herpes

Herpes: beschrijving

Herpes wordt veroorzaakt door virussen. Er zijn verschillende herpesvirussen die bij mensen zeer verschillende ziekten kunnen veroorzaken. Ze worden aangeduid als menselijke herpesvirussen, kortweg HHV, en binnen deze groep onderscheiden zich door nummering van één tot acht.

Wat is “herpes”?

Met “herpes” worden typisch de typische symptomen bedoeld die worden veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV). De virussen van het geslacht Herpes simplex zijn onderverdeeld in type 1 en type 2, dat wil zeggen: HSV1 en HSV2. De overeenkomstige afkorting voor de menselijke herpetische typen is HHV1 of HHV2. HSV1 is voornamelijk verantwoordelijk voor koortslippen, terwijl HSV2 meestal de veroorzaker is van genitale herpes. Uiteindelijk kunnen beide soorten virussen echter herpes op beide delen van het lichaam veroorzaken.

Andere herpesvirussen veroorzaken ziekten zoals waterpokken en gordelroos (HHV3), klierkoorts (HHV4) of driedaagse koorts (HHV6 / 7).

Hoe krijg je herpes? – Besmetting en reactivering

Eenmaal besmet met het herpesvirus, blijft het virus een leven lang in het lichaam en kan het bij elke gelegenheid weer actief worden (reactivering).

Eerste herpesinfectie

Als een virale ziekte is herpes besmettelijk. De overdracht is van persoon tot persoon, voornamelijk door een uitstrijkje. Het herpesvirus moet de slijmvliezen van een gezond persoon bereiken vanaf de plaats van infectie of van het speeksel van een zieke persoon – bijvoorbeeld tijdens het kussen of het hebben van seks. Over het algemeen neemt het risico op herpesoverdracht zelfs toe bij nauw fysiek contact, zodat infectie kan plaatsvinden, bijvoorbeeld bij spelende kinderen.

Soms wordt herpes ook indirect overgedragen tussen mensen of van de ene lichaamslocatie naar de andere. Als de persoon krabt op de geïnfecteerde site, neem het herpesvirus in zijn hand en kan andere delen van het lichaam of mensen infecteren.

Ook door objecten, zoals een gebruikte bril, komt het soms tot een besmetting. Herpes heeft echter vocht nodig. Droog de herpesvirussen uit, ze sterven. Volgens recente studies kunnen de herpesvirussen tot 48 uur buiten het lichaam overleven. Omdat bij actieve herpesziekte op de lippen en mond en het speeksel is geïnfecteerd met virussen en besmettelijk, kunnen de herpesvirussen zelfs worden overgedragen door middel van druppelinfectie in fysieke nabijheid. Bij het spreken worden kleine druppeltjes speeksel gevormd, die korte afstanden door de lucht afleggen en zo de slijmvliezen van andere mensen kunnen bereiken.

Hoe ontwikkelt herpes zich na de primaire infectie? – De herpes-reactivering

Het herpes simplex-virus wordt niet volledig vernietigd door het immuunsysteem, maar alleen in een soort rusttoestand (latentie). In bepaalde cellen blijft het meestal inactief en kan het geen kwaad. In bepaalde omstandigheden kan reactivering van de herpesziekte optreden.

Na de eerste infectie met het herpes simplex-virus (primaire infectie), vermenigvuldigen de virussen zich eerst in zogenaamde epitheelcellen op het huidoppervlak. Hoewel ze worden bestreden door het immuunsysteem, migreren sommige virussen van zenuwvezels naar hun cellichamen. Hier overleven ze, ongemerkt door het immuunsysteem, een leven lang. Herpesvirussen hopen zich vooral op in zogenaamde zenuwganglia, opeenhopingen van zenuwcellichamen.

Als het immuunsysteem tijdelijk of permanent verzwakt is, kunnen individuele herpesvirussen van de ganglia terug naar de epitheelcellen migreren. Daar vermenigvuldigen ze zich steeds opnieuw en veroorzaken de typische symptomen. Hoe vaak het tot een dergelijke reactivering komt, verschilt sterk van persoon tot persoon. Bij sommige mensen komt herpes meerdere keren per jaar voor, anderen worden na de primaire infectie slechts zelden of niet meer getroffen. De HSV2-geïnduceerde genitale herpes wordt vaker gereactiveerd dan HSV1-gerelateerde koortslippen. Meer over de triggers van een reactivering vindt u in de sectie “Herpes: oorzaken en risicofactoren”.

