EHEC

EHEC: beschrijving

De afkorting EHEC staat voor enterohaemorragische Escherichia coli. Dit zijn bepaalde bacteriestammen van de bacteriesoort Escherichia coli (E.coli). De EHEC-bacteriën worden soms ten onrechte het EHEC-virus genoemd.

Voorkomen en frequentie

EHEC-ziekten komen overal ter wereld voor. Zuigelingen jonger dan vijf jaar worden het meest getroffen, maar alle leeftijdsgroepen kunnen EHEC-infectie ervaren. Volgens het Robert Koch Institute (RKI) had in 2013 30 procent van alle EHEC-gevallen in Duitsland betrekking op kinderen jonger dan vijf jaar. In totaal zijn in hetzelfde jaar 1621 gevallen aan het RKI gemeld. Bij twee patiënten resulteerden de gevolgen van een EHEC-infectie in de dood. Volgens het Robert Koch Institute is het feit dat het aantal gerapporteerde nieuwe gevallen van EHEC in 2013 de tweede hoogste was (hoogste: EHEC 2011) het meest waarschijnlijk te wijten aan de toegenomen aandacht van patiënten en artsen na de EHEC-epidemie in 2011 in Duitsland en anderen landen.

EHEC-epidemie 2011

Het jaar 2011 is een speciaal geval Er waren meer meldingen van EHEC-uitbraken. Een tot dusver onbekende EHEC-stam veroorzaakte begin mei 2011 extreem ernstige ziekten, vooral bij volwassen vrouwen in Noord-Duitsland. In sommige gevallen werd de ernstige complicatie van EHEC-infectie, HUS (hemolytisch uremisch syndroom), gemeld bij de getroffenen. In totaal werden 4.908 EHEC-infecties gemeld, meer dan vijf keer zoveel gevallen als in 2010 (volgens RKI: 918). Terwijl bijna 50 procent van de gevallen in de voorgaande jaren voornamelijk baby’s waren, vertegenwoordigde deze leeftijdsgroep in 2011 slechts 14 procent van alle EHEC-infecties. 21 gevallen eindigden fataal.

EHEC: symptomen

Vooral bij volwassenen is EHEC vaak zonder tekenen. Er zijn meestal geen andere EHEC-symptomen. De bacteriën worden na een tot drie weken door de stoelgang uitgescheiden en kunnen in slechte hygiëne worden overgedragen op andere mensen. Als er klachten optreden tijdens de EHEC-infectie, is de patiënt meestal ziek. Ze klagen over waterige diarree, hebben buikkrampen en braken. In zeldzame gevallen is milde koorts een van de EHEC-symptomen. In zeldzame gevallen is een EHEC-infectie zeer ernstig. De volgende symptomen kunnen optreden:

Ernstige darmontsteking (hemorragische colitis)

Bij 10 tot 20 procent van de EHEC-infecties ontwikkelt zich een ernstige ziekte. Vooral ouderen, zuigelingen en immuungecompromitteerde personen worden waarschijnlijk getroffen. EHEC-bacteriën veroorzaken ernstige darmontsteking. De patiënten hebben zeer pijnlijke buikkrampen en bloederige diarree. Er kan koorts zijn. Artsen spreken bij deze ziekte van de hemorragische colitis, wat zich vertaalt in bloeden darmontsteking betekent.

Bloedarmoede en nierzwakte (hemolytisch uremisch syndroom)

In de context van een EHEC-infectie kan ook gevaarlijk zijn hemolytisch uremisch syndroom (HUS) optreden: de EHEC-toxines zijn de oorzaak van rode bloedcellen (hemolyse) en leiden tot bloedarmoede (bloedarmoede). De patiënten voelen zich daarom slap en opvallend bleek. Bovendien beschadigen de bacteriële toxines de bloedvatwanden en de bloedplaatjes (trombocyten). Dit leidt tot een sterke neiging tot bloeden.

