Overgewicht is een groeiend gezondheidsprobleem in de ontwikkelde wereld. Meer dan de helft van alle volwassenen in Duitsland heeft al overgewicht. Veel kinderen wegen ook in te veel kilo’s. Obesitas kan een breed scala aan aandoeningen veroorzaken en kan de ontwikkeling van chronische ziekten bevorderen. Lees alle belangrijke informatie over obesitas: definitie, oorzaken, symptomen, diagnose en therapie!
Overgewicht: beschrijving
De term “overgewicht” verwijst naar de toename van het lichaamsgewicht met een overmaat van de normale hoeveelheid toename van lichaamsvet. In het geval van ernstige obesitas spreken artsen van obesitas (obesitas).
Wanneer ben je te zwaar
Welk gewichtbereik in het individuele geval als normaal wordt beschouwd en vanaf wanneer iemand te zwaar is, hangt in wezen af van de lengte. Er zijn verschillende maatgewichtindices die kunnen worden gebruikt om het gewicht van een persoon te beoordelen. Meest bekend is de body mass index (BMI):
Het wordt berekend door het lichaamsgewicht (in kilogram) te delen door het kwadraat van de lengte (in vierkante meter). Afhankelijk van het resultaat, wordt het lichaamsgewicht van een volwassene volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als volgt beoordeeld:
BMI (kg / m2) |
categorie |
< 18,5 |
ondergewicht |
18,5 – 24,9 |
normaal gewicht |
25 – 29,9 |
te zwaar |
30 – 34,9 |
Obesitas klasse I |
35 – 39,9 |
Obesitas klasse II |
>40 |
Obesitas klasse III |
“Normaal” overgewicht (BMI 25 tot 29,9) wordt ook pre-obesitas genoemd.
Er moet rekening worden gehouden met de BMI dat deze wordt beïnvloed door de lichaamsbouw en spiermassa. Dit betekent dat zeer gespierde mensen volgens BMI ten onrechte als te zwaar kunnen worden beschouwd. Hieruit volgt dat de BMI slechts beperkt geschikt is als enig criterium voor overgewicht.
zwaarlijvigheid
Lees meer over de oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling en prognose van ernstige obesitas in het artikel Adiposity.
Waar zitten de vetkussentjes?
Bij overgewicht onderscheiden artsen twee soorten vetverdeling – afhankelijk van waar op het lichaam, verzamelt het overtollige vet zich het liefst:
- Android-type (‘appeltype’): de vetkussentjes zitten voornamelijk op de romp van het lichaam, vooral op de buik. Deze vetverdeling is vooral duidelijk bij mannen.
- Gynoider-type (“peertype”): het overtollige vet hoopt zich steeds meer op de billen en dijen op. Dit type komt vooral voor bij vrouwen.
Het type Android wordt geassocieerd met een hoger risico op complicaties (zoals diabetes en hart- en vaatziekten) dan het type gynoid.
Overgewicht: frequentie
In Duitsland heeft ongeveer tweederde van alle mannen (67 procent) en ongeveer de helft van alle vrouwen (53 procent) overgewicht. Hiervan heeft ongeveer een kwart (23 procent van de mannen en 24 procent van de vrouwen) zelfs een sterk overgewicht (obesitas).
Overgewicht bij kinderen
Het aantal kinderen met overgewicht neemt al enkele jaren toe. U kunt meer lezen over dit onderwerp in het artikel over obesitas bij kinderen.
Overgewicht: symptomen
Obesitas belast het hele organisme en hoe meer het doet, hoe meer overtollige kilo’s je op de weegschaal legt.
Zo is het hoge lichaamsgewicht zwaar op de gewrichten, vooral die in het onderste gedeelte van de wervelkolom en op de heup-, knie- en spronggewrichten. De gewrichten slijten sneller en doen pijn (kniepijn, rugpijn enz.).
Meer lichaamsweefsel betekent een hogere zuurstofbehoefte. Bij mensen met obesitas moeten de longen daarom harder werken. Ze krijgt echter vaak niet genoeg zuurstof voor alle lichaamscellen. Het ontwikkelt een chronisch zuurstofgebrek. Dit wordt ook geholpen door het feit dat mensen met overgewicht vaak kortademig geruis tijdens de nacht hebben (slaapapneu), wat ook de zuurstofopname beïnvloedt. Snurken, weinig rustgevende slaap en slaperigheid overdag zijn de gevolgen van een gestoorde slaap.
Naast de longen moet het hart ook beter presteren bij mensen met overgewicht dan bij mensen met een normaal gewicht. Dit is de enige manier om voor voldoende circulatie van de vele vetweefsels te zorgen. Dit constante extra werk belast het hart en de verhoogde bloeddruk, die ook een gevolg is van overgewicht. Op de lange termijn ontwikkelen zich chronisch hartfalen (hartfalen), angina (“beklemming op de borst”) en een hartinfarct in veel gevallen.
Andere symptomen van overgewicht zijn verminderde inspanningscapaciteit, snelle vermoeidheid en toegenomen zweten. Depressie en sociale terugtrekking worden ook vaker waargenomen bij de getroffenen.