Wanneer is herpes besmettelijk?

Herpes is alleen besmettelijk tijdens primaire infectie of reactivering. Omdat dan virussen worden geëlimineerd. De klassieke symptomen hoeven echter niet altijd aanwezig te zijn. Bij zogenaamde latente infecties, beïnvloedden die virussen, maar vertonen geen symptomen. Als u geen passende voorzorgsmaatregelen neemt, is het risico op herpesoverdracht groter. Terwijl het virus in rust is, is een herpesinfectie niet mogelijk.

incubatietijd

Tussen de infectie en het optreden van symptomen zijn ongeveer drie tot zeven dagen (incubatietijd), zelfs meerdere weken zijn mogelijk.

Op wie is herpes van invloed?

Herpes is een zeer besmettelijke ziekte. Volgens een onderzoek is tot 85 procent van de Duitsers besmet met het type 1 herpes simplex-virus. Bij HSV2 ligt het tarief veel lager met ongeveer 15 procent.

HSV2 veroorzaakt meestal genitale herpes en wordt voornamelijk overgedragen via geslachtsgemeenschap. Het herpes simplex-virus 1 is echter wijdverbreid en wordt meestal al in de kindertijd of vroege kinderjaren binnen het gezin doorgegeven.

Herpes: symptomen

De typische pijnlijke koortslippen bevinden zich meestal op het gezicht (vooral op de lip) of in het genitale gebied. Bovendien kan herpes andere delen van het lichaam beïnvloeden en in zeldzame gevallen leiden tot ernstige complicaties. Bovendien verschilt de primaire infectie met herpes soms van de reactivering.

Herpes symptomen bij de primaire infectie

Ten eerste verschijnen vaak niet-specifieke symptomen (prodromale symptomen), later komt het bij de typische symptomen op de huid. De eerste symptomen volgen direct op de incubatietijd en kunnen tot twee dagen vóór de eigenlijke ziekte optreden. Typisch zijn algemene malaise, vermoeidheid, hoofdpijn, koorts en soms misselijkheid. Tijdens deze prodromale fase is er vaak een jeuk of tintelingen in de gebieden waar de blaren zich uiteindelijk ontwikkelen, en zelfs milde pijn is mogelijk. De daadwerkelijke uitbraak van herpes gaat dan gepaard met met vloeistof gevulde blaren op een rode huid, zwelling en huidbeschadiging. Van “herpesstadia” kan slechts voorwaardelijk worden gesproken, omdat de overgangen vloeibaar zijn. Zelfs nadat bellen al zijn gebarsten en afgezet, kunnen zich opnieuw verse bellen vormen.

Herpes bij kinderen

De eerste keer herpes bij kinderen is vaak moeilijker dan bij volwassenen. De kinderen voelen zich vaak erg ellendig, met hoge koorts, vergelijkbaar met een sterke verkoudheid of griep. De klassieke herpes symptomen komen niet noodzakelijkerwijs voor, zodat herpes bij zuigelingen en kinderen soms niet als zodanig wordt herkend, maar wordt vastgehouden voor een normale virale infectie.

Een speciale vorm van herpes bij kinderen is Gingivostomatis herpetica, waarbij het gaat om een ​​uitgesproken besmetting in de mond, soms worden volwassenen getroffen. U kunt hier meer over lezen onder “Herpes in de mond”.

Herpes symptomen bij een reactivering

In tegenstelling tot de primaire infectie valt het beginstadium van herpes in een gereactiveerde uitbraak meestal aanzienlijk zwakker en duurt het slechts enkele uren. Vaak tekenen de getroffenen vóór het begin van de feitelijke herpes zelfs geen klachten. Hoewel de uitbraak vaak zwakker is dan de eerste infectie met herpes, zijn het verloop en het type symptomen dan hetzelfde.

Hoe lang gaat herpes mee?

