In het geval van tonsillitis (tonsillitis, tonsillitis) zijn de palatinale amandelen ontstoken. Dit is meestal merkbaar met keelpijn en moeite met slikken. Vaak kun je een medicijn tegen tonsillitis behandelen. Alleen als de amandelen heel vaak ontbranden, worden ze verwijderd. Lees alles over symptomen, behandeling en huismiddeltjes tegen tonsillitis!
Snel overzicht
- Voorkomende symptomen: Keelpijn, slikproblemen, rood en plukjes gehemelte, rode faryngeale wand, gezwollen lymfeklieren
- behandeling: Huismiddeltjes (nekomslag, gorgelen, zuigtabletten, enz.), Antibiotica indien nodig, chirurgie
- Speciale vorm: Chronische tonsillitis (terugkerende tonsillitis)
- Contagion: hoog in de eerste paar dagen, over druppelinfectie
- complicaties: Middenoor en sinusitis, oorpijn, peritonsillair abces, reumatische koorts, sepsis
Symptomen: Dit is hoe tonsillitis zich manifesteert
Symptomen van tonsillitis zijn keelpijn en slikproblemen. Meestal ontwikkelen ze zich binnen een paar uur. De palatinale amandelen aan beide zijden van de huig zijn duidelijk rood, gezwollen en witachtig.
De keelwand is ook rood en de lymfeklieren in de kaakhoek worden vaak voelbaar vergroot. Dit gaat gepaard met een onaangename slechte adem als een ander typisch teken van tonsillitis. Vaak voelen de patiënten zich zwak en saai, vaak gepaard met hoge koorts. Amandelontsteking zonder koorts is ook mogelijk.
Verschillen tussen virale en bacteriële tonsillitis
Meestal zijn het bacteriën, vooral streptokokken, die tonsillitis veroorzaken. Pus op de amandelen – herkenbaar aan witte stippen – is een typisch teken van een bacteriële infectie. Hoesten of loopneus zijn daarentegen geen symptomen van bacteriële tonsillitis, maar duiden eerder op een zeldzamere virale infectie (meestal veroorzaakt door rhinovirussen, coronavirussen of adenovirussen).
Voor patiënten van 15 jaar en ouder helpt een speciaal criteriumsysteem (Centor Score) de arts de waarschijnlijkheid van streptokokkeninfectie (meer specifiek, streptokokken uit groep A) te schatten:
- Koorts boven 38 graden
- niet hoesten
- gezwollen cervicale lymfeklieren
- bewezen palatinale amandelen
Wanneer alle vier de symptomen van tonsillitis optreden, werd de ziekte in 50-60% van de gevallen veroorzaakt door streptokokken.
Deze score kan alleen een neiging aangeven, maar kan geen diagnose stellen. Veiligheid is slechts de analyse van een amandeluitstrijkje.
Tonsillitis als een symptoom van andere ziekten
Een tonsillitis is niet alleen een ziekte. Het kan ook een symptoom zijn dat gepaard gaat met andere ziekten. Voorbeelden zijn:
- Pfeiffer’s glandulaire koorts
- difterie
- scharlaken
- herpangina
- Angina Plaut-Vincent
- Syfilis en Gonorroe
- de ziekte van Kawasaki
Tonsillitis bij glandulaire koorts: In ongeveer zes procent van de gevallen treedt tonsillitis op als een symptoom van deze virale ziekte. De amandelen zijn fragmentarisch en vuil bezet en de lymfeklieren in de kaakhoek, in de nek, nek en de liesstreek zijn vaak gezwollen.
Tonsillitis symptomen bij difterie: Difterie is een gevaarlijke bacteriële infectie, vaak gepaard met laryngitis of tonsillitis. De amandelen zijn bedekt met een grijsachtig witte coating. Als u de pads probeert te verwijderen, bloedt deze meestal. De getroffenen hebben vaak een zoete, slechte adem.
Tonsillitis symptomen bij roodvonk: Een tonsillitis bij roodvonk wordt uitgedrukt in dieprode gehemelte amandelen, die bedekt zijn met etterende vlekken. De keelwand is meestal roodachtig. Kleine, witachtige afzettingen kunnen op het mondslijmvlies van de wangen verschijnen.
Tonsillitis symptomen in Herpangina: Bij tonsillitis veroorzaakt door het Coxsackie A-virus (Herpangina) zijn de amandelen slechts licht gezwollen. Kleine blaren (aften) op het gehemelte en de mondslijmvlies vormen, die na het barsten platte, pijnlijke gebreken achterlaten. Koorts, dysfagie en een duidelijke malaise zijn andere symptomen.
