Decubitus is de medische term voor een decubitus. In de volksmond spreekt men ook van doorligwonden. De oorzaak is permanente, zware druk die de huid en het onderliggende weefsel tot op het bot kan beschadigen. Bedlegerige mensen en rolstoelgebruikers zijn bijzonder gevoelig voor decubitus. Met een zorgvuldige profylaxe kunnen de decubitus worden vermeden. Lees alle belangrijke informatie over de ontwikkeling, behandeling, profylaxe, diagnose en het verloop van decubitus.
Snel overzicht
- Wat is decubitus? Decubitus, die vooral voorkomt op plaatsen waar botten dicht bij het huidoppervlak zijn (billen, ellebogen, hielen, enkels, enz.). Bovenal kunnen de getroffenen grotendeels niet bewegen, bedlegerige patiënten en rolstoelgebruikers.
- veroorzaken: Aanhoudende, sterke druk die de bloedvaten dichtknijpt. Getroffen weefsel wordt slecht van bloed voorzien, zure metabolieten worden niet langer weggevoerd en vernietigen geleidelijk huid, weefsel en botten.
- Risicofactoren: Lang, onbeweeglijk zittend of liggend, dunne, minder elastische huid, diabetes, verminderde gevoeligheid voor pijn, laag lichaamsvet, incontinentie, bepaalde medicijnen, obesitas, gebrek aan zorg, ondervoeding, bestaande huidziekten en irritaties.
- behandeling: vochtige wondverbanden en regelmatige reiniging. Verwijdering van dood weefsel. Als de druk hoog is, kan een operatie noodzakelijk zijn. Het is ook belangrijk om de oorzaak van decubitus te elimineren, zoals drukverlichtende hulpmiddelen (anti-decubitusmatrassen of zitkussens), regelmatige herpositionering, etc.
- Mogelijke complicaties: De wond kan infecteren en vervolgens complicaties veroorzaken zoals beenmerg en botontsteking, longontsteking, botabcessen of bloedvergiftiging.
- profylaxe: Hulpmiddelen tegen decubitus (schuimmatrassen, gel- of luchtkussens, kussens van schapenvacht, speciale zitkussens voor rolstoelgebruikers, enz.), Regelmatige overdracht en mobilisatie van bedlegerige patiënten, frequente wisseling van kleding en beddengoed, huidverzorging, evenwichtige voeding, voldoende hydratatie enz.
- Geschiedenis en prognose: Langdurig genezingsproces, zelfs bij een optimale behandeling. Verhoogd risico op terugval na succesvol behandelde doorligwonden. Daarom raden artsen een zorgvuldige profylaxe en de vroegst mogelijke behandeling van decubitus aan.
Decubitus: beschrijving
Een decubitus (decubitus, decubituszweer) is een gelokaliseerde schade aan de huid, het onderliggende weefsel en in extreme gevallen het bot. Het verschijnt in de vorm van een verschillende diepe, permanent open wond (bijv. op de billen, het stuitje of op de hielen). Vooral bedlegerige mensen worden getroffen. Experts schatten dat ongeveer elke tiende tot dertigste patiënt in het ziekenhuis een pijnlijke plek ontwikkelt. In verpleeghuizen is dit zelfs 45 procent. Zelfs rolstoelgebruikers hebben een verhoogd risico op decubitus, vooral in de billen.
Doorligwonden zijn erg pijnlijk, Bovendien kunnen ze infect, Een eerste indicatie is er een onaangename vieze geur van de wond, Op het psychische welzijn kan de drukzweren invloed hebben. Omdat ze de patiënten in hun dagelijks leven beperken. De aanhoudende, pijnlijke wonden kunnen zelfs leiden tot depressie.
Decubitus: afstuderen
Een decubitus verandert de huid. Afhankelijk van hoe sterk de veranderingen zijn, zijn er verschillende ernstgraden:
- Decubitus graad 1 (fase I): In de beginfase werd de aangetaste huid rood en scherp gescheiden van hun omgeving. De roodheid blijft bestaan, zelfs wanneer de druk afneemt. Het gebied kan verhard en warmer zijn dan de omliggende huid, maar de huid is nog steeds intact.
