endocarditis

Endocarditis: beschrijving

Endocarditis is er een Ontsteking van het hart, het zogenaamde endocardium. De hartwand bestaat uit verschillende lagen – het endocardium is het binnenste. Het bedekt de atria en ventrikels van het hart en vormt ook de vier hartkleppen. Deze fungeren als kleppen voor het bloed dat bij elke slag door het hart wordt gepompt. Bij endocarditis zijn in de meeste gevallen een of meer hartkleppen ontstoken, meestal de mitralisklep en / of de aortaklep.

Van elke 100.000 mensen ontwikkelen er elk jaar ongeveer drie een hartaanval, veroorzaakt door bacteriën of schimmels. Er zijn ook niet-infectieuze vormen van endocarditis. Hier ontsteekt het endocardium, zonder dat het wordt gekoloniseerd door ziekteverwekkers, bijvoorbeeld in de context van reumatische koorts. De niet-infectieuze vorm van endocarditis wordt steeds zeldzamer in westerse landen, terwijl de infectieuze vorm steeds vaker voorkomt. Dit komt voornamelijk omdat tegenwoordig bepaalde hartoperaties vaker worden uitgevoerd – en deze kunnen de oorzaak zijn van een infectie. Als gevolg hiervan ontwikkelen meer ouderen endocarditis dan voorheen. Het is nog steeds een zeldzame ziekte.

Infectieuze endocarditis maakt onderscheid tussen twee vormen:

• In het acute verloop verslechtert de toestand van de getroffen plotseling snel.
• In de subacute vorm (endocarditis lenta) lijken de tekens sluipend en worden daarom vaak niet direct herkend als symptomen van endocarditis.

In beide gevallen is het belangrijk dat een hartaanval zo snel mogelijk wordt gediagnosticeerd en behandeld om ernstige gebeurtenissen te voorkomen.

Endocarditis: symptomen

De symptomen van endocarditis variëren afhankelijk van hun oorzaak. Bij infectieuze endocarditis onderscheidt men grofweg twee vormen van progressie:

de acute endocarditis wordt vaak veroorzaakt door stafylokokken. Het manifesteert zich met plotselinge en snel progressieve symptomen:

• koorts
• rillingen
• versnelde hartslag (tachycardie)
• Spier- en gewrichtspijn
• Vertroebeling van het bewustzijn

de subacute vorm (Endocarditis lenta) begint daarentegen geleidelijk. Typische pathogenen van subacute endocarditis zijn streptokokken. De getroffenen hebben vaak milde koorts en kunnen verschillende symptomen hebben die niet zo gemakkelijk worden toegeschreven aan:

• zwakte
• anorexia
• gewichtsverlies
• Spier- en gewrichtspijn
• doorprikken huidbloeding (petechiën)
• Huidknobbeltjes op vingers en tenen (Osler-knobbeltjes)
• Bloeden in het oog

Bovendien kan de arts vaak veranderde hartgeluiden, vergroting van de milt en verminderde nierfunctie detecteren.

Endocarditis symptomen kunnen enigszins verschillen voor niet-infectieuze oorzaken. Reumatische endocarditis richt zich bijvoorbeeld meestal op andere tekenen van reumatische koorts – zoals gewrichtspijn die van het ene gewricht naar het andere migreert. Lange tijd merken mensen met lupus erythematosus het vaak niet wanneer zich afzettingen op hun hartkleppen vormen. Andere lagen van de hartwand kunnen echter ook ontstoken raken (pericarditis, myocarditis) en verschillende symptomen veroorzaken, zoals pijn op de borst en een versnelde hartslag.

Endocarditis: oorzaken en risicofactoren

Endocarditis kan verschillende oorzaken hebben. Zowel infectieuze (bacteriële) endocarditis als niet-infectieuze (abacteriële) vorm is mogelijk.

Trigger voor een infectieuze endocarditis zijn in de meeste gevallen bacteriën, vooral stafylokokken en streptokokken, soms ook enterokokken. Andere bacteriën en schimmels zijn ook mogelijk als veroorzakers, maar zelden. Schimmelinfecties zijn goed voor ongeveer een procent van endocarditis.

Bacteriële endocarditis wordt meestal veroorzaakt door kleine pre-laesies van de hartwand, waarop de ziekteverwekkers zich vervolgens vestigen, bijvoorbeeld door:

• één aangeboren of verworven hartafwijking (bijvoorbeeld open ductus arteriosus); onnatuurlijke bloedturbulentie kan het endocardium aanvallen en infecties bevorderen.
• Operaties in het hartvooral wanneer vreemde voorwerpen worden gebruikt; dit geldt met name voor kunstmatige hartkleppen, maar ook veneuze katheters en kabels van pacemakers.

Zelfs als veel bacteriën in de bloedbaan worden gespoeld, kan endocarditis het gevolg zijn. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij bepaalde operaties in het gebied van de tanden en de luchtwegen, evenals bij een abces of bij drugsverslaafden die spuiten gebruiken.

