peritoneum (peritoneale carcinomatose).
Vaak klinkende darmgeluiden, ook wel Durchspritzperistaltik genoemd, wanneer de darm van buitenaf sterk wordt ingedrukt. Ze ontstaan wanneer de pap met druk door het verminderde darmlumen wordt gedrukt.
Pathologische processen in de darmwand zoals bij chronische inflammatoire darmaandoeningen (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa) of ontstoken darmuitsteeksels (diverticulitis) zijn ook mogelijke redenen voor een mechanische darmobstructie.
Paralytic ileus
In tegenstelling tot de mechanische darmobstructie blokkeert paralytische ileus niet het verdere transport van de chyme, maar een verlamming van de darmspieren.
Deze verlamming kan het gevolg zijn van vasculaire occlusies, bijvoorbeeld door lokaal gevormde bloedstolsels (trombi). In dit geval spreken experts erover primaire paralytische ileus, Meer gebruikelijk is het secundaire paralytische ileusHier worden de darmspieren verlamd door mechanische stimuli, bijvoorbeeld door een operatie of ernstige buikziekten (zoals peritoneale of appendicitis).
Meer over oorzaken, tekenen en behandeling van darmobstructie als gevolg van verlamming van de darmwand vindt u in het artikel Paralytic ileus.
Spastische ileus
Een darmobstructie als gevolg van een spasme van de darmwand is zeldzaam. Het kan het gevolg zijn van loodvergiftiging. Bepaalde metabole stoornissen, die worden samengevat onder de term porfyrie, komen als oorzaak in kwestie. Soms wordt een spastische darmobstructie ook veroorzaakt door een infectie met rondwormen (ascariasis).
Darmobstructie bij de baby
Zelfs baby’s kunnen een darmobstructie krijgen. Enerzijds kan een darmgedeelte vanaf de geboorte worden gesloten (darmatresie). Aan de andere kant kan de eerste vasthoudende stoel van de pasgeborene (meconium) de darm verstoppen. Artsen hier spreken van een meconium ileus. Het meconium zit onder andere in de baarmoeder ingeslikte haren, huid en slijmvliescellen.
Een meconiumileus is meestal een vroege indicatie van een congenitale metabole ziekte die cystische fibrose wordt genoemd.
Darmobstructie: symptomen
Darmobstructie is niet hetzelfde als darmobstructie. Niet alleen de oorzaken zijn verschillend, de symptomen variëren ook afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de darmobstructie.
Mechanische darmobstructie: symptomen
Darmobstructiesymptomen in het mechanische type zijn:
- ernstige, krampachtige (koliek) buikpijn, die op een golfachtige manier toeneemt en afneemt
- acuut wind- en ontlastingsgedrag
- Misselijkheid en braken
- opgeblazen buik
- verhoogde darmwind (winderigheid)
- oprispingen
- versnelde hartslag
- koorts
In Strangulationsileus wordt het aangetaste darmkanaal niet langer van bloed voorzien. De pijn is dan permanent. Bovendien daalt de bloeddruk, versnelt de pols en braken patiënten zwaar – in extreme gevallen zelfs uitwerpselen (braken).
Paralytische darmobstructie: symptomen
Darmobstructiesymptomen in het verlamde type zijn minder uitgesproken en vertraagd. Misselijkheid en braken Hoewel kwelling in deze vorm de patiënt. Omdat de darm echter verlamd is geen darmgeluiden horen. Artsen spreken ook in deze context Ernstige of dode stilte, De pijn valt niet terug zoals de mechanische darmobstructie. In plaats daarvan zijn ze hardnekkig en diffuus – patiënten kunnen niet duidelijk beschrijven waar het pijn doet. Vooral uitgesproken is de opgezwollen buik, die een harde, gespannen “trommelbuik” kan worden met een extra peritonitis. Later kan het zijn dat de aangedane persoon vloeibare darminhoud braakt.
Locatie van de ileus beïnvloedt symptomen
Bovendien verschillen de symptomen afhankelijk van waar de darmobstructie optreedt. Hoe hoger hij in de darm zit (zoals in het begin van de dunne darm), hoe sneller en sterker de persoon braakt. In een diepgewortelde darmobstructie beginnen de symptomen langzamer (kruipend) met verlies van eetlust, opgeblazen gevoel, misselijkheid en groeiende buikomtrek. In het verdere verloop kan het naar Koterbrechen komen.
Darmobstructie is een acuut noodgeval! Wat de symptomen ook zijn – patiënten moeten onmiddellijk naar de arts gaan. Zonder therapie eindigt de ileus bijna altijd dodelijk!
Darmobstructie: behandeling
Een darmobstructie is een acuut noodgeval en moet in het ziekenhuis worden behandeld!
De therapie hangt af van wat de darmobstructie heeft veroorzaakt en waar deze in de darm voorkomt. Vaak genoeg conservatieve maatregelen, In ieder geval moet de patiënt voorlopig afzien van eten en drinken. Hij krijgt meestal een maagsonde om de achtergebleven darminhoud af te leiden. Bovendien wordt een infusie geplaatst om voedingsstoffen, vloeistoffen en mogelijk ook medicatie (zoals misselijkheid en braken) rechtstreeks in de bloedbaan te brengen. Om de urineproductie te regelen, kan de arts een blaaskatheter plaatsen.