Tonsillitis symptomen in Angina Plaut-Vincent: Angina Plaut-Vincent is een zeldzame vorm van tonsillitis. Meestal is alleen de amandel aan één kant ontstoken, plus een slechte adem. Patiënten met deze aandoening hebben meestal geen koorts en voelen zich meestal relatief gezond.
Tonsillitis symptomen bij syfilis en gonorroe: Syfilis (syfilis) is een seksueel overdraagbare aandoening die in meerdere fasen voorkomt. In de tweede fase ontwikkelt zich soms tonsillitis. Symptomen van deze zogenaamde angina specifica zijn gezwollen, rode amandelen met sluierachtige, grijs-witte bedekkingen. Koorts komt niet voor.
Ook met de gonorroe (Gonorroe) – een andere seksueel overdraagbare aandoening – kan het onder andere tot een amandelontsteking komen.
Tonsillitis symptomen van het Kawasaki-syndroom: Kawasaki-syndroom is een inflammatoire vaatziekte bij kinderen die zeer verschillende symptomen kan veroorzaken. Een van hen is tonsillitis.
Tonsillitis: behandeling
Afhankelijk van de ernst en frequentie van de ziekte kunnen verschillende behandelstrategieën geschikt zijn. Huismiddeltjes helpen vaak tegen milde keelpijn. Conventionele antibiotica worden gebruikt bij bacteriële tonsillitis. Chronische of terugkerende tonsillitis kan een operatie vereisen.
Als er complicaties optreden, zoals een peritonsillair abces (ingekapselde inflammatoire focus in het faryngeale gebied), kan intramurale behandeling in een ziekenhuis nodig zijn.
Zelfhulp bij tonsillitis: wat te doen thuis?
Niet elke keelinfectie hoeft door een arts te worden behandeld. Vaak ontwikkelt milde tonsillitis zich als onderdeel van een verkoudheid. Door te rusten en huismiddeltjes te gebruiken, kun je ook zelf iets aan je tonsillitis doen. Het kan bijvoorbeeld de impact op de persoon verminderen
- hals wrap
- Zoutoplossing voor gorgelen
- vochtige ruimtelucht
- voldoende drinken (geen zure dranken, bijv. sap)
- eet bij voorkeur zacht, koel, gekruid voedsel
- Ook kunnen verschillende kruidenremedies helpen bij tonsillitis.
Wat je thuis nog meer kunt doen en waar de grenzen van huismiddeltjes voor tonsillitis liggen, lees je in het artikel Tonsillitis: huismiddeltjes.
Tonsillitis: wanneer moet je naar een dokter?
Pijn is het meest irritante symptoom van tonsillitis, vooral in de eerste paar dagen. Ten eerste kunt u proberen de pijn te genezen met maatregelen zoals nekwraps of zuigtabletten, speciale zuigtabletten, sprays en antiseptische en lokale anesthetische gorgeloplossingen van de apotheek.
Als deze maatregelen onvoldoende zijn, kunnen de pijnstillers paracetamol of ibuprofen verlicht de symptomen. Beide hebben pijnstillende (pijnstillende) en koortsverminderende (koortswerende), ibuprofen heeft ook een ontstekingsremmend (ontstekingsremmend) effect. U mag deze stoffen alleen gebruiken als u niet allergisch bent voor de actieve ingrediënten.
Pijnstillers verlichten alleen de symptomen, ze bestrijden de ziekteverwekkers niet.
Als het immuunsysteem er ondanks kalme en “zachte ondersteuning” niet in slaagt de ziekteverwekkende virussen of bacteriën te elimineren, of als de tonsillitis erg ernstig is, moet u een arts raadplegen. Hij onderzoekt keel, mond en meestal ook neus en oren met speciale apparaten. Hij kan ook een snelle test voor streptokokken doen.
Hiervoor gebruikt de arts een wattenstaafje om een uitstrijkje te nemen op verschillende plaatsen in de keel, het resultaat is binnen enkele minuten beschikbaar.
In sommige gevallen zal de arts een echografie uitvoeren, bijvoorbeeld om een abces uit te sluiten.
Medische behandeling voor bacteriële tonsillitis
Als de arts in staat is streptokokken-tonsillitis te detecteren of dit zeer waarschijnlijk doet, schrijft de arts gewoonlijk antibiotica voor, vaak van het type penicilline V.
Degenen die dit medicijn niet kunnen verdragen, krijgen andere antibiotica (erytromycine, 1e generatie cefalosporines) die ook goed werken tegen streptokokken. Zogenaamde reserve-antibiotica (bijv. Clindamycine) worden alleen gebruikt wanneer de pathogene bacteriën ongevoelig (resistent) zijn geworden voor de standaard werkzame stoffen of de patiënt deze niet kan gebruiken.
