pericarditis

Pericarditis: beschrijving

Pericarditis of pericarditis (pericarditis) is de ontsteking van het bindweefsel rondom het hart. Het kan worden veroorzaakt door pathogenen zoals virussen of bacteriën, maar ook door niet-infectieuze reacties van het immuunsysteem.

Een pericarditis kan acuut optreden en gaat vaak gepaard met sterke symptomen. Deze kunnen levensbedreigend zijn, omdat een veel voorkomende complicatie van acute pericarditis een effusie in het pericardium is, die de hartspier vernauwt en de functie ervan sterk aantast (pericardiale tamponade). Maar er zijn ook chronische pericarditis, de sluipende en (bijna) uitgevoerd zonder tekenen van ziekte.

Structuur en functie van de hartzak

Het pericardium bestaat uit een stevig, nauwelijks rekbaar bindweefsel. Het houdt het hart op zijn plaats en beschermt de delicate hartspier en zijn bloedvaten. Een kleine hoeveelheid vloeistof van 20 tot 50 milliliter ligt tussen het pericardium en de hartspier en vermindert de wrijving met elke hartslag.

Acute pericarditis

Infecties, maar ook ziekten van het immuunsysteem (zoals reumatische aandoeningen) kunnen acute pericarditis veroorzaken. Bovendien kan de pericarditis het gevolg zijn van een hartaanval en treedt op wanneer de dode hartspier wordt afgebroken en vervangen door littekenweefsel (Dressler-syndroom).

Afhankelijk van het verloop van de acute pericarditis, verdelen hartspecialisten in verschillende vormen: als zich tijdens de ontsteking wit-geelachtige fibrineafzettingen vormen (vergelijkbaar met een ernstige wond bij het sluiten), wordt dit fibrine-acute pericarditis genoemd.

Als bacteriën de oorzaak zijn van pericarditis, bestaat de mogelijkheid dat zich pus vormt. Dit bestaat uit dode immuuncellen en bacteriën. Een purulente acute pericarditis is daarom een ​​teken van een nieuwe bacteriële infectie.

In sommige gevallen is het pericard bloedig, misschien als gevolg van een hartoperatie, een hartaanval of tuberculose. Zelfs tumoren die in het pericardium groeien of secundaire tumoren (metastasen) kunnen een bloedige ontsteking vormen.

Chronische pericarditis

Chronische pericarditis treedt vaak op wanneer acute pericarditis (ondanks behandeling) niet volledig geneest en steeds opnieuw oplaait. Maar zelfs zonder voorafgaand acuut beloop, bijvoorbeeld bij tuberculose, reumatologische aandoeningen of veroorzaakt door medicijnen of medische straling (zoals een longtumor), kan pericarditis chronisch zijn.

Panzerherz bij chronische pericarditis

De chronische ontstekingsstimulus vormt zich in het pericardium “verkalking” en littekens, waardoor hij immobiel wordt en de ruimte voor de werkende hartspier kleiner wordt. In het zogenaamde gepantserde hart kan de eigenlijk dunne beschermende zak rond het hart worden teruggebracht tot een dikte van één centimeter en is het hart ernstig vernauwend (pericarditis).

Pericarditis: symptomen

Typische symptomen van acute pericarditis zijn pijn achter het borstbeen (retrosternale pijn) of door de borst. De pijn kan zich ook verspreiden naar de nek, rug of linkerarm en kan toenemen bij inademing, hoesten, slikken of door positieveranderingen. Vaak hebben mensen met acute pericarditis ook koorts.

De hartslag kan worden versneld. Hartritmestoornissen en het subjectieve gevoel van hartstruikelen komen ook vaak voor bij pericarditis. Afhankelijk van de ernst van de ziekte kan het ook kortademigheid en beklemming op de borst veroorzaken. Aangezien vergelijkbare symptomen ook kunnen optreden bij een ontsteking van de longen of het borstvlies, of met name bij acuut myocardinfarct, moet de oorzaak ervan onmiddellijk worden opgehelderd.

Chronische pericarditis mist vaak symptomen of ontwikkelt zich slechts langzaam en blijft daarom lange tijd onopgemerkt. Naast algemene symptomen van ontsteking zoals vermoeidheid en verminderde prestaties, kunnen de volgende symptomen optreden bij progressieve littekens en verdikking van het pericardium:

• versnelde hartslag en vlakkere pols
• Kortademigheid tijdens het sporten (later ook in rust)
• hoesten
• vastgelopen (zichtbaar uitstekende) halsaders
• zwelling
• “Paradoxale pols” (pulsus paradoxus = bloeddrukdaling met meer dan 10 mm Hg tijdens inhalatie

Complicatie van cardiale tamponade

De hartzak-tamponade is een levensbedreigende complicatie van pericarditis. Het ontstaat wanneer veel bloed, pus en / of ontstekingsvocht zich ophoopt in het pericardium. Omdat het pericardium niet kan uitzetten, vernauwt de effusie de hartspier en kunnen de hartkamers niet goed rekken. Dit pompt minder bloed in de longen (vanuit de rechter hartkamer) of in de systemische circulatie (vanuit de linker hartkamer). De cyclus kan instorten. Een hartzak-tamponade is acuut levensbedreigend en moet onmiddellijk worden behandeld.

Pericarditis: oorzaken en risicofactoren

Acute pericarditis kan door verschillende factoren worden veroorzaakt. Vaak zijn virussen of bacteriën, soms (vooral in een verzwakt immuunsysteem) en schimmels of parasieten de trigger. Ze gaan van de luchtwegen of andere organen via het bloed of de lymfevaten naar het hart.

