mitochondriale

Mitochondriopathie: beschrijving

Wat zijn mitochondriën?

Onder mitochondriopathie verstaan ​​artsen een ziekte van bepaalde structuren van de lichaamscellen, de mitochondriën. Deze kleine “celorganellen” worden ook “krachtcentrales van de cel” genoemd. Ze komen voor in bijna alle menselijke cellen. Hierin vinden metabolische processen plaats, zoals de zogenaamde ademhalingsketen. Door dit proces verbruikt het lichaam ongeveer 90 procent van de lichaamsenergie, bijvoorbeeld suiker (glucose) of vetzuren.

Bij mitochondriale ziekte zijn de eiwitten (eiwitten) die betrokken zijn bij de ademhalingsketen niet functioneel. Daarom wordt slechts relatief weinig energie gewonnen. De reden hiervoor is een verandering in het genetische materiaal (mutatie). Dit heeft vooral invloed op organen die veel energie vereisen. Deze omvatten onder andere de hersenen of de oogspieren.

Voorkomen en frequentie

De eerste symptomen van mitochondriale ziekte treden op in de kindertijd en adolescentie, soms zelfs in de vroege volwassenheid. Geschat wordt dat van de 100.000 mensen ongeveer twaalf lijden aan mitochondriopathie.

Mitochondriopathie: symptomen

Er zijn verschillende vormen van mitochondriopathie, die verschillen in hun symptomen. Volgens de symptomen zijn mitochondriopathieën verdeeld in verschillende syndromen. Het woord syndroom verwijst naar ziekteverschijnselen die gelijktijdig voorkomen en gerelateerd zijn.

Veel voorkomende symptomen van patiënten met verschillende mitochondriopathieën komen vaak voor:

• korte gestalte
• Oefening-afhankelijke spierzwakte
• oogverlamming
• Diabetes mellitus
• Epileptische aanvallen (epilepsie)

De volgende syndromen zijn slechts een deel van mogelijke mitochondriopathieën, maar andere syndromen komen minder vaak voor:

MELAS syndroom

De afkorting “MELAS” staat voor mitochondriale encefalopathie, lactaatacidose en beroerte-achtige afleveringen. Bij het MELAS-syndroom lijden patiënten aan epileptische aanvallen en dementie. Encefalopathie beschrijft hersenziekten. Melkzuuracidose treedt op wanneer het lichaam veel energie moet leveren zonder dat de mitochondria-ademhalingsketen samenwerkt. Het is de oorzaak van beroerte-achtige afleveringen die, net als een echte beroerte, worden geassocieerd met verlamming. Reden is een verminderde bloedcirculatie en een gebrek aan zuurstof in de hersenen. De meeste van deze symptomen verdwijnen zodra lactaatacidose wordt behandeld.

MERRF syndroom

De afkorting “MERRF” staat voor myoclonus epilepsie met “haveloze rode vezels”. Als een myoclonus verwijzen artsen naar onvrijwillige spiertrekkingen. “Red-Ragged-Fibres” beschrijven spiercellen met gezwollen mitochondriën, die de patholoog in een weefselmonster onder de microscoop vindt in een dergelijke mitochondriopathie. De patiënten hebben vaak last van bewegings- en evenwichtsstoornissen, meestal staat een ernstige epilepsie op de voorgrond van de klachten.

Kearns-Syre syndroom

In deze vorm van mitochondriale ziekte lijden patiënten voornamelijk aan oogbeschadiging zoals verlamming van de oogspieren of netvliesveranderingen. Ook komt hartspierbeschadiging vaak voor. Regelmatige cardioloogonderzoeken zijn belangrijk voor deze patiënten. Bij veel getroffen mensen is de hormoonbalans verstoord, wat zich uit in de vorm van ziekten zoals diabetes mellitus of hypothyreoïdie.

LHON

De afkorting “LHON” staat voor Lebers erfelijke optische neuropathie – een ziekte van de oogzenuw (oogzenuw).

Mitochondriale ziekte: oorzaken en risicofactoren

Veranderingen in het mitochondrion als oorzaak

In mitochondriopathie is de zogenaamde mitochondriale ademhalingsketen veranderd. Het bestaat uit verschillende eiwitten (eiwitten) en dient als de belangrijkste energieleverancier van het lichaam. Het genoom bevat informatie over hoe deze eiwitten moeten worden gevormd en gefunctioneerd. Als daar schade optreedt (mutaties), worden de eiwitten niet geproduceerd of onjuist gebouwd. De ademhalingsketen werkt dan niet goed en de energietoevoer is verstoord. Dienovereenkomstig hebben de effecten van mitochondriopathie vooral invloed op organen die veel energie vereisen. Deze omvatten bijvoorbeeld de hersenen, de oogspieren of de skeletspieren.

Hoe veranderingen plaatsvinden

Mitochondriale ziekte kan zowel erfelijk als sporadisch worden geërfd, zonder erfelijke preoccupatie. In de meeste gevallen hebben mitochondriale aandoeningen een sporadische verandering. Als ze worden geërfd, begint de mutatie meestal bij de moeder. Omdat het vaderlijke sperma zijn mitochondriën achterlaat bij het bevruchten van het ei, komen later alle mitochondriën van het kind uit het ei.