Bijgevolg gaat het om bloeding, die in de huid kan worden gezien als puntvormige punctate bloedingen (“petechiae”). Bovendien werken de nieren en dus de vochtuitscheiding niet meer goed. Als gevolg hiervan slaan de getroffen personen water op de benen op (oedeem). De nieren kunnen volledig falen (acuut nierfalen). De ontgifting van het bloed is bijgevolg beperkt. Het kan leiden tot verwarring of epileptische aanvallen.

EHEC: oorzaken en risicofactoren

EHEC-infecties worden veroorzaakt door specifieke stammen van de bacterie Escherichia coli (E.coli). Miljoenen E. coli-bacteriën behoren tot de normale darmflora van mens en dier. Daar vervullen ze belangrijke taken: ze breken onverteerbare voedingsstoffen af ​​en stoten ziekteverwekkers af. EHEC zijn echter stammen van deze bacteriën die mensen ziek kunnen maken. Ten onrechte worden ze soms EHEC genoemd, ook al zijn het bacteriën.

Besmetting met EHEC

EHEC-bacteriën komen normaal gesproken voor in de darm van herkauwers zoals runderen, schapen of geiten. Ze worden uitgescheiden in de uitwerpselen. Besmetting vindt meestal plaats via voedsel dat besmet is met mest (vloeibare dierlijke mest die wordt gebruikt om velden te bemesten). Bij kleine kinderen brengt direct contact met de dieren ook het risico op ziekte met zich mee.

Het risico op EHEC-infectie wordt ook verhoogd bij het consumeren van bepaalde voedingsmiddelen, zoals ongepasteuriseerde melk of rauw vlees. In de zomer van 2011 waren er frequente EHEC-gevallen. De exacte bron van infectie kon niet worden achterhaald. Onderzoekers speculeren echter dat rauwe groene bladgroenten zoals spruitjes of spinazie verantwoordelijk waren voor de uitbraken.

EHEC kan ook worden overgedragen via besmet water, bijvoorbeeld tijdens het drinken of baden. Om te infecteren met EHEC is slechts een zeer klein aantal (ongeveer 100) bacteriën nodig. Daarom komt de overdracht van persoon op persoon vaker voor dan bij andere ziekten. Nogmaals, de ziekteverwekkers worden gevonden in de stoelgang en ondergaan bij de volgende persoon een uitstrijkje en slechte hygiëne. De duur tussen infectie en de eerste ziektesymptomen (EHEC-incubatieperiode) is twee tot tien, maar meestal drie tot vier dagen.

Waarom zijn EHEC gevaarlijk voor mensen?

EHEC vormen toxines, shigatoxines (Stx) genaamd, die uiteindelijk EHEC-symptomen veroorzaken. Tot op heden hebben onderzoekers talloze subgroepen (serotypes) van EHEC ontdekt. Deze kunnen bij de mens verschillende symptomen veroorzaken, variërend van milde gastro-intestinale klachten tot ernstige darmontsteking. Het EHEC serotype O157: H7 wordt het meest wereldwijd gevonden (O en H staan ​​voor speciale oppervlaktestructuren van de respectieve E. coli-stam). De serotypes O103 en O26 volgen.

Werkingswijze van EHEC-toxines

De gevormde shiga-toxines, ook wel verotoxines genoemd, binden zich aan menselijke cellen, vooral aan de bloedvatwanden van mensen. Daar blokkeren ze de opbouw van belangrijke eiwitten en sterven de aangetaste cellen af. Bovendien kunnen sommige EHEC-stammen schadelijke eiwitten in lichaamscellen “spatten”. Door dit mechanisme kunnen de pathogenen zich ook stevig hechten aan cellen van de darm.

Er zijn twee hoofd huidgroepen van giftige Shigatoxinen, Shigatoxine 1 (Stx1) en Shigatoxine 2 (Stx2). De Stx1-groep veroorzaakt voornamelijk diarree. EHEC, die Stx2 vormen, veroorzaken voornamelijk ernstige ziekten zoals hemolytisch uremisch syndroom (HUS). Dit verklaart ook waarom EHEC in 2011 zo’n ernstige epidemie in Duitsland veroorzaakte. Omdat het nieuw ontdekte EHEC serotype O104: H4 zowel Shiga-toxines 1 als 2 vormt. Dit maakt deze soort bijzonder agressief.

