Borderline-syndroom is een ernstige persoonlijkheidsstoornis. Het leven met borderline-stoornis wordt gekenmerkt door impulsiviteit en instabiliteit. Gevoelens, gedachten en attitudes kunnen binnen korte tijd veranderen. Achter deze aandoening verbergen vaak traumatische ervaringen in de vroege kinderjaren. Ondertussen bieden speciale therapeutische aanbiedingen hoop op een positief verloop van het borderline-syndroom. Lees hoe u borderline-syndroom kunt herkennen en hoe u borderline-mensen kunt helpen.
Borderline-syndroom: beschrijving
Wat is borderline? Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een van de zogenaamde “emotioneel instabiele persoonlijkheidsstoornissen”. Mensen met deze ernstige psychische stoornis lijden aan hun intense en oncontroleerbare emoties. Volgens de grensdefinitie zijn de belangrijkste kenmerken van deze aandoening sterke stemmingswisselingen en gewelddadige woede-uitbarstingen. Ook een uitgesproken zwart-wit denken dat typerend is voor Borderliner.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) maakt onderscheid tussen twee soorten grenzen:
- het impulsieve Borderine-type, dat opvalt door zijn lage impulscontrole en onvoorspelbaarheid
- en het borderline-type, dat vooral wordt gekenmerkt door een verstoord zelfbeeld en relatiegedrag.
Een typisch borderline-gedrag is om aanvankelijk andere mensen te idealiseren, maar om ze bij de minste teleurstelling enorm te devalueren. Zie Borderline Relations voor meer informatie over borderline-patiëntrelaties.
Wie wordt getroffen door borderline-syndroom?
Borderline-ziekte ontwikkelt zich vaak in de adolescentie of jonge volwassenheid. Experts schatten dat ongeveer zes procent van de adolescenten of één tot twee procent van de totale bevolking in Duitsland er last van heeft.
De eerste tekenen van psychische stoornissen kunnen al in de kindertijd verschijnen, maar het is moeilijk om borderline bij kinderen te diagnosticeren. De opvallende tekenen bij kinderen en adolescenten worden vaak niet duidelijk geassocieerd met borderline-syndroom. Als borderline-ziekte op jonge leeftijd wordt vermoed, spreken experts van borderline-ontwikkelingsstoornis.
In het verleden werden jonge vrouwen beschouwd als bijzonder kwetsbaar voor borderline-stoornissen. Recente studies geven echter aan dat de verdeling van de seksen evenwichtig is. Hoewel tot 80 procent van de patiënten in therapie een vrouw is. Wetenschappers nemen echter aan dat borderline zich bij mannen anders manifesteert dan bij vrouwen. Mannelijke grenswachters zijn gevoeliger voor geweld tegen anderen en belanden daarom in jeugdgevangeniscentra in plaats van in een therapeutische instelling.
Moeders en vaders met borderline
Mensen met borderline die een kind verwachten, hebben vaak grote zelftwijfel en maken zich zorgen dat ze het kind geen recht doen. Het hebben van een moeder of vader met Borderline Syndroom betekent echter niet noodzakelijkerwijs dat de kinderen ook geestelijke gezondheidsproblemen zullen hebben. Ouders die bereid zijn om een therapeutische behandeling te zoeken en aan hun typische borderline-gedrag te werken, kunnen hun kind de nodige bescherming tegen de ziekte bieden.
Maar zelfs als ouders de beste bedoelingen voor hun kinderen hebben, kunnen ze hen overweldigen. Vaak hebben moeders met borderline-syndroom bijvoorbeeld zeer hoge normen en willen ze het kind een beter leven geven dan het hunne. Het risico bestaat dat ze de kinderen overbeveiligen en daarom hebben ze weinig ruimte voor ontwikkeling.
De zorg voor een kind is absoluut een grote uitdaging voor mensen met het Borderline-syndroom. Veel patiënten met borderline-syndroom zijn in hun eigen jeugd verwaarloosd of mishandeld. Een eigen kind kan herinneringen oproepen aan traumatische gebeurtenissen. Als gevolg hiervan hebben de nabestaanden het gevoel dat ze terug zijn in hun jeugdrollen en vaak niet in staat zijn om hun eigen kind voldoende zorg te bieden. De ouderlijke rol overbelast hen en genereert agressie en, in sommige gevallen, geweld tegen de kinderen.
School en werk
De meeste patiënten hebben moeite met het voltooien van een beroepsopleiding. Velen brengen jaren van hun leven door in psychiatrische klinieken. Het is pas in het dertigste levensjaar dat de intensiteit van het borderline-syndroom langzaam afneemt en de gewelddadige emotionele stormen wegebben.