Maar ziekten van het immuunsysteem of de nieren kunnen pericarditis veroorzaken. Deze omvatten:

• Nierfalen met verhoogde urinezuurconcentratie in het bloed
• Auto-immuunziekten en reumatische aandoeningen
• Metabole aandoeningen (hypothyreoïdie of hypercholesterolemie)
• Gevolgen van een hartaanval
• Operaties in het hart
• tumoraandoeningen

Pericarditis: onderzoeken en diagnose

Als er een vermoeden van pericarditis is vanwege de symptomen, zal de huisarts de patiënt in de meeste gevallen doorverwijzen naar een cardioloog, een cardioloog. Dit vraagt ​​eerst de medische geschiedenis:

• Sinds wanneer bestaan ​​de klachten?
• Zijn de symptomen toegenomen of kwamen er nieuwe klachten aan?
• Voelt u zich fysiek minder veerkrachtig?
• Heb je koorts – en zo ja, sinds wanneer?
• Heb je de afgelopen weken een infectie gehad – vooral de luchtwegen?
• Verandert de pijn in de borst tijdens het ademen of liggen?
• Heb je eerder klachten of hartkwalen gehad?
• Bent u zich bewust van reuma of een andere ziekte van het immuunsysteem?
• Welke medicijnen neem je?

Het zogenaamde klinische (fysieke) onderzoek omvat de koortsmeting, palpatie van de pols, een bloeddrukmeting en het tikken en luisteren van de borst. Bij pericarditis, als de effusie nog klein is, kan de arts vaak een kenmerkende wrijving horen bij elke hartslag.

Een bloedmonster wordt gebruikt om te zoeken naar typische markers van ontsteking of een infectie. Deze omvatten:

• een versnelde bezinkingssnelheid van de erytrocyten
• een verhoogde CRP-waarde
• Verhoogde witte bloedcellen (leukocytose bij bacteriën of schimmels, lymfocytose bij virussen)
• een detectie van bacteriën in de bloedcultuur
• verhoogde hart-enzymspiegels (CK-MB, troponine T)
• verhoogde zogenaamde reumatoïde factoren

Verschillende apparaatonderzoeken bevestigen de vermoedelijke diagnose van pericarditis:

• ECG: abnormale ST-segmentverhoging, plattere of negatieve T-golf of, bij pericardiale effusie, algehele verminderde uitslag (laagspanning)
• Echocardiografie (“echografie van het hart”) om een ​​effusie te bewijzen
• X-ray onderzoek van de ribbenkast (“X-ray thorax”, toont alleen grote effusies als gevolg van vergrote hartschaduw)
• Magnetische resonantietomografie (MRI) om de pericardiale wand en een mogelijk bestaande effusie te visualiseren
• Pericardpunctie (in geval van een bestaande effusie) om de aandoening te beoordelen en om te proberen pathogenen te detecteren

Pericarditis behandeling

De eerste maat voor pericarditis is lichamelijke rust om het hart te verlichten. Patiënten met pericarditis worden behandeld volgens de aanbevelingen van de specialist in het ziekenhuis, op voorwaarde dat de symptomen en testresultaten niet spreken voor een virale infectie. Dit kan ook poliklinisch worden behandeld. Dan hangt de therapie af van de oorzaken van pericarditis (causale therapie):

bij bacteriële infecties Een antibioticum wordt voorgeschreven dat als een infusie kan worden toegediend om een ​​veilig effect te bereiken.

bij schimmelinfecties fungiciden, zogenaamde antimycotica, worden gebruikt. Ook deze worden vaak als korte infusies gegeven.

virus De oorzaken van pericarditis kunnen niet direct worden behandeld, maar de symptomen die hierdoor worden veroorzaakt. Het maakt gebruik van ontstekingsremmende medicijnen (NSAID’s zoals hoge doses acetylsalicylzuur of ibuprofen) en colchicine.

bij Auto-immuunziekten de overtollige immuunreacties worden onderdrukt met medicijnen. Geschikte actieve ingrediënten zijn bijvoorbeeld glucocorticoïden, cyclofosfamide of methotrexaat (“MTX”).

Is er een nierfalen de oorzaak van pericarditis, moet het bloed worden gezuiverd via een zogenaamde dialyse.

Het succes van de behandeling wordt gecontroleerd door regelmatige echografie-onderzoeken van het hart. Bij chronische pericarditis met verdikking en littekens van het pericardium (pantserhart), moet het pericardium worden verwijderd door een open-borstoperatie (pericardectomie).

Behandeling van de hartzak-tamponade

Harttamponade (ophoping van vocht in het pericardium die de hartfunctie beïnvloedt) is levensbedreigend en moet onmiddellijk worden behandeld. Om dit te doen, wordt het pericardium doorboord met echografie (echografie) van buitenaf door de thorax met een naald en wordt de effusievloeistof zoveel mogelijk onttrokken. De patiënt moet vervolgens nauwgezet sonografisch worden gevolgd om morsen van effusievloeistof of bloed vroegtijdig te detecteren.

Pericarditis: ziekteverloop en prognose

De pericarditis is een ernstige ziekte. Het kan zich uitstrekken tot de hartspier (perimyocarditis) of het hele hart (pancarditis), of door een effusie (sereus vocht, pus of bloed) om de hartspier gevaarlijk te vernauwen. Als een pericarditis vroeg wordt ontdekt en de oorzaken en gevolgen ervan worden behandeld, kan deze zonder gevolgen genezen. Onbehandeld is het pericarditis vanwege hun ernstige complicaties (gepantserd hart en hartzak-tamponade) een levensbedreigende ziekte.