EHEC: diagnose en onderzoek

In het geval van diarree heeft de persoon meer dan drie keer per dag stoelgang. De stoel is niet gevormd en heeft een hoog watergehalte (> 75 procent) – dus hij is vloeibaar. In de meeste gevallen verhoogt de hoge hoeveelheid vloeistof ook de hoeveelheid stoelgang (> 250 gram per dag). Als een patiënt deze aandoening in een praktijk presenteert, zal de arts een aantal onderzoeken uitvoeren, ongeacht de leeftijd. De juiste contactpersoon voor een vermoedelijke EHEC-infectie is eerst de huisarts. In geval van ernstige symptomen (ernstige diarree, slechte algemene toestand), moet een ziekenhuis met een infectieafdeling direct worden bezocht.

Anamnese en lichamelijk onderzoek

Eerst stelt de arts een paar vragen (anamnese) om mogelijke aanvullende EHEC-symptomen te kunnen ontdekken: hoe vaak heeft u een stoelgang? Hoe is de stoel gevormd? Wordt er bloed aan de ontlasting toegevoegd? Even cruciaal zijn vragen over koorts, buikpijn en frequentie of uiterlijk van urine. Bloed in de urine is een mogelijke indicatie van beschadigde nieren.

De arts zal ook vragen stellen over mogelijke risicofactoren. Dit probeert een bron van infectie met EHEC op te sporen. Uitgevonden contact met dieren op een boerderij? Werden ongewassen groenten of rauw vlees gegeten? Had u contact met mensen met diarree, bijvoorbeeld op het werk?

Een andere belangrijke informatie is ook het beroep van de betrokken persoon. Als hij met voedsel werkt, kan dit de verspreiding van EHEC-infecties verklaren en beteugelen. Er wordt ook rekening gehouden met welke medicijnen worden ingenomen. Bovenal kan het buitensporige gebruik van laxeermiddelen (laxeermiddelen) leiden tot ernstige diarree en schijninfectie.

Tijdens lichamelijk onderzoek zoekt de arts naar tekenen van nierfalen of nierbeschadiging zoals oedeem of bloed in de urine. Als de patiënt zich zwak voelt en ongewoon bleek is, kan dit een indicatie zijn van bloedarmoede. De huid wordt ook grondig onderzocht door de arts. Kleinere bloedingen (petechiën) duiden op een gestoorde bloedstolling.

Als bloederige diarree gepaard gaat met tekenen van verminderde nierfunctie, slechte bloedstolling of bloedarmoede, wordt de patiënt onmiddellijk in het ziekenhuis opgenomen en geïsoleerd van andere patiënten. Er zijn dan verder onderzoek.

Onderzoek van ontlastingsmonsters

Er zijn een aantal oorzaken voor diarree. Met een ontlastingsmonster kan de arts proberen de oorzaak te achterhalen. Bij EHEC lijden patiënten meestal aan diarree zonder bloed, maar vertonen verder geen gezondheidsbeperkingen. In een ontlastingmonster kan EHEC echter soms verborgen (fecaal occult) bloed in de ontlasting detecteren.

In bepaalde situaties zal de arts een speciaal stoelonderzoek op EHEC regelen. Volgens de geldige EHEC 2011-richtlijnen van de Duitse Vereniging voor Algemene Geneeskunde is dit van toepassing als

• de patiënt heeft diarree en bloed is zichtbaar in de ontlasting
• de patiënt werkt direct met voedsel
• de getroffen persoon had contact met HUS-patiënten
• Kinderen hebben last van nierzwakte

Bloed- en urinetests

Bij het onderzoeken van het bloed wordt bijzondere aandacht besteed aan die waarden die spreken voor een door EHEC geïnduceerd hemolytisch uremisch syndroom (HUS). Dit is vooral het aantal rode bloedcellen en bloedplaatjes. Zowel de rode bloedcellen als de bloedplaatjes kunnen aanzienlijk worden verminderd omdat ze worden vernietigd door de toxines van de EHEC.