Andere ziekten
Borderline-syndroom gaat vaak hand in hand met andere ziekten. Zo treedt bij een groot deel van de patiënten, althans tijdelijk, een depressie op. Ook komen vaak paniekstoornissen, posttraumatische stressstoornis en alcoholisme of drugsverslaving voor.
Borderline: kinderen lijden
Als de borderline-symptomen ernstig zijn, zullen de kinderen veel last hebben van de effecten van de psychische stoornis. Omdat de kinderen hulpeloos worden blootgesteld aan de stemmingswisselingen van de ouders. De verandering tussen liefdevolle nabijheid en afwijzing maakt de kinderen onrustig en verliezen hun vertrouwen in hun ouders.
Wanneer kinderen beseffen dat hun ouders het dagelijks leven niet aankunnen, nemen ze de rol van volwassene over. Experts noemen dit ouderschap. De kinderen streven ernaar om aan de behoeften van hun ouders te voldoen en hun eigen rug te geven. Deze omkering van de rol veroorzaakt meestal dat kinderen psychische problemen hebben die een leven lang kunnen duren.
Daarom moeten ouders met borderline-syndroom hulp zoeken. De therapeut kan het gezin onderweg vergezellen. Ouders kunnen leren de behoeften van hun kind te herkennen met steun. Wanneer kinderen worden geïnformeerd over de ziekte van hun moeder of vader, hebben ze een beter begrip van moeilijke situaties.
Borderline-syndroom: symptomen
Zie Borderline-symptomen voor alle kenmerken van het borderline-syndroom.
Borderline-syndroom: oorzaken en risicofactoren
Is borderline beschikbaar? De grensoorzaken zijn nog niet definitief opgehelderd. Het is zeker dat een genetische aanleg en vroege traumatische ervaringen kunnen samenwerken en de aandoening kunnen veroorzaken. Tot nu toe heeft de enige tweelingstudie aangetoond dat de genetische factoren een grote invloed hebben op de ontwikkeling van het borderline-syndroom. Borderline is dus niet erfelijk, maar de aanleg ervoor al.
Traumatische ervaringen
Trauma verhoogt het risico op borderline-syndroom aanzienlijk. Een groot deel van de getroffenen is in de vroege kinderjaren seksueel misbruikt, vooral binnen het gezin. Borderline-patiënten hebben in veel gevallen ook fysiek geweld ervaren.
Mentale mishandeling kan ook leiden tot borderline-syndroom. Veel van de patiënten werden ernstig verwaarloosd in hun jeugd. Gebrek aan warmte in familierelaties of onvoorspelbare zorgverleners verhogen het risico.
Zelfs vroege scheidingservaringen door scheiding of overlijden van een ouder begunstigen de ziekte. Kortom, geestesziekten in het gezin zoals alcoholmisbruik, depressie of schizofrenie verhogen het risico op het ontwikkelen van een borderline-syndroom.
Even opvallend als de accumulatie van trauma bij patiënten met het borderline-syndroom is – bij sommige patiënten ontwikkelt de persoonlijkheidsstoornis zich duidelijk zonder de ervaringen te verbrijzelen. Het is dus niet altijd en automatisch de schuld van de familie voor de psychische aandoening.
Aandoeningen in de hersenen
Onderzoekers geloven dat de communicatie van bepaalde hersencentra die de emotionele verwerking regelen verstoord is bij mensen met het borderline-syndroom. Daarom ervaart Borderliner alle gevoelens veel intenser dan gezond. Of deze neiging aangeboren is of alleen ontstaat door traumatische ervaringen is nog niet duidelijk.
In sommige onderzoeken is een stoornis van de frontale hersenen gemeld. Deze hersenregio is onder andere belangrijk voor impulscontrole. Acties worden daar gepland en geremd. De beperkte functie van de frontale kwab kan verband houden met de impulsieve acties van borderline-patiënten.
Borderline-syndroom: onderzoeken en diagnose
De eerste stap naar het diagnosticeren van de borderline van de persoonlijkheidsstoornis is een grondige geschiedenis. De volgende vragen zijn belangrijk om het borderline-syndroom te bepalen:
- Zijn de symptomen opgetreden in de kindertijd of adolescentie?
- Zijn de symptomen typisch voor de getroffen persoon? (bijv. agressief gedrag, niet alleen tegenover de moeder, maar ook tegen klasgenoten)
- Komen de symptomen in verschillende levenssituaties voor?