De met vloeistof gevulde blaren genezen meestal na zes tot tien dagen weer, maar de “herpesduur” kan ook twee of drie weken zijn, tot volledige genezing. Hoe lang de ziekte duurt, hangt af van het stadium van de ziekte. Bij een eerste infectie zijn de klachten vaak aanhoudend, in het geval van reactivering is de lichaamsafweer met het herpesvirus al bekend en krijgt de infectie sneller onder controle.

Als de symptomen van herpes ongewoon lang aanhouden, bestaan ​​er naast een immunodeficiëntie ook synonieme zogenaamde superinfectie – een extra bacteriële infectie van de aangetaste huid. Omdat de beschadigde huid een ideaal toegangspunt is voor bacteriën met een verzwakte lichaamsafweer.

Hoe lang is herpes besmettelijk?

Herpes is besmettelijk wanneer virussen worden geëlimineerd en verse blaren worden gedetecteerd. Het grootste risico op herpesinfectie komt van de vloeistof in de blaren, waarin zich een groot aantal virussen bevinden. Zodra alle bellen zijn afgezet en er geen nieuwe ontstaan, is het risico op infectie al veel lager. Desondanks kunnen zelfs enige tijd na de val van de herpeskorst kleine hoeveelheden virus worden geëlimineerd.

Herpes speciale vormen en complicaties

Herpes simplex-infecties komen meestal voor op de lippen en het genitale gebied. Onder bepaalde omstandigheden kunnen andere lichaamsgebieden worden geïnfecteerd. Als de ogen of de hersenen worden aangetast, staan ​​er ernstige complicaties op de loer.

Herpes op de huid

Het herpes simplex-virus kan worden overgedragen van de daadwerkelijke infectieplaats – zoals krabben – naar andere delen van de huid. Bij voorkeur gebeurt dit op gewonde of zeer dunne huidgebieden. Het kan bijvoorbeeld herpes op het ooglid en herpes op de rug zijn, evenals herpes op de arm of herpes op de vinger.

Een speciaal geval is het eczeem herpeticatum. Het is een grootschalige herpesinfectie met snel barstende blaasjes bij mensen die bovendien last hebben van huidziekten zoals atopische dermatitis of psoriasis. Typisch is een uitgesproken gevoel van ziekte.

Herpes op het oog

Een gevaarlijk speciaal geval is herpes in het oog, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen een infectie van het hoornvlies (herpes simplex keratitis) en het netvlies (herpes simplex retinitis). Hoewel cornea-betrokkenheid kan worden veroorzaakt door zowel externe transmissie als reactivering, zijn in het geval van herpes op het oog met louter retinale betrokkenheid alleen reactiveringen de trigger. Een herpes simplex keratitis kan de arts meestal goed behandelen, maar in een retinale infectie bedreigt het oog echter blindheid. Oogherpes is een ernstige complicatie die zo snel mogelijk moet worden behandeld.

herpes encefalitis

Een herpes encefalitis (ontsteking van de hersenen) kan het virus veroorzaken, meestal HSV1. Als herpes zich in de hersenen bevindt, zijn levensbedreigende complicaties mogelijk. In het begin kunt u last krijgen van ernstige misselijkheid met braken en hoofdpijn, en epileptische aanvallen, verwardheid en geurstoornissen kunnen optreden voordat patiënten uiteindelijk comateus worden. Onbehandeld is herpes simplex encefalitis fataal in ongeveer 70 procent van de gevallen.

Gegeneraliseerde herpes simplex

Een andere complicatie is de gegeneraliseerde vorm van de ziekte. Dan komen de virussen in de bloedbaan en vermenigvuldigen zich daar overmatig (viremie). Artsen verwijzen ook naar ernstige vormen als herpes simplex sepsis, dat wil zeggen bloedvergiftiging met herpesvirussen.

Gegeneraliseerde vormen komen meestal alleen voor bij hoogrisicopatiënten met een ernstig verzwakt immuunsysteem – zoals na chemotherapie of orgaantransplantaties.

koortsblaasjes

Zie de tekst “Koortslippen” voor meer informatie over de meest voorkomende variant van herpes.

Genitale herpes

In het genitale gebied is herpes bijzonder vervelend en meestal geassocieerd met hoge schaamte. Het belangrijkste over dit onderwerp is te lezen onder Genitale herpes.

