Paranoïde persoonlijkheidsstoornis

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: beschrijving

Mensen met persoonlijkheidsstoornissen ervaren de wereld als vervormd. Dienovereenkomstig gedragen ze zich anders dan gezonde mensen. Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis hebben bijvoorbeeld geen vertrouwen in andere mensen. Ze gaan er voortdurend van uit dat anderen hen kwaad willen doen zonder enig bewijs.

Als ze vriendelijk naar een collega lacht, wordt ze uitgelachen en wanneer de partner niet thuis is, zijn ze ervan overtuigd dat hij een vreemde is. Als ze zich bedreigd voelen, worden ze boos en beginnen ze een tegenaanval. In hun vijandigheid zijn ze extreem hardnekkig en kunnen niet worden overtuigd dat hun vermoedens ongegrond zijn.

Typerend voor de paranoïde persoonlijkheidsstoornis is dat de getroffenen reageren op kritiek overgevoelig zijn en altijd andere mensen verantwoordelijk maken voor mislukkingen in hun leven. Op school is het de leraar, die verantwoordelijk is voor de slechte cijfers, in het professionele leven, de baas, als iets niet gaat zoals verwacht. Vanwege hun verdachte en vijandige aard zijn ze niet populair bij anderen en maken ze vaak ruzie met hun medemensen. Omdat ze vrienden niet vertrouwen, hebben ze nauwelijks sociale contacten.

Hoeveel mensen hebben last van een paranoïde persoonlijkheidsstoornis?

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis wordt beschouwd als een zeldzame persoonlijkheidsstoornis. Experts schatten dat tussen 0,4 en 2,5 procent van de algemene bevolking lijdt aan een paranoïde persoonlijkheidsstoornis. Het aantal werkelijke patiënten is waarschijnlijk hoger, omdat slechts enkele getroffen professionele hulp zoeken. Er zijn meer mannen getroffen dan vrouwen.

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: symptomen

Persoonlijkheidsstoornissen worden voornamelijk gekenmerkt door het feit dat de gedachten, percepties, emoties en gedragingen aanzienlijk afwijken van wat sociaal wordt geaccepteerd. Persoonlijkheidsstoornissen ontwikkelen zich bij kinderen of adolescenten en blijven bestaan, zelfs op volwassen leeftijd.

Naast deze algemene criteria van persoonlijkheidsstoornis, is een paranoïde persoonlijkheidsstoornis de Internationale classificatie van psychiatrische aandoeningen (ICD-10) als ten minste vier van de volgende symptomen waar zijn:

De getroffen:

• overgevoelig reageren op tegenslagen
• hebben de neiging om permanent wrok te hebben; ze vergeven geen beledigingen of gebrek aan respect
• ze zijn zeer verdachte en onjuiste feiten door neutrale of vriendelijke acties van anderen als vijandig of verachtelijk te interpreteren
• zijn omstreden en staan ​​op hun rechten, zelfs als ze ongepast zijn
• Ze hebben vaak en geen vertrouwen in de loyaliteit van hun partner, zelfs als er geen reden voor is
• zijn erg egocentrisch en aanmatigend
• Ze houden zich vaak bezig met samenzwering om gebeurtenissen in hun omgeving of in de wereld in het algemeen uit te leggen

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: oorzaken en risicofactoren

De exacte oorzaken van persoonlijkheidsstoornissen zijn nog niet duidelijk – dit geldt ook voor de paranoïde persoonlijkheidsstoornis. Experts geloven dat het ontstaat door verschillende invloeden. Enerzijds speelt de genetische aanleg een rol, anderzijds dragen educatie en andere omgevingsinvloeden bij aan de opkomst.

Met name stressvolle gebeurtenissen bereiden de basis voor de ontwikkeling van psychische stoornissen. Zelfs mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis melden vaak traumatische jeugdervaringen, zoals fysiek of emotioneel misbruik.

Experts geloven dat kinderen die weinig genegenheid en liefde ontvangen, gefrustreerd raken en als gevolg daarvan agressie ontwikkelen. Hun eigen agressie projecteert ze vervolgens op andere mensen, en dan zijn ze achterdochtig. Omdat ze verwachten alleen slechte ervaringen met andere mensen te hebben, gedragen ze zich agressief. Dit gedrag leidt op zijn beurt tot conflicten waardoor ze zich door anderen in hun slechte meningen bevestigd voelen. Het resultaat is een vicieuze cirkel die nauwelijks kan worden verbroken.

Ook speelt het temperament van een persoon een rol bij de ontwikkeling van paranoïde persoonlijkheidsstoornissen. Kinderen met een hoge neiging tot agressiviteit lopen vooral gevaar.

