nierarteriestenose

Nierarteriestenose: beschrijving

Nierarteriestenose is een ziekte waarbij een vernauwing van de nierslagader is gevormd. De nierslagaders vertakken zich vanaf de buikaorta (buikaorta) op het niveau van de nieren. Meestal ligt de stenose dicht bij de overgang van de buikaorta. Over het algemeen neemt het risico op stenose van de nierslagader toe met de leeftijd, maar afhankelijk van de oorzaak van de ziekte kan het op jongere leeftijd optreden. De Gefäßgpass kan aan één of beide kanten voorkomen. Omdat de nieren aanzienlijk betrokken zijn bij de regulering van de bloeddruk, als gevolg van de vernauwde nierslagader in veel gevallen, een te hoge bloeddruk.

De bloeddrukregulatie door de nieren vindt plaats via een gespecialiseerde celeenheid (Juxtaglomerularer-apparaat), die enerzijds het zoutgehalte van het bloed meet, anderzijds het bloedvolume. Bij stenose van de nierslagader vermindert de vernauwde slagader de bloedstroom in de nieren – ze registreren per ongeluk een lage bloeddruk, hoewel deze normaal of zelfs verhoogd kan zijn. Dit activeert een cascade van reacties die artsen het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS) noemen.

De gespecialiseerde niercel van Juxtaglomerular-apparaat giet eerst het eiwitsplitsende enzym renine uit. Renin splitst nu angiotensinogeen – een eiwit dat in de lever wordt geproduceerd – tot angiotensine I. Een ander enzym (angiotensine-omzettend enzym) zet angiotensine I om in angiotensine II in de laatste stap. Ten slotte zorgt angiotensine II ervoor dat de bloedvaten samentrekken, waardoor de bloeddruk stijgt. Bovendien stimuleert angiotensine II de bijnieren om het hormoon aldosteron vrij te geven, wat ook de bloeddruk verhoogt.

De activering van deze reactieketen door een stenose van de nierslagader verwijst ook naar artsen als bladgoudeffect.

Nierarteriestenose: symptomen

De symptomen van stenose van de nierslagader zijn in veel gevallen niet-specifiek, omdat de vernauwde bloedvatpatiënten niets voelen. Hoewel hypertensie een typisch gevolg is van vasculaire verandering, veroorzaakt het vaak weinig ongemak. De volgende symptomen kunnen wijzen op hoge bloeddruk:

• duizeligheid
• Hoofdpijn (vooral ’s ochtends)
• nervositeit
• misselijkheid
• wazig zien

Vaak duidt plotseling optreden van hoge bloeddruk, zogenaamde hypertensieve crises, op stenose van de nierslagader. In sommige gevallen hoopt water zich als gevolg van een dergelijke bloeddrukcrisis ook op in de longen (longoedeem). Dit vermindert de fysieke capaciteit en de persoon die lijdt aan ademnood.

Nierarteriestenose: oorzaken en risicofactoren

In wezen worden twee soorten stenose van de nierslagader onderscheiden:

Arteriosclerotische sclerose van de nierslagader:

De meest voorkomende oorzaak van nierarteriestenose (NAST) is arteriosclerose. Artsen spreken ook van arteriosclerotische stenose van de nierslagader of kortweg ANAST. Het is de oorzaak van vasculaire verandering in 75 procent van de gevallen en komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Afzettingen op de vaatwand (zogenaamde plaques) veroorzaken een vernauwing van de diameter van het bloedvat. Naarmate vaatafzettingen toenemen met de leeftijd, neemt het risico op stenose van de nierslagader toe met de leeftijd.

Fibromusculaire stenose van de nierslagader:

Ongeveer 25 procent van de stenose van de nierslagader is te wijten aan deze vorm. Meestal treft het jongere vrouwen rond de leeftijd van 30 jaar. Bij ongeveer 60 procent van de getroffenen zijn de slagaders van beide nieren vernauwd. De oorzaak van fibromusculaire stenose van de nierslagader is een aangeboren afwijking in de structuur van de vaatwand.

Naast deze twee meest voorkomende vormen zijn er ook enkele zeldzame oorzaken van stenose van de nierslagader. Dit omvat bijvoorbeeld een aneurysma – een morbide Gefäßaussackung. Ook kan ontsteking van de slagaders bij specifieke ziekten (bijvoorbeeld Panarteritis nodosa of de arteritis van Takayasu) resulteren in een vernauwing van de nierslagaders.

Nierarteriestenose: onderzoeken en diagnose

In de meeste gevallen duidt een te hoge bloeddruk op een mogelijke stenose van de nierslagader. Vaak bepaalt de huisarts bij een routineonderzoek per ongeluk dat de bloeddruk merkbaar wordt verhoogd.