Elke antibioticumtherapie kan resistente bacteriestammen produceren. Daarom mogen antibiotica niet profylactisch worden gebruikt voor tonsillitis, maar alleen als bacteriën daadwerkelijk de oorzaak zijn van ontstekingen.
Medische behandeling voor virale tonsillitis
Antibiotica werken alleen tegen bacteriën, dus ze worden niet gebruikt bij virale infecties. Ze zijn alleen nodig voor virale tonsillitis als het op de zieke slijmvliezen is gekomen naast een bacteriële infectie (superinfectie).
Voorzichtigheid is geboden in het geval van Pfeiffer’s klierkoorts (veroorzaakt door het Epstein-Barr-virus). de antibiotica amoxicilline en ampicilline kan huiduitslag veroorzaken en mag niet worden gebruikt
De behandeling van virale tonsillitis is daarom beperkt tot de behandeling van symptomen zoals koorts en pijn. Naast de hierboven genoemde pijnstillers, kunnen huismiddeltjes en fysieke bescherming het herstelproces versnellen.
Vooral met de klierkoorts van de Pfeiffer is het belangrijk om zichzelf fysiek te beschermen. Bij deze ziekte kunnen namelijk de interne organen opzwellen en bestaat er een risico op een miltruptuur. Deze complicatie is levensbedreigend en vereist een intramurale behandeling in een ziekenhuis.
U moet ook medische hulp zoeken bij tonsillitis in de volgende situaties:
- ziekelijke adem klinkt
- moeilijke adem
- ernstige eenzijdige pijn, vooral als u kauwt, slikt of uw mond opent
- Ziekteduur van meer dan een week zonder verbetering
- acute reumatische koorts in het gezin
- ernstige algemene omstandigheden
- hoge koorts die niet kan worden verminderd met medicatie
Chronische tonsillitis: wat te doen?
Sommige patiënten krijgen chronische tonsillitis. In tegenstelling tot acute tonsillitis wordt amandelweefsel herhaaldelijk ontstoken bij chronische tonsillitis.
Het kan ontstaan wanneer bacteriën zich “verbergen” of inkapselen in de holten (crypten) van amandelen. Ze kunnen dan niet worden bestreden door het immuunsysteem. Artsen verwijzen naar deze vorm van terugkerende tonsillitis als terugkerende tonsillitis.
Als de bacteriën zich verspreiden over de bloedbaan in de rest van het lichaam, kunnen ze ook andere ziekten veroorzaken of vergroten. Dan is een operatieve verwijdering van de amandelen zinvol.
Lees meer over de symptomen en de behandeling van chronische tonsillitis in het artikel Chronische tonsillitis.
Tonsillitis: wanneer een operatie ondergaan
Als tonsillitis vaak voorkomt, worden de amandelen meestal volledig verwijderd. Deze zogenaamde tonsillectomie is in dit land een van de meest uitgevoerde procedures.
Kinderen profiteren het meest van de procedure. Het is bijvoorbeeld bewezen dat ze na het verwijderen van amandelen door ziekte minder vaak in de klas worden gemist. Desondanks kan een keelinfectie nog steeds optreden na een tonsillectomie.
Hoe een toillectomie wordt uitgevoerd, welke risico’s het inhoudt en wanneer het nuttig kan zijn, leert u in het artikel tonsillectomie.
Tonsillitis: behandeling met homeopathie
Met de vraag “Wat helpt bij tonsillitis?” Veel patiënten wenden zich tot een natuurgeneeskundige. Alternatieve genezingsmethoden kunnen ook bijdragen aan de symptomen van tonsillitis. Homeopathie is hier vooral populair. Maar het is geen vervanging voor een noodzakelijke conventionele medische behandeling.
Afhankelijk van de symptomen kunnen homeopathische middelen bijvoorbeeld acute tonsillitis worden monnikskap, Belladonna, Apis of Pyrogenium aanbevolen. Patiënten moeten advies vragen aan een ervaren therapeut of apotheker.
Tonsillitis: waar het vandaan komt
Tonsillitis (tonsillitis) is een ontsteking van de palatinale amandelen, die rechts en links in de keel zitten. Het gebeurt vaak. In totaal lijden er elk jaar meer dan een miljoen mensen in Duitsland aan. Tonsillitis komt vooral veel voor bij kinderen tussen de zes en twaalf jaar.