Endocarditis hoeft echter niet altijd gepaard te gaan met een bacteriële infectie van de bekleding van het hart. Sommige ziekten kunnen ook één zijn niet-infectieuze endocarditis trekker:

de reumatische endocarditis ontstaat alleen als stap twee van een bacteriële infectie. Ongeveer een tot drie weken na een streptokokkeninfectie (meestal in de vorm van tonsillitis of faryngitis), kan de zogenaamde reumatische koorts optreden. De patiënt ontwikkelt hoge koorts en het ontsteekt afwisselend gewrichten, soms knobbeltjes en huiduitslag. Het hart kan ook betrokken zijn, bijvoorbeeld in de vorm van reumatische endocarditis. Desalniettemin worden ze niet-infectieuze endocarditis genoemd, omdat deze ontstekingen niet teruggaan naar de streptokokken, maar naar afweermechanismen van het immuunsysteem, die ook per ongeluk het eigen weefsel van het lichaam aanvallen.

Endocarditis kan ook voorkomen als onderdeel van systemische lupus erythematosus, een auto-immuunziekte van het reumatische type. Dit wordt er een genoemd Libman-Sacks endocarditis, Vergelijkbaar met de reumatische endocarditis veroorzaakt door de afweerontsteking van het lichaam en kleine afzettingen op de hartkleppen (fibrinetrombi).

Endocarditis wordt ook zelden geassocieerd met het Löffler-syndroom, een ontstekingsziekte die meestal het longweefsel aantast. Bij één Loeffler endocarditis Verdikking van de binnenhuid. Hierop accumuleren bepaalde afweercellen (eosinofiele granulocyten).

Endocarditis: onderzoeken en diagnose

Om endocarditis te diagnosticeren, vraagt ​​de arts eerst naar de medische geschiedenis (Geschiedenis). Hij vraagt ​​bijvoorbeeld of de patiënt een hartafwijking heeft en of er een ingreep aan het hart heeft plaatsgevonden. Maar andere operaties (bijvoorbeeld bij de tandarts) kunnen belangrijke informatie opleveren. Dit geldt ook voor eerdere infecties, auto-immuunziekten en drugsgebruik. Bij de lichamelijk onderzoek Artsen meten bijvoorbeeld de lichaamstemperatuur en luisteren naar het hart met een stethoscoop.

Vermoedelijke endocarditis wordt gevolgd door een echocardiografie, Het hart wordt door de borst onderzocht met een echografie-apparaat. Dit wordt gevolgd door verder onderzoek als afwijkingen detecteerbaar zijn of de betrokken persoon een verhoogd risico op endocarditis heeft (bijvoorbeeld patiënten met kunstmatige hartkleppen). Een echografie van het hart uitgevoerd door de slokdarm (transesofageaal echocardiogram) geeft dus een nauwkeuriger beeld van het hart.

Ook een bloedonderzoek de patiënt kan meer informatie geven over de oorzaak. Het bloed wordt in het laboratorium getest op pathogenen als mogelijke triggers van infectieuze endocarditis. Als de oorzaak van endocarditis onduidelijk blijft, volgen verder onderzoek, bijvoorbeeld een magnetische resonantietomografie (MRT) of de verwijdering van een weefselmonster van het endocardium (endocardiale biopsie).

Endocarditis: behandeling

Welke endocarditis-therapie geschikt is voor een bepaald geval, wordt bepaald door verschillende specialisten in overleg met elkaar – meestal cardiologen, microbiologen en hartchirurgen. Bij bacteriële endocarditis is de belangrijkste actie snel en effectief antibioticabehandeling, bijvoorbeeld met penicilline of vancomycine. In de regel worden de antibiotica intraveneus toegediend (dwz rechtstreeks in de ader). De keuze van het antibioticum stemt de artsen zo nauwkeurig mogelijk op de triggerende ziekteverwekker.

Voor elke tweede tot derde patiënt met infectieuze endocarditis is antibiotische therapie onvoldoende. een operatie wordt bijvoorbeeld nodig wanneer de hartkleppen ernstig worden beschadigd door de ontsteking en een hartfalen dreigt. In dat geval verwijderen artsen typisch het zieke weefsel en brengen een of meer kunstmatige hartkleppen in de patiënt.

Voor niet-infectieuze oorzaken is het behandelen van de onderliggende ziekte het belangrijkste onderdeel van endocarditis-therapie. Patiënten met systemische lupus erythematosus kunnen bijvoorbeeld helpen met cortisone-preparaten die de auto-immuunrespons vertragen. Bij reumatische koorts worden enerzijds de streptokokken met antibiotica bestreden, anderzijds wordt de afweerreactie verzacht met ontstekingsremmende medicijnen.

Endocarditis: profylaxe

Met welke maatregelen u endocarditis kunt voorkomen, vindt u hier.

Endocarditis: ziekteverloop en prognose

De prognose van endocarditis is afhankelijk van verschillende factoren:

• Tijd van diagnose
• Oorzaak van hartontsteking
• (Pre-) schade aan het hart
• Leeftijd van de patiënt
• Immuunsysteem van de patiënt
• andere ziekten (bijvoorbeeld diabetes mellitus)
• bij bacteriële endocarditis: gevoeligheid van de ziekteverwekker voor antibiotica

Relatief frequent bij endocarditis zijn complicaties die optreden wanneer gezwellen of afzettingen op het endocardium oplossen. Dit kan gebeuren door de pompbeweging van het hart of zelfs door een procedure met een katheter. Als deze “stukjes” in de bloedbaan worden gespoeld, kunnen ze een bloedvat verstoppen en een beroerte of een embolie veroorzaken.

Tegenwoordig kan het besmettelijk zijn endocarditis succesvol behandelen in drie van de vier gevallen. Als het echter te laat wordt gedetecteerd, of als de persoon al ouder is en meerdere ziekten heeft, neemt de kans dat de endocarditis fataal is toe.