fobieën

Fobieën: beschrijving

Angst is in principe een natuurlijke reactie op gevaar. In een gezonde mate verzekert angst ons overleven door afstand te doen van bedreiging. In tegenstelling tot de gezonde angst, wordt de angst morbide verergerd in een fobie en beïnvloedt het de levens van de getroffenen.

Wat is een fobie?

Mensen met fobieën zijn bang voor situaties of objecten die objectief geen bedreiging vormen, of de angst van de getroffenen is onredelijk hoog. Zichzelf blootstellen aan de gevreesde situaties is bijna ondraaglijk voor angstige patiënten. Probeer ze indien mogelijk helemaal te vermijden.

Als gevolg hiervan trekken sommige patiënten zich meer en meer terug en zijn ze dus ernstig beperkt in hun vrijheid van handelen. Hoewel ze weten dat de omvang van hun angst irrationeel is, hebben ze er geen controle over.

Fobieën zorgen voor veel leed. De angst wordt niet alleen geassocieerd met bedreigende gedachten, maar ook met fysieke symptomen zoals beven, zweten of hartkloppingen. Als de fobie ernstig is, zijn sommige mensen zelfs bang om te sterven aan de fysieke effecten.

Veel angstpatiënten vermoeden aanvankelijk een organische oorzaak van hun ongemak en lopen van de ene arts naar de andere. Sommigen doen er jaren over om de juiste diagnose te stellen en hen te helpen.

Er zijn verschillende soorten fobieën die zowel alleen als in combinatie kunnen voorkomen. Experts maken onderscheid tussen de volgende drie vormen van fobische aandoeningen, sociale fobie, agorafobie en specifieke fobieën:

Sociale fobie

Mensen met sociale fobie zijn erg bang om in verlegenheid te worden gebracht of te worden afgewezen door anderen. Ze vermijden daarom sociale contacten en situaties en trekken zich terug. Lees meer in het artikel sociale fobie.

agorafobie

Mensen met agorafobie zijn erg bang voor situaties waarin ze niet kunnen ontsnappen in een noodgeval of zijn moeilijk te helpen met een paniekaanval. Ze vermijden daarom openbare plaatsen, drukte of opnames. Lees meer in het artikel Agoraphobia.

Specifieke fobie

In tegenstelling tot mensen die lijden aan sociale fobie of agorafobie, zijn mensen met specifieke fobieën bang voor een bepaalde situatie of object.

De lijst met fobieën is lang. In principe kunnen mensen een fobie ontwikkelen met betrekking tot elke situatie en elk object. Experts onderscheiden vier soorten specifieke fobieën:

• Diertype (bijv. Angst voor slangen,)
• Omgevingstype (bijv.
• Bloedspatten-letseltype (bijv. Flauwvallen door het zien van bloed)
• Situatietype (bijvoorbeeld vliegangst)
• Ander type (bijvoorbeeld angst voor braken)

Een veel voorkomende angst uit de fobielijst is de angst voor dieren (zoöfobie), zoals de angst voor honden (cynofobie), katten (ailurofobie), spinnen (arachnofobie) of de angst voor slangen (ophidiofobie). Ook is de angst voor krappe ruimtes (claustrofobie of claustrofobie) wijdverbreid. Mensen met claustrofobie vrezen vast te zitten in kamers. Maar er zijn ook meer ongebruikelijke fobieën, zoals de angst voor braken (emetofobie) of de angst voor bacteriën (Mysofobie).

Sommige objecten en situaties kunnen getroffen personen goed vermijden. Degenen die niet professioneel hoeven te vliegen, schakelen eenvoudig over naar andere vervoerswijzen. Maar niet alles kan op elk moment worden vermeden. Zelfs een bezoek aan de tandarts is soms noodzakelijk. Vermijden kan erg stressvol zijn en in veel gevallen veroorzaakt angst ernstige problemen in het dagelijks leven. Ernstige gevolgen ontstaan ​​wanneer mensen bijvoorbeeld uit angst voor naalden (Trypahophobie) of scherpe voorwerpen (Aichmophobie) niet langer naar de dokter durven te gaan. Uiterlijk dan is het hoog tijd om hulp te zoeken.

Hoewel de angst voor dieren voor de mensen meestal traceerbaar is, heb je het moeilijk voor mensen met ongewone fobieën, omdat de sociale omgeving vaak reageert met onbegrip. Het is belangrijk voor zowel patiënten als familieleden om angst te herkennen als een aandoening die moet worden behandeld.

Fobieën komen zelden alleen voor

In veel gevallen lijden patiënten naast de fobische stoornis van andere psychische problemen. Ongeveer 60 procent van de angstige patiënten heeft ook een depressie. Het risico om afhankelijk te worden van medicatie, drugs of alcohol is ook aanzienlijk hoger.