Herpes in de mond

Eerste keer herpes bij kinderen leidt soms tot een grootschalige infectie in de mond. Meer hierover onder herpes in de mond.

Herpes tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap zijn er enkele dingen om te overwegen met betrekking tot herpes. Zie Herpes tijdens de zwangerschap voor meer informatie.

Herpes: oorzaak en risicofactoren

Het herpes simplex-virus type 1 of type 2 is een relatief groot DNA-virus, dat zich meestal strikt op zijn gastheer, dat wil zeggen mensen, specialiseert. Van dieren tot mensen of vice versa, een herpesinfectie vindt meestal niet plaats. In de meeste gevallen wordt het virus tijdens de kindertijd overgedragen binnen de familieomgeving.

Kinderen zijn vaak in nauw fysiek contact, herpes is daarom bijzonder besmettelijk met hen. Het maakt vooral de vloeibare inhoud van de bellen voor de infectie met herpes, je moet ze daarom niet prikken.

Risicofactoren voor een herpes-reactivering

Een reactivering van de herpesziekte treedt meestal op wanneer het immuunsysteem wordt verzwakt of geïrriteerd door de zenuw waarlangs de virussen migreren. De redenen kunnen veel zijn. Veel voorkomende oorzaken van herpes zijn:

• Verkoudheid en griepinfecties
• Geestelijke en lichamelijke stress
• Bepaalde medicijnen, zoals cortison of chemotherapie
• Te sterke UV-lichtstraling
• Hormonale veranderingen
• letsel
• Immunodeficiëntie ziekte HIV

Verkoudheid verzwakt het immuunsysteem en bevordert dat slapende herpesvirussen van de zenuwganglia terug kunnen keren naar het huidoppervlak. De herpes symptomen komen vaak samen met koorts voor, daarom spreekt men ook van “koortslippen”. Koorts alleen veroorzaakt geen blaren.

Waarom krijg je vaak herpes na een zonnebrand? Overmatige UV-straling irriteert niet alleen de huid, maar ook zenuwen en herpesvirussen kunnen worden geactiveerd. Evenzo kunnen huidletsels reactivering bevorderen.

Mensen met een chronisch verzwakt immuunsysteem zijn ook meer vatbaar voor reactivering met herpes. De oorzaak van permanente immunodeficiëntie is bijvoorbeeld een infectie met het immunodeficiëntiesyndroom HIV of de gevolgen van chemotherapie. Maar niet iedereen die klaagt over “voortdurend herpes hebben” moet een immuundeficiëntie hebben. Sommige mensen reageren sneller dan anderen zonder specifieke redenen te vinden. Vooral stress, fysiek of mentaal, lijkt de voorkeur te geven aan herpes en frequente reactiveringen.

Herpes: onderzoek en diagnose

Op basis van de medische geschiedenis en de symptomen kan de arts meestal herpes gemakkelijk herkennen, vaak is een zuivere oogdiagnose voldoende. In zeldzame gevallen is het nuttig om de ziekteverwekker in het laboratorium te identificeren.

Onderzoeksmethoden voor herpes

Om soortgelijke ziekten uit te sluiten of om herpesvirussen te controleren op mogelijke resistentie tegen geneesmiddelen, zijn de volgende procedures beschikbaar:

Antilichaambepaling (serologie)

Als het lichaam wordt geconfronteerd met een ziekteverwekker, vormt het gezonde immuunsysteem zogenaamde antilichamen, die een belangrijke rol spelen bij de vernietiging van de ziekteverwekkers. De detectie van bepaalde antilichamen duidt nu op een herpesinfectie, maar het resultaat van dergelijke tests is niet altijd duidelijk. Vooral bij personen met een verzwakt immuunsysteem kunnen soms geen herpesantilichamen worden gevonden, hoewel de patiënt is geïnfecteerd.

Het is nuttig om het antilichaam te bepalen om de verdeling van de infectie in een populatiegroep te bepalen.

antigen bepaling

Een veel nauwkeurigere methode voor het detecteren van herpes is het detecteren van zogenaamde antigenen. Dit verwijst naar de kleinste biologische componenten die het immuunsysteem van een lichaam stimuleren om antilichamen te produceren. De meeste van dergelijke antigenen zijn vreemde stoffen, zoals componenten van virussen of bacteriën. Het herpesvirus heeft ook componenten die de test kan detecteren.