Overgewicht: oorzaken en risicofactoren
Obesitas treedt op wanneer het lichaam op de lange termijn meer energie krijgt dan het nodig heeft. Deze positieve energiebalans heeft geen enkele oorzaak. Veel deskundigen spelen eerder een rol bij het ontstaan van obesitas. Deze factoren omvatten:
Genetische aanleg
In sommige gezinnen hebben meerdere leden overgewicht. Dit suggereert dat genetische factoren een rol spelen bij obesitas. Het zogenaamde basale metabolisme lijkt bijvoorbeeld genetisch bepaald te zijn. Het basale metabolisme is de hoeveelheid energie die een persoon in rust verbrandt, dus alleen voor het onderhoud van de stofwisseling (behoud van orgaanfuncties en lichaamswarmte, enz.). Sommige mensen hebben een hoog basaal metabolisme, wat betekent dat ze relatief veel kunnen eten zonder fysiek actief te zijn, zelfs als ze niet fysiek actief zijn.
Mensen met een lage basale stofwisseling gebruiken daarentegen minder calorieën in rust, dus ze nemen snel toe als ze iets meer eten dan nodig is. Zulke mensen lopen daarom een hoger risico om te zwaar te worden.
Eetgewoonten en voeding
Terwijl de maag vult en de maagwand uitzet, wordt dit aan de hersenen gemeld via hormonen en zenuwimpulsen. Dit geeft dan het gevoel van verzadiging aan dat het lichaam nu genoeg heeft. Bij sommige mensen is deze informatie verstoord, waardoor het gevoel van verzadiging tot laat wordt ingesteld: mensen eten daarom meer dan ze nodig hebben, wat het risico op obesitas verhoogt.
Een andere bijdrage aan de groeiende prevalentie van obesitas in de samenleving is de fastfoodindustrie, die fastfood aanbiedt met zijn meestal calorierijke maaltijden en snacks – een welkom aanbod voor mensen onder druk. Vanwege de overhaaste consumptie, bijvoorbeeld op weg naar de volgende afspraak of aan de balie, wordt het gevoel van verzadiging vaak niet op tijd geregistreerd – uiteindelijk eet je meer dan goed voor je is.
Gebrek aan lichaamsbeweging
Veel professionals hebben een (overwegend) zittende baan. De manier om te werken, de supermarkt of de bioscoop is bedekt met de auto. De vrije tijd thuis wordt vaak doorgebracht voor de tv of computer. Moderne levensstijl wordt geassocieerd met een gebrek aan lichaamsbeweging bij veel mensen, wat niet alleen overgewicht en andere gezondheidsproblemen zoals hart- en vaatziekten bevordert.
Psychologische factoren
De invloed van psychologische factoren bij de ontwikkeling van obesitas moet niet worden onderschat. Zoveel mensen zoeken afleiding en troost in het eten in verdriet, stress, verveling, frustratie of gebrek aan zelfvertrouwen.
drugs
Sommige medicijnen verhogen de eetlust, zodat mensen meer eten dan normaal. Dit kan overgewicht bevorderen. Voorbeelden van dergelijke medicijnen zijn voornamelijk hormoonpreparaten zoals de pil, medicijnen voor allergieën, sommige psychotrope medicijnen en cortisone-preparaten.
Andere onderliggende ziekten
Ziekten van hormoonproducerende organen van het lichaam kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van obesitas. Deze omvatten bijvoorbeeld hypofunctie van de schildklier (hypothyreoïdie) evenals bijniertumoren.
Andere factoren
Educatieve regels en normen kunnen ook een invloed hebben op de ontwikkeling van obesitas, zoals het altijd leeg eten van je bord – zelfs als je al vol bent.
Sociale factoren kunnen ook een rol spelen. Overgewicht en obesitas komen vaker voor in lagere sociale lagen dan in hogere, wat waarschijnlijk meerdere oorzaken heeft. Een daarvan is dat het krappe budget meestal wordt besteed aan bereide maaltijden en conserven in plaats van aan verse groenten en fruit. Bovendien heeft fysieke activiteit in lagere sociale lagen vaak een slechter imago dan in hogere sociale klassen.
Overgewicht: onderzoeken en diagnose
Voor een meer gedetailleerde opheldering van obesitas zal de arts eerst in detail met de patiënt praten. Hij informeert onder meer over zijn dieet, zijn fysieke activiteit, eventuele klachten en onderliggende ziekten, evenals psychologische stress.
Dit wordt gevolgd door het lichamelijk onderzoek. Eerst en vooral meet de arts de grootte en het gewicht van de patiënt om de BMI te berekenen. Het is ook handig om de verhouding taille-heup (WHR) te berekenen: deze maatregel kan worden gebruikt om het lichaamsvetverdelingspatroon (android of gynoid) te bepalen.
Voor het ophelderen van mogelijke bijkomende of secundaire ziekten van obesitas (zoals hypertensie, diabetes, dyslipidemie, enz.) Zijn verder onderzoek nodig. Deze omvatten bijvoorbeeld bloeddrukmeting, ECG, bloedonderzoek en een echografisch onderzoek van de lever en galblaas.