Hoeveel mensen lijden aan fobieën?

Angststoornissen, waaronder fobieën, zijn de meest voorkomende psychische stoornissen. De kans op een angststoornis ligt tussen de 14 en 29 procent. Onder de angststoornissen is de specifieke fobie de meest voorkomende aandoening. Ongeveer tien procent van de bevolking lijdt aan de specifieke fobie. Vrouwen hebben ongeveer twee keer zoveel kans om getroffen te worden als mannen.

tandartsangst

Kiespijn is een van de specifieke fobieën. De getroffenen zijn zo bang om naar de tandarts te gaan dat ze niet kunnen worden behandeld, zelfs niet als ze tandproblemen hebben. Lees meer in het artikel Dental Fever.

Fobieën: symptomen

Het belangrijkste symptoom van een fobie is altijd een sterke en overmatige angst voor bepaalde situaties of objecten. Deze worden steeds vaker vermeden door de getroffenen. Dergelijk vermijdingsgedrag verhoogt op zijn beurt de angst. Daarnaast zijn er andere psychologische symptomen, maar vooral ernstige fysieke symptomen zoals hartkloppingen of ademhalingsproblemen, die de persoon in doodsangst kunnen brengen.

Voor de diagnose van een specifieke fobie, bijvoorbeeld volgens de ICD-10-classificatie van psychische stoornissen, moeten de volgende symptomen van toepassing zijn:

De getroffenen hebben een duidelijke angst voor een bepaald object of een bepaalde situatie of vermijden dergelijke objecten en situaties. Het is echter geen agorafobie of een sociale fobie.

Sinds het begin van de aandoening zijn er in de gevreesde situaties ten minste twee lichamelijke symptomen verschenen. Er moet ten minste een van de symptomen zijn van autonome symptomen zoals hartkloppingen, zweten, tremoren of een droge mond.

Andere mogelijke symptomen van het buik- en borstgebied zijn:

• ademhalingsproblemen
• gevoel van beklemming
• Pijn op de borst of abnormale sensaties
• Misselijkheid en ongemak in de buikstreek

Typische psychische symptomen zijn:

• Gevoelens van duizeligheid, onzekerheid, zwakte of slaperigheid
• het gevoel dat de objecten onwerkelijk zijn of dat je ver weg bent en er niet echt bent (derealisatie en depersonalisatie)
• de angst voor verlies van controle, angst om gek te worden of gek te worden
• de angst om te sterven

Naast de bovengenoemde symptomen hebben patiënten vaak last van opvliegers of koude douches, evenals gevoelloosheid of tintelingen. De getroffenen worden emotioneel belast door de symptomen en de gevolgen. Je weet echter dat de angst overdreven is.

Fobieën: oorzaken en risicofactoren

Voor onze voorouders speelde angst een belangrijke rol bij het overleven. Gevaarlijke dieren en duisternis vormden een reële bedreiging. Deze angsten zijn generaties lang doorgegeven. Wegverkeer is tegenwoordig een veel groter gevaar voor ons, maar dierlijke fobieën komen veel vaker voor. De opkomst van een fobie leidde experts terug naar een combinatie van leerervaringen, biologische en psychosociale factoren.

Fobieën: geleerd angst

Aan het begin van een fobie is een leerproces. Een neutraal object of een neutrale situatie krijgt een negatieve beoordeling vanwege een slechte ervaring. Experts noemen dit procesconditionering.

Een tandheelkundige angst kan bijvoorbeeld ontstaan ​​als de patiënt een zeer onaangename ervaring met de tandarts had. De getroffen persoon associeert de pijn tijdens de behandeling met de geuren en geluiden van de tandarts. Angst voor de tandarts en de behandeling zijn het gevolg. Omdat de negatieve gevoelens die tijdens de behandeling zijn opgetreden, verschijnen bij het volgende bezoek aan de tandarts of alleen de gedachte eraan. Fysieke symptomen zoals ernstige hartkloppingen of zweten worden vervolgens geïnterpreteerd door de getroffenen als bevestiging dat ze in gevaar zijn.

Fobieën: vermijding

Veel situaties veroorzaken ongemak bij bijna alle mensen zonder een fobie te ontwikkelen. De meeste mensen voelen zich bijvoorbeeld ongemakkelijk bij een tandheelkundige behandeling of zijn er zelfs bang voor. Een pathologische angst is alleen wanneer de betrokkene het bezoek van de tandarts in de toekomst vermijdt omdat hij bang is.

Door het te vermijden, blijft angst toenemen – een vicieuze cirkel. Mensen met een zogenaamde tandheelkundige fobie zijn zo bang dat ze niet eens in de buurt van een tandartspraktijk kunnen komen. Dergelijk vermijdingsgedrag is een strategie die alle mensen met fobieën gebruiken.