De volgende instructies doen de arts denken aan een stenose van de nierslagader:

• Hoge bloeddruk bij jonge vrouwen rond de leeftijd van 30
• Hoge bloeddruk bij mannen ouder dan 50 jaar
• Hypertensieve crises
• Plots longoedeem
• Bewijs van nierzwakte

Als de arts een stenose van de nierslagader vermoedt, luistert hij als onderdeel van het lichamelijk onderzoek van de thorax en de buik van zijn patiënt met de stethoscoop. Als een of beide nierslagaders versmald zijn, is er vaak een sissend stromingsgeluid te horen in de buurt van de flanken. Hoewel de bloeddruk ondanks antihypertensiva moeilijk is om naar normale waarden te herstellen, bestaat er een vermoeden van stenose van de nierslagader.

Als dit vermoeden verhardt, start de arts verder onderzoek. Nierarteriestenose kan worden gedetecteerd met de volgende beeldvormingstechnieken:

• Duplex echografie: Met deze ultrasone methode kan de bloedstroom in het bloedvat in kleur zichtbaar worden gemaakt.
• MRI-angiografie (MRA): De patiënt ontvangt een contrastmiddel tijdens beeldvorming met magnetische resonantie. Hierdoor kunnen de relevante bloedvaten vertegenwoordigen. Bovendien kan een driedimensionaal beeld digitaal worden berekend op basis van de afzonderlijke segmentafbeeldingen van de MRI.
• CT-angiografie (CTA): Computertomografie produceert ook tomografische afbeeldingen van het lichaam die, in tegenstelling tot MRI, niet worden gegenereerd door een magnetisch veld maar door röntgenstralen. Net als bij MRI-angiografie maakt een contrastmiddel de bloedvaten zichtbaar en beoordeelt de arts hier ook een driedimensionaal beeld.
• Digital Subtraction Angiography (DSA): Deze techniek maakt een zeer nauwkeurige beoordeling van bloedvaten mogelijk. In de eerste stap wordt een opname van het respectieve orgel gemaakt zonder contrastmiddel, dat artsen “masker” noemen. De patiënt ontvangt vervolgens het contrastmiddel. Nu vindt een reeks opnames plaats. Deze worden afgetrokken van het maskerbeeld en verbergen storende beeldelementen. Artsen zullen de DSA alleen gebruiken als de andere beeldvormingstechnieken geen duidelijk resultaat geven en er nog steeds een vermoeden bestaat van stenose van de nierslagader.

Nierarteriestenose: behandeling

Behandeling voor stenose van de nierslagader hangt af van de omvang en bijbehorende symptomen. Een behandeling is geïndiceerd onder de volgende voorwaarden:

• De nierslagader is voor ten minste 70 procent geconcentreerd
• Bij hoge bloeddruk, die moeilijk te beïnvloeden is door medicijnen
• Plotseling pulmonaal oedeem treedt op
• Als er nierfalen is (nierinsufficiëntie)
• In een fibromusculaire stenose van de nierslagader

Het doel van de behandeling is het knelpunt in de nierslagader weg te nemen en zo een normale nierperfusie te garanderen. De volgende methoden zijn hiervoor geschikt:

• Percutane transluminale angioplastiek (PTA): Bij deze methode brengen de artsen een smalle, flexibele buis (katheter) in het relevante bloedvat. Om de stenose te verwijderen, verwijd het vatgedeelte met behulp van een kleine ballon (ballondilatatie) of plaats een kleine metalen gaas (stent) buis, die de vernauwde slagader open houdt.
• Vasculaire bypass: De chirurgen overbruggen de vaatkuil met een kunstmatige of natuurlijke vaatprothese. In tegenstelling tot PTA vereist deze procedure open-abdominale chirurgie.

Nierarteriestenose: preventie

Roken, obesitas en diabetes mellitus worden beschouwd als risicofactoren voor vasculaire calcificatie. Hoewel u niet altijd nierarteriestenose kunt voorkomen, kunt u het risico op vaatafzettingen verminderen door:

• niet roken
• Besteed aandacht aan gezond lichaamsgewicht of verminder gewicht als u te zwaar bent
• Behandel en beheers diabetes als u diabetes heeft

Nierarteriestenose: ziekteverloop en prognose

Onbehandeld blijft de stenose van de nierslagader. Dit kan tal van complicaties veroorzaken. Bij gevorderde ziekte kan nierzwakte veroorzaken. Uiteindelijk kan de nierslagader volledig afsluiten en dreigt een permanente nierschade. Ook kan de hoge bloeddruk die vaak in deze context optreedt, andere ziekten veroorzaken, met name van het hart en de bloedsomloop.

In fibromusculaire nierarteriestenose normaliseert de bloeddruk na behandeling in 75 procent van de gevallen. Is een arteriosclerose de oorzaak van de nierarteriestenose, In sommige gevallen kan hypertensie ondanks therapie aanhouden. In principe is er ook een zeker risico dat het bloedvat na de behandeling weer sluit.