- Decubitus graad 2 (fase II): In decubitus graad 2 hebben zich blaren op de huid gevormd. Soms is de bovenste huidlaag al losgemaakt. Het resultaat is een open wond, die nog steeds oppervlakkig is.
- Decubitus graad 3 (fase III): Bij decubitus graad 3 strekt de decubitus zich uit tot de spieren onder de huid. Je kunt een diepe, open zweer zien. Onder de gezonde huid in het marginale gebied van de decubitus bevinden zich soms “zakken” die uit de zweer komen.
- Decubitus graad 4 (stadium IV): In een fase IV decubitus kijkt men naar blootgestelde botten. Huid, spieren, botten en andere structuren zoals gewrichten of pezen worden vernietigd.
Waar decubitus bijzonder gemakkelijk te vormen is
Sommige delen van het lichaam zijn bijzonder gevoelig voor druk, zodat decubitus zich daar snel kan ontwikkelen. Bedreigd zijn gebieden waar botuitsteeksels zich direct onder de huid bevinden, zonder te worden beschermd door vet of spierweefsel. Voorbeelden hiervan zijn zitvlak,de grote glooiende heuvels (trochanters) aan de buitenkant van de dijen,enkelenHeels.
In rugligging komt decubitus meestal voor op de billen, over het stuitbeen en op de hielen. In zijwaartse positie worden meestal beïnvloed de glooiende heuvels van de dijen en enkels. Zelden ontwikkelt zich decubitus op de oren, achterkant van het hoofd, schouderbladen of tenen.
Kortom, decubitus vormen minder vaak in laterale of buikligging. Een uitzondering is langdurige buikoperatie, die drukzweren op knieën, op het gezicht (voorhoofd en kin), op de tenen of in de schaamstreek kan veroorzaken.
Decubitus: complicaties
Als een pijnlijke plek niet snel wordt behandeld, verspreidt deze zich naar diepere weefsellagen. Het weefsel sterft (Necrose) en moet chirurgisch worden verwijderd. Bovendien kan de wond zijn infect, Als de geïnfecteerde zweer zich al in het bot bevindt, kunnen de pathogenen zich daar ook verspreiden. Het kan er een worden Botontsteking (Ostitis) en Beenmergontsteking (osteomyelitis) ontwikkelen. Als de bacteriën zich verder in het lichaam verspreiden, kan dit er een zijn Longontsteking, botabcessen of een Bloedvergiftiging (sepsis) trigger.
ook tekort Deze kunnen het gevolg zijn van decubitus als het zich uitgebreid over de huid verspreidt. Omdat de getroffen persoon dan permanent belangrijke mineralen en eiwitten verliest via de open wond.
Decubitus: ontwikkeling
Een pijnlijke plek ontwikkelt zich wanneer het weefsel permanent gehecht raakt sterke druk is geschorst. Vervolgens worden de kleine bloedvaten geperst en worden de cellen niet langer voldoende voorzien van zuurstof en voedingsstoffen, zodat ze afsterven.
Bovendien kan het bloed niet langer door de aderen stromen. Dit zal zich ophopen zure metabolieten in het weefsel. Bij gezonde mensen veroorzaakt de resulterende drukpijn een schok in de knie die de druk van het getroffen deel van het lichaam verlicht. Het weefsel wordt dan weer beter geperfuseerd.
In tegenstelling tot ouderen en patiënten met een verstoord gevoel van pijn: Bij hen is deze bewegingsreflex vaak verzwakt. Dus de druk blijft en het weefsel wordt verzuurd. Dientengevolge worden de arteriële bloedvaten wijd ingezet om het weefsel effectiever te laten bloeden. Je kunt zien aan het feit dat de huid rood wordt. De verwijde vaten leveren vloeistof en eiwitten aan het aangrenzende weefsel, wat resulteert in Waterretentie (oedeem) en klap vormen. Het weefsel wordt steeds meer vernietigd – er is een decubitus ontstaan.