Bovendien zijn er mitochondriën in een eicel met verschillende genetische informatie die slechts gedeeltelijk kunnen muteren (heteroplasmie). Afhankelijk van hoeveel mitochondriën van de eicel werden veranderd en in welke organen ze voorkomen bij het kind, vertonen overeenkomstige symptomen en betrokkenheid van organen.

Mitochondriopathie: onderzoeken en diagnose

Mitochondriopathie: eerste stappen naar diagnose

Om ‘mitochondriopathie’ te diagnosticeren, zal uw arts u eerst in detail vragen over de geschiedenis van de ziekte (anamnese). Hij zal u de volgende vragen stellen:

• Wanneer verschenen de symptomen voor het eerst?
• Zijn de symptomen sterker onder stress?
• Heeft u spierpijn?
• Komen epileptische aanvallen voor?
• Heeft een familielid vergelijkbare symptomen?
• Is er een erfelijke ziekte in uw familie?

Alleen als de symptomen het vermoeden van mitochondriopathie bevestigen, wordt verder onderzoek uitgevoerd. Deze moeten plaatsvinden in gespecialiseerde centra.

Bloedonderzoek wordt gebruikt om metabolieten te bepalen, zoals melksuiker (lactaat). Als wordt vermoed dat bepaalde organen zijn aangetast door mitochondriale ziekte, kan de arts een elektrocardiogram (ECG) of een cardiaal encefalogram initiëren. De oogarts maakt een oogtest en beoordeelt de fundus. Magnetic resonance imaging (MRI) kan schade aan de hersenen detecteren.

In het verdere verloop moeten de concentraties van de hormonen in het lichaam regelmatig worden bepaald, zoals bij patiënten met mitochondriopathie opgehoopte hormonale ziekten zoals diabetes mellitus of hyperparathyreoïdie (ziekte van de bijschildklieren).

Een spierbiopsie geeft informatie

De arts kan de mitochondriale ziekte veilig diagnosticeren door een weefselmonster van een spier (spierbiopsie) te nemen onder plaatselijke verdoving. Vervolgens onderzoekt een patholoog het monster onder een microscoop. Bovendien kunnen experts het genoom (DNA) van spiercellen analyseren en de mutatie opsporen.

Laat ons u adviseren!

Gezinnen moeten na het voltooien van hun diagnose een menselijk genetisch adviescentrum bezoeken. Daar wordt de exacte mutatie bepaald en wordt een stamboom opgezet. Op deze manier kunnen verder getroffen personen worden geïdentificeerd en kan het risico voor mogelijke nakomelingen worden geschat.

Mitochondriopathie: behandeling

Mitochondriale ziekte is niet te genezen. Het doel van de behandeling is om de symptomen te verlichten en mogelijke complicaties te voorkomen (symptomatische therapie). Afhankelijk van welk syndroom de patiënt lijdt en welke symptomen het belangrijkst zijn, past de arts de behandeling aan.

Opties voor medicamenteuze behandeling

Sommige medicijnen ondersteunen het werk van de ademhalingsketen in de mitochondriën, zoals zogenaamde co-factoren, antioxidanten, vitamine B1 of vitamine B2. Andere medicijnen (anticonvulsiva) werken tegen aanvallen (epilepsie) en voorkomen in veel gevallen het opnieuw optreden van een aanval. Carbamazepine of lamotrigine zijn bijvoorbeeld nuttig; valproaat moet worden vermeden vanwege ernstige bijwerkingen geassocieerd met mitochondriopathie. Als bewegingsstoornissen optreden, kan de arts botulinumtoxine toedienen met dopamine van spierstijfheid of met verhoogde spieractiviteit. Slagachtige afleveringen worden meestal behandeld met cortison.

Verdere behandelingsopties

Vooral duursporten zoals hardlopen of fietsen zijn nuttig. Het is belangrijk dat patiënten met mitochondriopathie tijdens het sporten onder hun maximale trainingslimiet blijven.

Een vetrijk en koolhydraatarm dieet (ketogen) kan ook helpen bij het stabiliseren van epilepsie. De getroffen persoon moet voldoende calorieën eten. De patiënt leert eerst het ketogeen dieet in het ziekenhuis, omdat het goed moet letten op de verhouding vetten tot koolhydraten. Later kan hij het dieet thuis voortzetten.

Fysio-, ergo- en logopedie worden gebruikt om de functie van de spieren te verbeteren.

Mitochondriopathie: ziekteverloop en prognose

Afhankelijk van het syndroom verschijnen de eerste symptomen van mitochondriale ziekte meestal in de adolescentie of vroege volwassenheid. Maar baby’s kunnen al worden beïnvloed. Hoe sneller de kinderen ziek worden, hoe sneller de mitochondriale ziekte meestal verloopt. Bovendien zijn de symptomen dan vaak sterker dan bij patiënten die later ziek worden. Bij hen verloopt de ziekte meestal langzamer en met mildere symptomen. Snelle en gewelddadige cursussen bij jonge volwassenen zijn echter mogelijk.

Mitochondriale ziekte kan niet worden genezen. De prognose hangt af van hoe vroeg de eerste symptomen verschijnen, hoe snel de ziekte vordert en hoe ernstig de aanvallen zijn. De levensverwachting en kwaliteit kunnen worden verbeterd door optimale therapie. Als en welke therapie tegelijkertijd mitochondriale helpt, is heel anders van patiënt tot patiënt en vereist constante zorg door specialisten.