Andere conservatieve maatregelen die nuttig kunnen zijn bij een darmobstructie, bijvoorbeeld klysma’s, vochtige en warme buikomhulling en de toediening van geneesmiddelen voor het stimuleren van darmperistaltiek.
een operatie is absoluut noodzakelijk voor een Strangulationsileus en een colonafsluiting. Als een operatie niet mogelijk is, plaatst hij een kunstmatige darmuitgang (anus praeternaturalis, stoma).
Na de operatie krijgt de patiënt gedurende meerdere dagen een infusie. Pas na de eerste stoelgang begint men langzaam de darm te bewegen – eerst met thee, vervolgens met vloeistof en later ook met doorgegeven voedsel.Na ongeveer tien dagen is eindelijk licht verteerbaar voedsel in de vorm van beschuit, bananen of aardappelen toegestaan.
Darmobstructie: onderzoeken en diagnose
Als u een darmobstructie vermoedt, heeft de arts de betrokken persoon gedetailleerd met hem geïnterviewd medische geschiedenis (Anamnese): Hij vraagt onder andere, sinds wanneer de klachten bestaan, waar precies de pijn optreedt, wanneer de laatste keer darm- en darmwind is afgegaan en of de patiënt een buikoperatie achter de rug heeft.
Dan volgt er een lichamelijk onderzoek: De arts scant de buik van de patiënt en controleert of de buikspieren reflexief gespannen zijn door de aanraking (verdedigingsspanning). Bovendien wordt met een stethoscoop op de buikholte getikt. Dit kan aanwijzingen geven over het type darmobstructie. Als darmgeluiden worden gehoord, duidt dit op een mechanische darmobstructie. Bij afwezigheid van darmgeluiden (“ernstige / dode stilte in de buikholte”) is het waarschijnlijk een verlammende ileus.
Voor lichamelijk onderzoek van darmobstructie houdt ook in dat de arts het rectum met een vinger over de anus scant (rectaal onderzoek).
Een ileus kan worden gevisualiseerd met behulp van een Röntgenstraal, Al vier tot vijf uur na de start vertonen de darmlussen, die op de röntgenfoto’s zijn uitgezet, vloeistof. Als een colonsluiting wordt vermoed, krijgt de patiënt vaak een klysma met een contrastmiddel vóór de röntgenfoto. Op de opnames kun je precies zien waar de sluiter zich bevindt.
Ook per ultrageluid De arts kan vaak de exacte locatie van de darmobstructie ontdekken. Het toont staande darmlussen en soms vrije vloeistof in de buikholte en grote gasverzamelingen.
In bepaalde gevallen kan dat computertomografie (CT) nuttig zijn, bijvoorbeeld bij vermoedelijke tumoren of als voorbereiding op een chirurgische behandeling.
Darmobstructie: ziekteverloop en prognose
Hoe eerder een darmobstructie wordt gedetecteerd, hoe beter deze kan worden behandeld. Zonder behandeling kan het levensbedreigend worden, bijvoorbeeld wanneer de darmwand doorbreekt (perforatie), ontstaat een ontstekingsreactie (sepsis) door bacteriële toxine in de bloedbaan en veroorzaakt een bloedsomloop of falen met meerdere organen, of het gebrek aan vocht en elektrolyt in het lichaam leidt tot shock.
Omdat de chyme in de darm blijft, neemt de druk op de darmwand gevaarlijk toe. Het gevoelige slijmvlies kan gewond raken (erosie van de slijmvliezen). Als gevolg hiervan kunnen zelfs delen van de darmwand afsterven (Darmwandnekrosen). Dan kunnen bacteriën er doorheen lopen en peritonitis veroorzaken – ook een levensbedreigende complicatie van de ileus.
De mortaliteit in de darmobstructie is vijf tot 25 procent. Elk uur dat voorbijgaat zonder behandeling verhoogt het risico op overlijden met ongeveer een procent.
Darmobstructie: preventie
Als u een darmobstructie wilt voorkomen, moet u bijzondere aandacht besteden aan een regelmatige stoelgang. Het wordt aanbevolen een vezelrijk dieet in de vorm van veel fruit, groenten en Vollkonrprodukten. Voedingsvezels veroorzaken darmactiviteit. Ook zijn voldoende hydratatie (1,5 tot 2 liter per dag) en regelmatige lichaamsbeweging belangrijk voor een gecontroleerde spijsvertering.
Na een buikoperatie vormen zich soms verklevingen in de buik, die een ileus kunnen veroorzaken. Iedereen die een buikoperatie heeft, moet daarom bijzondere aandacht besteden aan mogelijke tekenen van een darmobstructie Let op (buikpijn, gebrek aan stoelgang, etc.) en ga indien nodig vroeg naar de dokter.