Decubitus: risicofactoren
Verschillende factoren bevorderen de ontwikkeling van decubitus:
- Lang liggend of zittend: Decubitus ontwikkelt zich vooral bij mensen die gedurende langere tijd min of meer bewegingloos liggen of zitten. Vaak komen decubitus voor bij oudere patiënten die bedlegerig zijn door een acute of chronische ziekte. Zelfs patiënten in een rolstoel behoren tot de risicogroep.
- Dunne, niet-elastische huid: De huid van oudere mensen is vaak droog, slap en niet elastisch. Het is dus bijzonder gevoelig voor schuifkrachten (verschuivingen van weefsellagen tegen elkaar). Als patiënten rusteloos rond het bed glijden, kan de resulterende wrijving de dunne huid ernstig beschadigen en de ontwikkeling van een pijnlijke plek bevorderen.
- Diabetes (Diabetes): Diabetici zijn bijzonder gevoelig voor decubitus: diabetes veroorzaakt na verloop van tijd schade aan de zenuwen, waardoor diabetici geen aanraking, druk en pijn waarnemen. Dienovereenkomstig vertraagd registreren ze verhoogde druk op huid en weefsel.
- verminderde gevoeligheid voor pijn
- laag lichaamsvetpercentage
- incontinentie: Leidt tot een vochtige huid op anus of vagina. De huid wordt zacht, wat decubitus bevordert.
- bepaalde medicijnenbijvoorbeeld pijnstillers
- te zwaar: Verhoogt de druk op huid en weefsel bij liggen of zitten.
- gebrek aan zorg: Lang liggen in ongewijzigde luiers verzacht de huid, leidt tot irritatie en bevordert een decubituszweer.
- Ondervoeding / ondervoeding: Het droogt de huid uit. Bovendien hebben de getroffenen geen vetabsorptie onder druk. Beide decubitus effenen de weg.
- bestaande huidziekten en irritaties
Decubitus: behandeling
Hoe eerder een decubitus wordt gedetecteerd, hoe beter deze kan worden behandeld. Kortom, de therapie is verdeeld in twee gebieden: lokale en causale therapie.
lokale therapie
De lokale therapie heeft tot doel de decubitus te voeden en te helpen genezen. In het geval van eerstegraads decubitus is het meestal voldoende om het aangetaste deel van de huid zorgvuldig te verzorgen en de druk te verlichten.
Decubitus in gevorderde stadia moet worden bevrijd van dood weefsel (debridement). Dit gebeurt ofwel chirurgisch met de scalpel (chirurgisch debridement), enzymen gebruiken (enzymatische debridement) of vliegenlarven (biochirurgische debridement, waanzin therapie). De wond wordt vervolgens gedesinfecteerd, bedekt met vochtige wondverbanden en regelmatig schoongemaakt.
Soms, als onderdeel van de lokale therapie en technische procedures zoals Vacuümafdichting werkwijze gebruikt.
causale therapie
Een decubitus kan alleen met succes worden behandeld als de oorzaak is weggenomen: de druk. Voor liegende patiënten wordt bijvoorbeeld een speciale aanbevolen decubitusmatras of een speciaal bed, Bovendien moet men de patiënten regelmatig verhuizen, Rolstoelgebruikers zijn zitkussens raden. Lees hier later meer over in paragraaf Decubitus: profylaxe.
De juiste eten speelt ook een belangrijke rol: een dieet rijk aan eiwitten, vitamines en mineralen helpt de huid beter te herstellen en voorkomt ondervoeding. Soms zal men dat doen specialty foods toegediend.
Hulp tegen de pijn geassocieerd met decubitus pijnstiller, Bovendien speciale promotie oefeningen de bloedcirculatie en voorkom dat de patiënt altijd op dezelfde plaats ligt.
Ook een deel van de causale therapie is de effectieve Behandeling van comorbiditeiten, ook van psychische aard. Een depressie kan bijvoorbeeld de behandeling bedreigen.
Decubitus: chirurgie
Decubitus graad 1 tot 3 (fasen I tot III) meestal niet operatief verwijderd zijn. Anders met decubitus graad 4 (stadium IV): hier is bijna altijd een chirurgische ingreep nodig. De chirurg snijdt de drukpijn weg. Soms moet een deel van het bot worden verwijderd.