Fobieën: leren door het model

Veel fobieën, met name dierlijke fobieën, ontwikkelen zich tijdens de kindertijd. Voor de ontwikkeling van dierlijke fobie hoeft het kind zelfs geen slechte ervaringen met een dier te hebben. Ze leren angstig gedrag al door het voorbeeld van de volwassenen. De technische term hiervoor is “leren door het model”.

Voor de beoordeling van gevaar vertrouwen kinderen op hun ouders. Als een kind constateert dat de moeder angstig wordt bij het zien van een hond, kan het die angst aannemen zonder de reden te kennen. Zelfs op volwassen leeftijd kan een specifieke fobie indirect ontstaan, bijvoorbeeld door middel van berichten in de media. Maar waarom ontwikkelt niet iedereen met slechte ervaringen een fobie?

Fobieën: biologische wortels van angst

Sommige mensen zijn gevoeliger voor fobieën dan anderen. Daarom hebben biologische factoren waarschijnlijk invloed op deze vatbaarheid (kwetsbaarheid). Familie- en tweelingonderzoek suggereert dat angst deels genetisch is.

Ook beïnvloedt een onbalans van de boodschappers serotonine, noradrenaline, dopamine en gamma-aminoboterzuur (GABA) de verlegenheid. Evenzo kunnen fysiologische kenmerken fobieën bevorderen. Mensen die lijden aan lage bloeddruk, bijvoorbeeld, worden snel duizelig in stresssituaties, die angst kunnen veroorzaken voor de getroffenen.

Deze biologische factoren bevorderen een angststoornis, maar opleiding en omgevingsinvloeden zijn de belangrijkste drijfveren.

Fobieën: psychosociale factoren

Experts zijn van mening dat ouderschap invloed heeft op fobieën. Er lijkt een verband te bestaan ​​tussen angststoornissen bij kinderen en controle, evenals weinig gevoelig gedrag van de ouders. Kinderen die niet zeker zijn van hun ouders, lopen later het risico een angststoornis te hebben.

Het temperament speelt ook een belangrijke rol. Angstige mensen zijn gevoeliger voor fobieën dan anderen. Ze zijn snel bang omdat ze onschadelijke situaties als gevaarlijk classificeren en hun gedachten en aandacht zijn gericht op mogelijke negatieve gevolgen.

Al in de kindertijd kan men een neiging tot angst herkennen, wanneer kinderen erg beangstigend zijn, moeilijk te kalmeren en over het algemeen eerder met pensioen gaan. Experts vatten deze eigenschappen samen onder de term “gedragsremming”.

Fobieën: onderzoeken en diagnose

Als u een angststoornis vermoedt, moet u eerst naar uw huisarts gaan, die u mogelijk doorverwijst naar een psychotherapeut. De arts zal u vragen stellen over uw lichamelijke kwalen en uw angstsymptomen.

Om andere ziekten uit te sluiten, zal hij bovendien een lichamelijk onderzoek uitvoeren. In de regel bestaat dit uit een bloedmonster, een onderzoek van het hart door middel van een elektrocardiogram (ECG) en de schildklier door middel van echografie en bloedwaarden. Met magnetic resonance imaging (MRI) kunnen pathologische veranderingen in de hersenen als oorzaak van angst worden uitgesloten.

De therapeut is verantwoordelijk voor een juiste diagnose van de psychische stoornis en de juiste behandeling. Het is belangrijk om te controleren of er andere psychische stoornissen zijn, zoals depressie. Deze moeten ook worden behandeld om de geestelijke gezondheid te herstellen.

Voor de diagnose van fobieën oriënteert de therapeut zich op klinische vragenlijsten, die de belangrijke aspecten van de symptomen bevragen. De volgende vragen kunnen de arts vragen om de specifieke fobie te diagnosticeren:

• Zijn er bepaalde objecten of situaties waar u erg bang voor bent (bijvoorbeeld lengte, spinnen, bloed of andere)?
• Welke fysieke tekenen voel je wanneer je denkt aan of in contact komt met deze objecten of situaties (bijvoorbeeld hartkloppingen, zweten of een droge mond)?
• Heb je de indruk dat je angst overdreven is?
• Beperk je angst zich tot een object of een situatie?

Als ouders een fobie bij hun kind vermoeden, zal de therapeut onderzoeken of de angsten geschikt zijn voor de leeftijd of dat behandeling nodig is. Sommige angsten die kinderen vertonen, maken deel uit van de normale ontwikkeling.

Fobieën: behandeling

Angststoornissen worden meestal behandeld met behulp van psychotherapie en medicatie. Voor de behandeling van specifieke fobie bevelen experts psychotherapie alleen aan omdat er geen bewijs is van de werkzaamheid van geneesmiddelen. De gekozen methode is blootstellingstherapie, die wordt uitgevoerd als onderdeel van een cognitieve gedragstherapie.