Vaak hadden de getroffenen eerder een griepinfectie. Dit verzwakt het immuunsysteem, dat door bacteriën of virussen kan worden benut – ze vallen het slijmvlies aan. Meestal zijn bacteriën van het type streptokokken de ziekteverwekkers. De steken of geel-witachtige afzettingen op de ontstoken amandelen, die typisch zijn voor een bacteriële tonsillitis, bestaan uit dode bacteriën en dode cellen van het immuunsysteem. Meestal is er een eenzijdige tonsillitis. Bilaterale tonsillitis is zeldzamer.
In de zogenaamde Angina Plaut-Vincenti zijn verschillende bacteriën verantwoordelijk voor de ontsteking. Deze vorm van tonsillitis komt alleen op volwassen leeftijd voor. Het vormt een zweer op een keelholte. De palatinale amandelen zijn bedekt met een vies ruikend groen-grijs slijm. De palatinale amandelen aan de andere kant zijn vaak volledig onopvallend.
De ontsteking van de amandelen geneest meestal vanzelf. Soms moeten medicijnen, vooral antibiotica, worden gegeven om het genezingsproces te versnellen.
Tonsillitis: oorzaken en risicofactoren
Een tonsillitis kan worden veroorzaakt door verschillende ziekteverwekkers. Deze kunnen zich gemakkelijk vestigen op het haveloze oppervlak van de palatinale amandelen. In principe is dit zelfs goed:
Als onderdeel van het immuunsysteem is het een van de taken van de palatinale amandelen om ziekteverwekkers te vangen die de keelholte zijn binnengekomen en te voorkomen dat ze de luchtwegen infecteren. De cellen in de palatinale amandelen produceren zeer specifieke antilichamen, die zich op het oppervlak van de binnendringende pathogenen nestelen en ze dus onschadelijk maken.
Als het immuunsysteem een kiem echter niet effectief heeft kunnen afweren, bijvoorbeeld omdat deze is verzwakt door een griepinfectie, kan tonsillitis ontstaan.
Is tonsillitis besmettelijk?
Omdat de pathogenen ook in speeksel worden gevonden, is de etterende tonsillitis besmettelijk. Wanneer de patiënten hoesten of niezen, kunnen andere mensen besmet raken met ziektekiemen via ziektekiemen die druppeltjes bevatten. Artsen spreken van druppelinfectie.
Aangezien het risico op infectie met tonsillitis bijzonder hoog is in de eerste paar dagen, moet u contact met andere mensen in deze tijd vermijden.
Als u een antibioticum neemt, kan het infectierisico na slechts één dag aanzienlijk verminderen. Als er geen wordt voorgeschreven, bijvoorbeeld in het geval van virale tonsillitis, is de infectie een tot twee weken besmettelijk.
In tegenstelling tot bijvoorbeeld met waterpokken, is men niet immuun voor een herinfectie na tonsillitis.
Tonsillitis: onderzoeken en diagnose
Sterke keelpijn en dysfagie, vermoeidheid en koorts leiden vaak tot de arts. Dit zal eerst een paar vragen stellen over het verloop van de ziekte:
- Sinds wanneer heb je last van de klachten?
- Heb je koorts?
- Heb je uitslag?
- Heeft u last van kortademigheid?
- Heb je pijn wanneer je kauwt, slikt of je mond opent?
- Is de tonsillitis opnieuw opgekomen (acute tonsillitis) of lijdt u aan terugkerende tonsillitis (chronische tonsillitis)?
- Heb je buikpijn?
Lichamelijk onderzoek: Vervolgens controleert de arts of de keel en gehemelte amandelen roodheid, zwelling of witte plaque kunnen worden gezien. Hij voelt ook de lymfeklieren in de nek en achterkant van het hoofd. U kunt opgezwollen zijn met tonsillitis.
Het onderzoek en de beschreven klachten zijn meestal voldoende voor de arts om “tonsillitis” te diagnosticeren.
Throat swab: Als wordt vermoed dat tonsillitis wordt veroorzaakt door bepaalde bacteriën (bèta-hemolytische streptokokken uit groep A, kortweg GABHS), zal de arts een keeluitstrijkje maken. Voor dit doel strijkt hij met een wattenstaafje langs de achterwand van de keelholte om daar een monster van het speeksel te nemen. Met een snelle test of in het laboratorium kunnen bestaande streptokokken in speeksel worden gedetecteerd.
Bloedonderzoek: Net als het keeluitstrijkje is een bloedtest geen routine bij het ophelderen van een tonsillitis, maar alleen in individuele gevallen noodzakelijk. Er wordt bijvoorbeeld onderzocht of en welke ontstekingsniveaus in het bloed zijn verhoogd.