Voor zeer grote drukzweren, a plastische chirurgie noodzakelijk zijn. De chirurg transplanteert vervolgens huid en weke delen van andere delen van het lichaam naar het beschadigde deel van het lichaam.
Foto’s kunnen helpen om het succes van de behandeling te begrijpen. Wees dus niet verrast als het medische personeel de wond regelmatig fotografeert.
Decubitus: profylaxe
Artsen en verpleegkundigen waarderen regelmatig elke individuele patiënt decubitus Risk uit. Voor dit doel worden documentatiebladen gebruikt, bijvoorbeeld de zogenaamde Bradenschaal, Voor bepaalde risicofactoren, zoals de mate van lichamelijke activiteit van de patiënt, zijn mobiliteit en zijn vermogen om te reageren op drukgerelateerde klachten, worden tussen één en vier punten toegekend.
Aan het einde van de schaal worden alle punten toegevoegd. Een score van 18 punten of meer betekent geen risico op decubitus. Hoe lager het getal, hoe hoger het risico. Als de score minder dan negen is, heeft de patiënt een zeer hoog risico op decubitus.
Op basis van het resultaat individuele maatregelen voor decubitus profylaxe raken. Voorbeelden:
Anti-decubitus hulpmiddelen
Anti-decubitus helpt de druk op kwetsbare delen van de huid te verminderen door deze gelijkmatiger te verspreiden. Deze systemen hebben zich bewezen:
- Soft opslagsystemen zoals schuimmatrassen, gelpads of luchtkussens verdelen het lichaamsgewicht en daarmee de druk op een groter gebied.
- Alternerende druksystemen (Wisseldrukmatrassen) bestaan uit verschillend geplaatste luchtkussens, die afwisselend met lucht worden opgeblazen. Sommige systemen zijn uitgerust met software die detecteert wanneer de druk op bepaalde plaatsen te sterk wordt. Het systeem initieert dan automatisch een verplaatsing door de lucht uit de respectieve kamers te ventileren en andere kamers te vullen.
- Micro-stimulatie Systems (MiS) zijn een type elektrisch geregelde decubitus-profylaxismatrassen. Ze bevorderen de eigen beweging van de patiënt door hun eigen kleine bewegingen. Dit stimuleert de bloedcirculatie in het weefsel, wat decubitus voorkomt of de wondgenezing van bestaande zweren ondersteunt.
ook schapenhuiden zijn goed geschikt als drukverlichtend kussen. Ze geven echter veel warmte af en worden daarom niet altijd als prettig ervaren.
voor rolstoelen speciale anti-decubitus zitkussens zijn geschikt. Deze verminderen de druk op de billen.
Herschikking en mobilisatie
Bedlegerige patiënten moeten regelmatig worden overgebracht – zelfs als ze op een anti-decubitusmatras liggen. Bovendien moeten de patiënten worden gemobiliseerd met behulp van gerichte bewegingsoefeningen. Dit omvat mentale mobiliteit als een centrale vereiste voor lichamelijke activiteit. Lezen, luisteren naar de radio, hobby’s, gesprekken – dit alles stimuleert de geest en houdt het lichaam fit.
huidverzorging
Zorgvuldige huidverzorging houdt de huid gezond en vermindert zo het risico op decubitus. Goede huidverzorging betekent met betrekking tot decubitus profylaxe:
- Was de huid met zo koel mogelijk water.
- Doe grotendeels af van wasadditieven of geef de voorkeur aan vloeibare, wasactieve stoffen.
- Gebruik oliebadadditieven voor een zeer droge en broze huid.
- Gebruik persoonlijke verzorgingsproducten zoals crèmes en lotions die zijn aangepast aan het huidtype van de patiënt (bijvoorbeeld water-in-olieproducten voor de normale tot droge huid; olie-in-waterproducten voor de vette huid).
Juiste voeding
Hoewel het niet mogelijk is om decubitus via voeding te voorkomen, vermindert het het risico om het te ontwikkelen. Experts bevelen er een aan gezond, gevarieerd dieet, Voor bestaande decubitus moeten voldoende vitamines en mineralen worden geleverd om wondgenezing te bevorderen. Bovendien moeten risicopatiënten veel drinken om te voorkomen dat de huid uitdroogt.