Veranderde nierwaarden in het bloed (bijvoorbeeld creatinine) duiden op een mogelijke verslechtering van de nier door de EHEC-infectie. Bovendien worden de ontstekingsparameters (witte bloedcellen, C-reactief eiwit) in het bloed bepaald. Verhoogde ontstekingsniveaus duiden echter alleen op een infectie; ze zijn geen bewijs van EHEC. Bij het onderzoeken van de urine (met zogenaamde urinesteek), besteden artsen vooral aandacht aan verborgen bloed en eiwitten. Deze kunnen worden gedetecteerd bij een functionele nieraandoening.

Bewijs van EHEC-toxines

Het belangrijkste in geval van een vermoedelijke EHEC-infectie is het onderzoek of de bacteriën de benodigde toxineproductie (toxineproductie) hebben (toxinedetectie) en of ze daadwerkelijk de toxines vormen (toxinedetectie). De detectie van de toxinegenen vindt plaats met een PCR-onderzoek (polymerasekettingreactie) van ontlastingsmateriaal. Voor toxinedetectie worden de E. coli verkregen uit het materiaal van de patiënt eerst vermenigvuldigd in kweek. In deze cultuur kunnen de Shiga-toxines worden gedetecteerd met een zogenaamde ELISA (Enzyme Linked Immunosorbent Assay).

EHEC: behandeling

Hoewel EHEC bacteriën is (er is geen EHEC-virus!), Wordt een antibioticabehandeling momenteel niet aanbevolen, omdat een dergelijke behandeling de uitscheiding van bacteriën kan verlengen en een verhoogde afgifte van toxines door de bacteriën kan veroorzaken. Recent onderzoek geeft echter aan dat een behandeling met een hoge dosis antibiotica gunstig kan zijn. Dit moet echter worden gecontroleerd door verdere studies. Bovendien mag diarree niet worden behandeld met geneesmiddelen tegen diarree zoals loperamide, omdat deze ook de uitscheiding van de pathogenen met de ontlasting verstoren.

EHEC-therapie is daarom meestal puur symptomatisch. Welke maatregelen nodig zijn, hangt af van de ernst van de ziekte. In de regel is een vervanging van vloeistof en zout noodzakelijk: de patiënten verliezen de diarreezouten (elektrolyten) zoals kalium en natrium. Deze spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol in de functie van het hart, zenuwen en spieren.

Zelfs een verstoorde nierfunctie beïnvloedt de elektrolyteniveaus in het lichaam. Daarom worden elektrolytverliezen gecompenseerd door infusies, tabletten of elektrolytpoeder. Hetzelfde geldt voor de vochtbalans van de patiënten, omdat de patiënten ook overtollig water verliezen door diarree.

Behandeling van HU-syndroom

Omdat de complicatie van het hemolytisch uremisch syndroom (HUS) levensbedreigende niveaus kan bereiken, is een zuiver symptomatische behandeling niet voldoende. De verzwakte nierfunctie wordt gestimuleerd met speciale medicijnen (diuretica). Als de nieren volledig falen, is een niervervangingsprocedure zoals dialyse (“bloedwassen”) noodzakelijk. Door dialyse wordt het bloed ontdaan van afval. Optioneel wordt het bloedplasma van de patiënt, vergelijkbaar met een dialyse, gereinigd met de zogenaamde plasma-aferese.

Daarnaast zijn er andere behandelingsmaatregelen, maar vanwege hun effectiviteit en verdraagbaarheid zijn er tot nu toe geen langetermijnstudies. In het medische tijdschrift “The New England Journal of Medicine” werd in 2011 gepresenteerd, een onderzoek waarbij onder andere Duitse experts betrokken waren. Volgens de resultaten van de studie belooft de behandeling van HUS door EHEC met een speciale werkzame stof genaamd eculizumab succes. Met jaarlijkse kosten van ongeveer € 400.000 is het een van de duurste geneesmiddelen ooit en het gebruik ervan is alleen mogelijk in gespecialiseerde behandelcentra.