Overgewicht: behandeling
Niet elk overgewicht hoeft te worden behandeld. Als de BMI tussen 25 en 30 ligt en er geen aan overgewicht gerelateerde ziekten zijn (zoals hoge bloeddruk, diabetes, depressie, enz.), Is gewichtsverlies niet essentieel. Patiënten moeten oppassen dat ze niet blijven toenemen.
Obesitas bij een BMI tussen 25 en 30 moet worden behandeld als:
- Er zijn ziekten die te wijten zijn aan overgewicht en / of
- Er zijn ziekten die worden verergerd door obesitas en / of
- er is een type Android-vetverdeling aanwezig of
- er is veel psychosociale nood.
In het geval van ernstig overgewicht (adipositas), wordt therapie over het algemeen aanbevolen.
Hoe wordt overgewicht behandeld?
Patiënten met overgewicht die behandeling nodig hebben, moeten hun voedings- en fysiek gedrag op de lange termijn veranderen. Het gewichtsverlies moet langzaam zijn om gewichtsschommelingen te voorkomen – het primaire doel is niet alleen een lager lichaamsgewicht, maar over het algemeen een verandering van levensstijl, vooral in termen van dieet en lichamelijke activiteit. De therapie en het behandelingsdoel kunnen worden besproken met de arts en / of een voedingsdeskundige.
eten
Of het nu gaat om overgewicht of normaal gewicht – experts bevelen een uitgebalanceerd, gevarieerd dieet aan: dagelijkse graanproducten en aardappelen (goede verzadiging!), Groenten en fruit, melk en zuivelproducten moeten op het menu staan. Vlees, worstjes en eieren mogen alleen met mate worden gegeten. Een keer per week moet er vis aan tafel komen. Eet alleen een beetje vet en vetrijk voedsel en eet slechts matig suiker en zout.
Het is ook belangrijk om te zorgen voor voldoende hydratatie, bijvoorbeeld in de vorm van kraan- of mineraalwater of ongezoete thee. Minder gunstig zijn limonades & Co: ze bevatten meestal veel suiker en te weinig mineralen. Zelfs met alcohol wordt voorzichtigheid geadviseerd, onder andere omdat het veel calorieën levert.
Onderdeel van een gezond dieet is om het voedsel lekker en voorzichtig te bereiden en in vrede te eten.
Lichamelijke activiteit en lichaamsbeweging
De verandering van het dieet moet gepaard gaan met een programma voor lichaamsbeweging om gewichtsverlies te behouden. Voor mensen met obesitas zijn uithoudingssporten zoals wandelen, joggen, fietsen en zwemmen bijzonder geschikt. Ook nuttig is elke vorm van fysieke activiteit in het dagelijks leven zoals traplopen en stevig wandelen.
Om het verlies van spiermassa bij gewichtsverlies tegen te gaan, kunt u krachttraining doen, zoals in de sportschool.
gedragstherapie
Vooral bij ernstig overgewicht (obesitas) moet het voedings- en trainingsprogramma vergezeld gaan van een gedragstherapie. Ze ondersteunt de getroffenen bij het veranderen van de levensstijl.
Medicijnen en operaties
Het gebruik van medicijnen voor gewichtsverlies en chirurgische methoden (zoals maagvermindering) wordt alleen overwogen in gevallen van ernstig overgewicht (obesitas).
Overgewicht: ziekteverloop en prognose
Het doel om met succes gewicht te verliezen en het lagere lichaamsgewicht op een permanente basis te houden, kan over het algemeen alleen worden bereikt met een verandering van levensstijl, dat wil zeggen een gezond, uitgebalanceerd dieet en veel lichamelijke activiteit. Als andere ziekten betrokken zijn bij de ontwikkeling van obesitas (zoals hypothyreoïdie), moeten deze eerst worden behandeld als u succesvol wilt afvallen.
Eenzijdige diëten die een snel gewichtsverlies beloven, worden niet aanbevolen. Aan de ene kant leer je geen gezond dieet dat op de lange termijn kan worden gehandhaafd; aan de andere kant, zodra je weer normaal eet, neem je het meestal snel – en vaak een paar kilo meer dan vóór het flashdieet.
Overgewicht: gevolgen
Obesitas kan leiden tot veel gezondheidsproblemen en complicaties. Deze omvatten bijvoorbeeld atherosclerose (arteriosclerose) en vervolgens hart- en vaatziekten (zoals hartfalen, hartaanval en beroerte). Bovendien verhoogt het lichaamsgewicht het risico op diabetes mellitus (diabetes), vetstofwisselingsstoornissen (zoals hoog cholesterol), leververvetting, jicht en galstenen en gewrichtsslijtage (osteoartritis).
Bovendien verhoogt een sterk overgewicht het risico op kanker: bij vrouwen neemt bijvoorbeeld het risico op baarmoederhals-, eierstok- en menopauzale (postmenopauzale) borstkanker toe. Bij mannen met te zwaar verhoogt het risico op prostaat- en darmkanker.