- Wat is het persoonlijke lijden van de getroffenen?
Voor de anamnese worden niet alleen de patiënt, maar mogelijk ook andere zorgverleners geïnterviewd, vooral de ouders. Voor de diagnose van andere psychische stoornissen die worden geassocieerd met sommige vergelijkbare symptomen, moeten worden uitgesloten. Deze omvatten bijvoorbeeld schizofrenie en verstoring van sociaal gedrag.
In de borderline-persoonlijkheid verschillen de ervaring en het gedrag van de getroffenen aanzienlijk van cultureel verwachte en geaccepteerde normen (“normen”) op ten minste twee van de volgende gebieden:
- kennis: De getroffenen zien en interpreteren hun omgeving anders dan andere mensen.
- affectiviteit: Hun emoties zijn intenser dan normaal en ze reageren ongepast.
- impulscontrole: De getroffenen kunnen hun impulsen slecht beheersen en hebben de drang om onmiddellijk aan behoeften te voldoen.
- relaties: Relaties met medemensen zijn verstoord.
Bovendien vraagt de arts of therapeut naar de typische symptomen van borderline-syndroom, bijvoorbeeld problematische relaties, frequente levenscrisis, agressie en zelfbeschadiging.
Om een diagnose van borderline persoonlijkheidsstoornis (volgens ICD 10) te stellen, moeten daarom ten minste drie van de volgende kenmerken van toepassing zijn:
- Aanzienlijke neiging om onverwacht en zonder rekening te houden met de gevolgen (gebrek aan impulscontrole)
- Aanzienlijke neiging tot ruzie en conflicten met anderen, vooral wanneer impulsieve acties worden onderdrukt of beschuldigd
- Neiging tot woede of geweld met onvermogen om het explosieve gedrag te beheersen
- Moeilijkheden bij het handhaven van acties die niet direct worden beloond
- Instabiele en humeurige stemming, emotionele schommelingen (instabiliteit van instinct)
Bovendien moet aan ten minste twee van de volgende specifieke criteria voor het borderline-syndroom worden voldaan:
- Aandoeningen en onzekerheid van zelfbeeld, persoonlijke doelen en voorkeuren (inclusief seksueel)
- Neiging tot het aangaan van intense, maar onstabiele relaties, vaak resulterend in emotionele crises
- Overdreven inspanningen om te voorkomen dat we het huis verlaten
- Zelfbeschadigend gedrag, zelfmoorddreigingen en pogingen
- Aanhoudende gevoelens van leegte
Borderline-syndroom: behandeling
Alle belangrijke informatie over de behandeling van het borderline-symptoom is te vinden onder Borderline-therapie.
Borderline-syndroom: ziekteverloop en prognose
Lange tijd werden borderline-patiënten als hopeloze gevallen beschouwd. Dit beeld is aanzienlijk veranderd met de ontwikkeling van therapieën die specifiek zijn afgestemd op Borderliner.
Ongeveer 50 procent van de borderline-patiënten reageert op de aangeboden vormen van therapie bij de eerste behandelingspoging. Het is echter onduidelijk aan welk type therapie het behandelingssucces te wijten is (psychotherapie of andere specifieke therapie) en met welke behandeling men aan een herhaalde behoefte aan therapie voldoet.
Het feit dat niet langer volledig wordt voldaan aan de grenscriteria, betekent echter niet dat de patiënten genezen. Velen hebben ook langetermijnproblemen die hun emoties beheersen of zich sociaal integreren.
Slechtste kansen om hun problemen onder controle te krijgen, vooral patiënten met drugs- of alcoholmisbruik. Dit wordt gevolgd door patiënten die lijden aan een posttraumatische stressstoornis en / of die als kinderen seksueel zijn misbruikt. Ongeveer vijf tot tien procent van de borderline-mensen sterft als gevolg van zelfmoord of risicovol gedrag, zoals riskant autorijden of drugsgebruik. Met de leeftijd neemt het impulsieve borderline-gedrag af, maar depressieve stemmingen nemen vaak zijn plaats in.
Experts bekritiseren dat het aanbod van borderline-patiënten in Duitsland nog steeds onvoldoende is. Hoewel er stationaire aanbiedingen zijn bij veel gespecialiseerde klinieken. De poliklinische zorg is echter niet voldoende – ook omdat er te weinig opgeleide therapeuten zijn. Bovendien biedt het ziekenfonds therapieën die meer dan een jaar meegaan, niet in alle gevallen. Dus krijgt slechts ongeveer een op de duizend patiënten een effectieve poliklinische behandeling tegen de borderline Syndrome.