Verdere maatregelen
De volgende maatregelen helpen ook om het risico op decubitus te verminderen:
- Regelmatig wisselen van kleding en beddengoed bij patiënten die zweten of incontinent zijn. Dit voorkomt dat de huid zacht wordt door het vocht.
- Gebruik ademende incontinentiekleding
- Plaats knopen en naden van beddengoed en beddengoed zodat ze niet op de kwetsbare huid drukken
- Therapie van basis- en bijkomende ziekten (diabetes, depressie, enz.)
Iedereen die thuis voor bedlegerige familieleden zorgt, kan in speciale cursussen voor decubitusprofylaxe leren hoe decubitus effectief kan worden voorkomen. De cursusinhoud bevat informatie over geschikte opslag- en verplaatsingstechnieken, evenals tips voor geschikte hulpmiddelen en zorgmaatregelen.
Decubitus: onderzoeken en diagnose
Een decubitus is zichtbaar voor het blote oog. Dat is de reden waarom mensen die risico lopen bijzonder gevoelig moeten zijn voor decubitus gevoelige delen van het lichaam regelmatig geïnspecteerd zijn. Indien mogelijk, moet u de patiënt laten zien hoe zij hun eigen huid kunnen onderzoeken. U kunt bijvoorbeeld naar uw eigen billen kijken met behulp van een spiegel. Ook kunnen de partner of vrienden worden betrokken om de bijbehorende lichaamssites regelmatig te beoordelen. In klinieken en verpleeghuizen doet het verplegend personeel dit belangrijke werk.
vingertest
Met de zogenaamde vingertest kan een decubitus vroeg worden geïdentificeerd. Druk hiervoor met uw vinger op het al rode, verdachte huidgebied. Als de huid niet onmiddellijk bleker is na het loslaten, is het al een decubitus in stadium I (graad 1).
Uitstrijkje, bloedonderzoek, röntgenfoto
Om een wondinfectie te detecteren, neemt de arts meestal een weefselmonster van het getroffen gebied. Het wordt onderzocht op bacteriën in het laboratorium. Ook kunnen koorts, koude rillingen en een onaangename vieze geur van de wond wijzen op een infectie. Bovendien kan het bloed van de patiënt worden onderzocht op ziekteverwekkers.
Voor een zeer geavanceerde decubitus is een röntgenfoto ook aan te raden. Dit om te bepalen of de decubitus al in het bot is doorgedrongen.
Decubitus: ziekteverloop en prognose
Hoe lang het duurt voordat een patiënt decubitus ontwikkelt, hangt van veel factoren af. Naast de leeftijd van de patiënt spelen onder andere zijn voedingsstatus en de oorzaak van bedremming een belangrijke rol. Sommige mensen ontwikkelen binnen enkele uren decubitus. Dit kan gebeuren als de huid is beschadigd door andere ziekten of het metabolisme is verstoord (zoals bij diabetes).
Een geavanceerde decubitus geneest zelfs bij een optimale behandeling slechts langzaam. Soms duurt het maanden voordat de decubitus volledig is verdwenen. Daarom is het zo belangrijk om aandacht te besteden aan een zorgvuldige decubitusprofylaxe en snel te reageren in een noodgeval.
Zelfs nadat een pijnlijke plek is genezen, hebben patiënten echter een verhoogd risico op het opnieuw ontwikkelen van decubitus op de getroffen plaats (recidief). Daarom moet u het getroffen gebied van de huid zeer intensief controleren en zorgvuldig beschermen tegen druk. Dit kan een ander voorkomen doorgelegen plek vormen.
Verdere informatie
richtlijnen:
- Richtlijn “Cross-sectionele specifieke decubitusbehandeling en preventie” van de Duitstalige Medical Society for Paraplegia e.V. (2017)
- Richtlijn “Preventie en behandeling van decubitus” door het National Pressure Ulcer Advisory Panel, European Pressure Ulcer Advisory Panel en Pan Pacific Pressure Injury Alliance (2009)