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: onderzoeken en diagnose

Voor de diagnose van paranoïde persoonlijkheidsstoornis vinden verschillende gesprekken plaats tussen psychiater of therapeut en de betrokken persoon. Om de mogelijkheid uit te sluiten dat organische problemen of drugsmisbruik de symptomen veroorzaken, voert de arts ook enkele fysieke onderzoeken uit. Hij maakt meestal een bloedbeeld. Het kan ook mogelijk zijn om MRI (magnetic resonance imaging) te gebruiken om beelden van de hersenen te maken die mogelijke schade in de hersenen blootleggen.

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: test

Op internet zijn veel zelftests voor paranoïde persoonlijkheidsstoornis te vinden. Deze kunnen de betrokkenen een ruwe beoordeling geven, maar vervangen niet de diagnose van een therapeut of psychiater.

Om paranoïde persoonlijkheidsstoornissen te diagnosticeren, worden persoonlijkheidsvragenlijsten zoals de Freiburg Personality Inventory (FPI) en gestructureerde klinische interviews vaak gebruikt om de aandoening te diagnosticeren.

Om de paranoïde persoonlijkheidsstoornis te diagnosticeren, kan de therapeut de volgende vragen stellen:

• Neemt u vaak een verborgen betekenis aan achter wat anderen zeggen of doen?
• Heb je vaak het gevoel dat andere mensen je willen schaden?
• Denk je vaak dat je partner je bedriegt?

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: behandeling

Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis zoeken zelden psychologische hulp. Aan de ene kant ervaren ze hun perceptie en gedrag niet als gestoord, aan de andere kant vertrouwen ze ook niet op psychologen en artsen. Wanneer ze behandeling zoeken, is dit vaak te wijten aan extra psychische stoornissen, zoals depressie.

De paranoïde persoonlijkheidsstoornis is moeilijk te behandelen, omdat de getroffenen zich nauwelijks aan andere mensen kunnen toevertrouwen. Voor een succesvolle behandeling is het echter noodzakelijk dat de patiënt betrokken raakt bij de therapeut.

Cognitieve gedragstherapie

Er zijn verschillende benaderingen om een ​​paranoïde persoonlijkheidsstoornis te behandelen. Cognitieve gedragstherapie heeft tot doel ongunstige denkwijzen of denkpatronen te veranderen. Het doel van de therapie is dat de betrokken persoon zijn wantrouwen tegenover andere mensen in twijfel trekt en sociale manieren leert om met andere mensen om te gaan. Omdat veel patiënten lijden aan het isolement dat een gevolg is van hun gedrag.

Het contact met andere mensen, bijvoorbeeld met vrienden, draagt ​​bij aan een hogere levenskwaliteit. Het trainen van sociale vaardigheden is daarom een ​​belangrijk onderdeel van de therapie. Om de agressieve impulsen te beheersen, ontwikkelt de therapeut nieuwe strategieën met de patiënt.

focale therapie

In de psychoanalytisch gerichte focale therapie toont de therapeut de patiënt zijn destructieve gedrag. Gewoonlijk wantrouwen patiënten de therapeut en trekken zich terug of reageren agressief op de therapeut. Op basis van de interactie tussen de therapeut en de patiënt kan de therapeut visualiseren hoe wantrouwen problemen met andere mensen veroorzaakt.

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: familieleden

Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis hebben grote problemen met interpersoonlijke relaties. Ze verwachten voortdurend te worden verraden en gekwetst door anderen. Door deze overtuiging creëren ze een vijandig klimaat. Voor de familieleden is het permanente wantrouwen een zware last. Ze voelen zich vaak hulpeloos omdat ze het gedrag van de persoon niet kunnen beïnvloeden.

Wat u als familielid kunt doen:

Wees je ervan bewust dat het ongepaste gedrag van je geliefde te wijten is aan zijn persoonlijkheidsstoornis. Probeer aanvallen niet persoonlijk aan te nemen. Vraag advies aan een therapeut. Zelfs als de persoon de therapie weigert, kan de therapeut of het begeleidingscentrum hulp bieden.

Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: ziekteverloop en prognose

Zoals bij alle persoonlijkheidsstoornissen, begint de paranoïde persoonlijkheidsstoornis in de kindertijd of adolescentie en is chronisch. In tegenstelling tot andere psychische aandoeningen, kunnen persoonlijkheidsstoornissen niet worden genezen omdat de aandoening diep in de persoon is geworteld.

De therapie kan echter helpen om ongunstige gedragspatronen positief te beïnvloeden. De kans op een gunstig verloop is echter vrij laag. Enerzijds gaan de getroffenen zelden in therapeutische behandeling, anderzijds hebben ze moeite om bij het therapieproces betrokken te raken. Hoe eerder de paranoïde persoonlijkheidsstoornis wordt echter ontdekt en behandeld, hoe beter de prognose.