Directe virusdetectie met PCR

De meest nauwkeurige methode om herpesvirussen veilig te detecteren, is de kunstmatige verspreiding van virus-DNA in het laboratorium. Zelfs met zeer kleine hoeveelheden virus kan het genetische materiaal van de virussen met deze methode worden vermenigvuldigd totdat het eindelijk kan worden gedetecteerd. Deze methode wordt polymerasekettingreactie (PCR) genoemd.

Het kweken van de herpesvirussen

De meest uitgebreide detectievariant is het kweken van herpesvirussen. Voor dit doel wordt een monster toegevoegd aan een voedingsvloeistof – de toevoeging van geneesmiddelen kan worden gebruikt om de reactie van het virus te testen en therapieën aan te passen. Een onderscheid tussen HSV1 en 2 is ook mogelijk.

Herpes: behandeling

Hoe u herpes precies moet behandelen, kunt u lezen in de tekst Herpes: Behandeling

Huismiddeltjes voor herpes

Het hoeft niet altijd de dure kruidenzalf te zijn. Welke alternatieven zijn er en welke zinvol in de tekst zijn huismiddeltjes voor herpes

Herpes: ziekteverloop en prognose

In de meeste gevallen is herpes onschadelijk. Bij een primaire infectie, vooral bij kinderen, lijken de symptomen soms wat sterker, maar nogmaals, ze duren zelden langer dan twee weken. Op volwassen leeftijd veroorzaken reactiveringen vooral een uitbraak van herpes. De klachten zijn dan meestal milder. Als de symptomen van herpes veel langer dan twee weken aanhouden, moet u een arts raadplegen om complicaties of ziekten met een vergelijkbaar uiterlijk uit te sluiten.

Hoe kun je herpes voorkomen?

Een herpesinfectie met HSV1 kan nauwelijks worden vermeden, omdat een groot deel van de bevolking ermee is besmet en het meestal als kind met het virus is geïnfecteerd. Het risico op genitale herpes kan aanzienlijk worden verminderd door anticonceptie (condooms).

Een sterk immuunsysteem biedt de beste bescherming tegen frequente reactiveringen. Zorg daarom voor een gezond, uitgebalanceerd dieet, voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging. Je moet ook zoveel mogelijk stress vermijden. Vooral in het koude seizoen kan met de juiste lipverzorging worden gezorgd om enige reactivering te voorkomen, omdat broze, geruwde lippen infecties vergemakkelijken. In de zomer moet u de lippen beschermen tegen UV-schade met een voldoende zonbeschermingsfactor.

Is er een herpesvaccin?

Er is nog geen effectief, regelmatig gebruikt herpesvaccin, maar sommige vaccins worden momenteel getest in klinische onderzoeken. Aangezien het herpes simplex-virus type 1 slechts minimaal verschilt van type 2, zou een functionerend vaccin automatisch effectief zijn tegen beide typen. Herpes voorkomen kan nauwelijks, maar u kunt enkele maatregelen nemen.

Wat moet u vermijden wanneer u een actieve herpesziekte heeft?

Wie aan herpes lijdt, moet op sommige dingen letten, om het verloop van de ziekte niet te vertragen en het virus niet onnodig te verspreiden.

• Vermijd zoveel mogelijk contact met het besmette gebied.
• Was de handen grondig na het aanraken van een besmet gebied.
• Als u een contactlens bent, draag dan een bril tijdens een uitbraak van herpes. Dit voorkomt dat het virus in het oog komt via een uitstrijkje.
• Deel geen glazen, servetten, handdoeken, bestek, enz. Met andere mensen tijdens een HSV1-infectie.
• Als je herpes wilt bedekken, dan niet met make-up, maar met een herpespleister. Anders komen de virussen bij de make-up en kunnen ze verder worden verspreid.
• Vermijd direct huidcontact, vooral kussen, met andere mensen.
• Krassen op je af herpes De korst niet blaren of verwijderen.