Tonsillitis: ziekteverloop en prognose
Het verloop van tonsillitis hangt van veel factoren af. Deze omvatten het type pathogeen, de fysieke conditie en weerstand en klimatologische factoren. Het nemen van een antibioticum verkort de duur van de ziekte.
Tonsillitis: duur
Tenzij complicaties optreden, verdwijnen de symptomen meestal aanzienlijk binnen drie tot vijf dagen. Na één tot twee weken zijn bijna alle patiënten symptoomvrij.
Complicaties van tonsillitis
Sport moet worden vermeden in het geval van tonsillitis, omdat het immuunsysteem al veel energie vereist voor de strijd tegen ziektekiemen. Anders kan tonsillitis chronisch worden of complicaties veroorzaken. Omdat fysieke inspanning ook het risico verhoogt dat bacteriën via de bloedbaan naar andere organen worden getransporteerd.
Bovendien treden er vaak complicaties op wanneer antibiotica niet voldoende lang zijn uitgevoerd.
Middenoor en sinusitis: Otitis en sinusitis behoren tot de etterende complicaties van tonsillitis. Ze ontstaan wanneer de ventilatie van de zogenaamde buis van Eustachius (verbinding van de keel met het middenoor) of de neusbijholten wordt voorkomen door de mucosale zwelling.
Oorpijn of drukpijn over de kaak en frontale sinus zijn typische symptomen.
peritonsillaire: Bij tonsillitis met peritonsillair abces, wordt een inflammatoire focus in het farynx gebied ingekapseld. Meestal puilt de keelwand dan naar binnen toe aan de aangedane zijde. Vaak hebben patiënten ook ernstige keelpijn en kunnen ze de mond slechts minimaal openen (kaakklem). Mensen die roken tijdens tonsillitis hebben meer kans om een abces te ontwikkelen.
Reumatische koorts: De reumatische koorts treedt meestal drie weken na streptokokken tonsillitis op. Het is een type auto-immuunreactie die wordt veroorzaakt door celcomponenten van streptokokken. Meestal krijgen de getroffenen weer koorts. Bovendien kan een cirkelvormige, roodachtige uitslag en pijnlijke artritis optreden. Dit laatste kan vele jaren duren als het ongunstig is.
Bovendien kan zich tijdens reumatische koorts een hartaanval ontwikkelen. Beïnvloed wordt ofwel de binnenste laag van het hart (endocarditis), de hartspier (myocarditis) of het pericardium (pericarditis). Deze ontstekingen kunnen ervoor zorgen dat het hart stopt met gelijkmatig kloppen.
De acute reumatische koorts kan ook het zenuwstelsel aantasten en zich manifesteren als een zogenaamde chorea-minor. Deze ziekte verschijnt enkele weken tot maanden na het begin van tonsillitis. Symptomen zijn onmiddellijke bewegingen van de armen, keelholte en keelholte. Deze schokken treden plotseling op en kunnen niet worden beheerst.
Niercelontsteking (glomerulonefritis): Deze acute ontsteking van de nieren ontwikkelt zich soms zes tot twaalf dagen na het begin van tonsillitis. Tekenen is bloed in de urine. Soms zijn dit echter slechts zeer kleine hoeveelheden bloed die nauwelijks zichtbaar zijn voor het blote oog, maar alleen veilig kunnen worden gedetecteerd in het laboratorium.
sepsis: Soms komen bacteriën rechtstreeks in de bloedbaan. Men spreekt dan van een bloedvergiftiging of sepsis. Sepsis is een ernstige aandoening waarbij veel lichaamsorganen hun functioneren verliezen.
Complicaties bij kinderen
Veel voorkomende complicaties van tonsillitis in de kindertijd zijn otitis media (otitis media) en sinusitis (sinusitis). Soms ontwikkelt zich één tot vier weken na streptokokken tonsillitis reumatische koorts met gewrichtsontsteking, ontsteking van de hartkleppen, het hartzakje of de hartspier.
Streptokokken kunnen ook nierontsteking bij kinderen veroorzaken. In ernstige gevallen kan de nier zelfs volledig falen. Meestal herstellen de kinderen echter binnen enkele dagen.
Complicaties tijdens de zwangerschap
Zwangere vrouwen hebben een hoger risico op tonsillitis. Zwangere vrouwen hebben ook een groter risico op het ontwikkelen van complicaties. Daarom moeten zwangere vrouwen erbij zijn amandelontsteking raadpleeg altijd een arts. Verantwoordelijk is een KNO-arts.
Verdere informatie:
richtlijnen:
- Ontstekingsziekten van de palatinale amandelen / tonsillitis, therapie, geldig tot 31.12.2019