EHEC: ziekteverloop en prognose

In de regel geneest een eenvoudige EHEC-infectie zonder gevolgen. Complicaties zoals bloedende darmontsteking of hemolytisch uremisch syndroom (HUS) kunnen echter langetermijngevolgen hebben: ongeveer 50 procent van de kinderen die een HUS oplopen, heeft dan permanent niervervangingstherapie (dialyse) nodig vanwege permanente nierbeschadiging. Tot 40 procent ontwikkelt hypertensie en chronisch nierfalen in de tien tot vijftien jaar na HUS. Bij de epidemie in 2011 was het sterftecijfer ongeveer één procent. Rekening houdend met eerdere studies is dit percentage ongeveer twee procent. Het is verhoogd in een complex hemolytisch uremisch syndroom waarbij ongeveer vier procent van de mensen sterft.

EHEC: Preventie

Het Robert Koch Institute heeft enkele aanbevelingen gedaan om zichzelf en zijn omgeving te beschermen tegen EHEC-infecties. Deze aanbevelingen zijn voornamelijk gericht op zuigelingen, ouderen, kinderen met een verzwakt immuunsysteem en zwangere vrouwen:

Wees voorzichtig met direct contact met dieren

Dit geldt bijvoorbeeld in een kinderboerderij. Pas op dat u uw handen niet in de mond houdt na contact met het dier. Vermijd gelijktijdig eten en drinken. Reinig uw handen grondig met warm water en zeep.

Bewaar uw voedsel goed gekoeld

Dit is vooral waar bederfelijk voedsel. Omdat EHEC-bacteriën zich het beste vermenigvuldigen bij een temperatuur van 37 ° Celsius.

Was je fruit grondig en schil het indien nodig

EHEC kan op groenten en fruit zijn wanneer dierlijke mest als meststof is gebruikt.

Eet geen groenten en schil ze niet

Net als bij de bereiding van vlees, moet aandacht worden besteed aan het verwarmen van het voedsel tot ten minste 70 ° Celsius gedurende tien minuten.

Eet geen rauwe dierlijke producten

Eet geen rauw of onvoldoende gekookt vlees. Hetzelfde geldt voor rauwe melk en producten die daarvan zijn gemaakt. Alleen in goed verwarmde dierlijke producten zijn EHEC en zijn toxines onschadelijk.

Zorg voor een schone kookomgeving

Reinig borden, bestek, werkbladen, handdoeken en snijplanken grondig na het bereiden van rauw voedsel. Zo kunnen de EHEC-bacteriën niet worden overgedragen op het volgende bereide voedsel.

Was uw handen grondig met heet water en zeep

Dit geldt vooral na het toiletgebruik, na het werken met rauw voedsel en vóór eten of drinken.

Ga op tijd naar de dokter

Dit geldt met name voor meerdere dagen van aanhoudende diarree of als u het ontlastingsbloed vindt. Vooral bij zuigelingen en peuters moet een arts snel worden bezocht, als deze wordt verdeeld over de dag vol met diarree.

Voorkom verspreiding

Om de verspreiding van EHEC te voorkomen, zijn grondige hygiënemaatregelen van enorm belang. Dit beperkt ook met succes de overdracht van persoon tot persoon. Als patiënten in een ziekenhuis in het ziekenhuis worden opgenomen, worden ze daar afzonderlijk verzorgd. Alleen wanneer de EHEC-bacteriën na drie ontlastingsmonsters niet meer detecteerbaar zijn, wordt de isolatie opgeheven. Geïnfecteerde personen die in gemeenschapsvoorzieningen zoals scholen werken, mogen daar niet werken zolang ze EHEC verlaten. Hetzelfde geldt voor werkende mensen die met voedsel werken. Omdat infecties al op verdenking te melden zijn, wordt een poging gedaan om EHEC-verspreiding vroegtijdig op te sporen en te bevatten.