Poliklinische behandeling is vaak voldoende om specifieke fobieën te behandelen. Als er geen andere psychische stoornissen zijn, kunnen enkele therapiesessies voldoende zijn om de fobieën te overwinnen.

Fobieën: confrontatie met angst

Het idee van Exposure Therapy is dat de patiënt, door zijn angsten te confronteren, onwerkelijke angsten kan weggooien. Samen met de therapeut moet de getroffen persoon precies de situaties in de therapie opzoeken die hij door de fobie heeft vermeden.

Aanvankelijk zal de patiënt grote angstgevoelens en sterke fysieke symptomen ervaren – maar deze negatieve sensaties zullen uiteindelijk verminderen als hij ze verdraagt. De patiënt maakt een nieuwe ervaring. Hij leert dat de angst verdwijnt, dat hij het kan verdragen en beheersen. Het oude angstpatroon wordt overschreven en de angst teruggebracht tot tenminste een draaglijk niveau.

Het is belangrijk dat de patiënt op een bepaald moment alleen het object van zijn angst durft te ontmoeten. Alleen op deze manier kan hij leren dat hij de angsten zonder hulp kan beheersen en het vertrouwen in zichzelf terugkrijgt.

Voor sommigen betekent de confrontatie wandelen in een park met honden, terwijl anderen de noodzaak om opnieuw een lift in te gaan moeten overwinnen. Voor situaties die in het dagelijks leven niet zo gemakkelijk toegankelijk zijn, is er nu vaak de virtual reality-belichtingstherapie. Patiënten gebruiken VR-bril (Virtual Reality) om een ​​schijnbaar echte wereld te zien waarin ze zich kunnen bewegen.

Deze methode wordt vaak gebruikt voor vlieg- en lengteangst. De patiënten ervaren een vlucht inclusief opstijgen en landen of beklimmen vrijwel een zeer hoog gebouw. Veel patiënten verminderen hun angst na slechts een paar sessies. Omdat een verandering in gedrag ook een verandering in denken veroorzaakt.

Fobieën: herstructurering van gedachten

Cognitieve gedragstherapie omvat ook het bevragen van eerdere cognitieve evaluaties. Mensen met fobieën overschatten het gevaar. Onschadelijke situaties worden een grote bedreiging voor je geest. De therapeut helpt de getroffen persoon door middel van gerichte vragen om de negatieve gedachten te vervangen door realistische interpretaties.

Fobieën: terugvalpreventie

De getroffen persoon moet de gevreesde situaties ook regelmatig bezoeken na het einde van de therapie. Zelfs als plotselinge sterke angsten terugkomen, is dit geen reden om te wanhopen. Terugvallen kunnen steeds weer voorkomen. Het is daarom belangrijk om niet in paniek te raken, maar om de geleerde strategieën te onthouden. Naarmate de angst groter wordt, moeten patiënten opnieuw een therapeut raadplegen. Hulp zoeken is een teken van kracht. Degenen die hun angsten onder ogen zien, behouden de controle over de angst.

Speciale behandeling van bloedspatletsel fobie

Voor patiënten met bloedfobie is er een speciale techniek ontwikkeld door de Zweedse psycholoog Lars-Göran Öst. Het wordt toegepaste ontspanning genoemd. Omdat patiënten met een bloedspattende verwonding fobie verschillen van de andere angstpatiënten doordat ze in verband met geschikte medische onderzoeken vaak ziek worden of zelfs flauwvallen.

De speciale methode van Öst is dat de patiënten hun spieren in de armen, benen en borst 15 tot 20 seconden spannen. Na een korte ontspanningspauze wordt deze spanning herhaald. Veel patiënten kunnen de spanningstechniek gebruiken om symptomen zoals zweten en ongemak te verminderen in geval van blootstelling aan bloed of injecties en om flauwvallen te voorkomen.

Fobieën: ziekteverloop en prognose

Fobieën kunnen zich op elk moment in het leven ontwikkelen na enge situaties. Bijvoorbeeld vliegangst wanneer een persoon bang is te crashen tijdens een turbulente vlucht. Fobieën verschijnen echter meestal in de kindertijd en adolescentie.

Specifieke fobieën ontwikkelen zich vaak rond de leeftijd van zeven. Bij een vroeg begin kan specifieke angst na verloop van tijd vervagen. Fobieën, die nog steeds aanwezig zijn op volwassen leeftijd of voor het eerst verschijnen, zijn meestal chronisch.

Onder de fobieën heeft de specifieke fobie de beste prognose. De behandeling van specifieke fobieën door blootstellingstherapie heeft een goede kans van slagen, zelfs na een paar therapiesessies. Niettemin krijgen veel patiënten geen hulp. Als er andere angststoornissen zijn, evenals depressie of een verslavingsprobleem, is een langere therapie vaak nodig.