hypothyreoïdie

Hypothyreoïdie – kort overzicht

• Voorkomende symptomen: Vermoeidheid, gewichtstoename, constipatie, depressie, bevriezing
• Belangrijke onderzoeken: Bloedonderzoek voor schildklierscores, echografie, scintigrafie
• Behandeling opties: L-thyroxine tabletten
• waarschuwing: Controleer regelmatig de dosis hormonen (TSH-waarde), een goede behandeling tijdens de zwangerschap is vooral belangrijk
• specialist: Interne geneeskunde (endocrinologie), gynaecologie (bij zwangere vrouwen), huisarts

Schildklier hypofunctie: symptomen

Bij schildklierhypofunctie (hypothyreoïdie) produceert de schildklier niet genoeg van de twee hormonen thyroxine (T4) en triiodothyronine (T3). Ze beïnvloeden bijna alle metabolische processen bij de mens en zijn dus van vitaal belang. Hoewel milde hypothyreoïdie meestal weinig symptomen veroorzaakt, vertraagt ​​een sterker hormoontekort bijna de gehele metabole activiteit aanzienlijk en veroorzaakt ernstig ongemak.

Algemene symptomen

Veel voorkomende symptomen van hyperthyreoïdie (hypothyreoïdie) zijn onder meer prestatie- en concentratiestoornissen en vermoeidheid. Bewustzijnsstoornissen, gevoel van oriëntatie en geheugen en een verhoogde gevoeligheid voor kou zijn ook mogelijke symptomen van hypothyreoïdie. De reflexen kunnen worden vertraagd en spieren hebben meer kans om te verkrampen.

Uitwendig kan hyperthyreoïdie symptomen veroorzaken zoals een gezwollen gezicht met verdikte lippen en vergrote tong, zwelling rond de oogkassen en spleetachtige vernauwde oogleden. De huid kan koel, droog, ruw en verdikt zijn; soms treedt geelachtige verkleuring op (opname van de kleurstofcaroteen!). Bovendien kan hypothyreoïdie haarverlies veroorzaken en het haar ruig en saai maken. Een ruwe, hese stem en mogelijk een struma (struma) zijn andere mogelijke symptomen – ze worden veroorzaakt door de druk van een vergrote schildklier op de zenuwen van het strottenhoofd.

Bovendien kan hypothyreoïdie de volgende symptomen veroorzaken:

• Depressieve stemming
• constipatie
• Gewichtstoename zonder de voedingsgewoonten te veranderen
• Vertraging van de hartslag (bradycardie), vergroting van het hart, lage bloeddruk
• Stoornissen in de bloedsomloop met abnormale sensaties (zoals “lopende mieren”)
• Cyclusstoornissen bij vrouwen
• Beperkingen van seksueel verlangen (libido), vruchtbaarheid en viriliteit (erectiestoornissen = impotentie)

Soms verandert hypothyreoïdie de bloedspiegel, zoals de hoeveelheid hemoglobine en rode bloedcellen. Hoewel deze parameters bij hypothyreoïdie kunnen afnemen, zijn cholesterolspiegels vaak verhoogd. Dit kan leiden tot voortijdige arteriosclerose (arteriosclerose).

Hashimoto’s thyroiditis – verworven hypothyreoïdie als gevolg van chronische schildklierontsteking – kan ook worden geassocieerd met maagslijmvlieslekken (chronische atrofische gastritis) en andere auto-immuunziekten.

Symptomen bij ouderen

Bij oudere mensen zijn overgevoeligheid, slechte prestaties of depressie vaak de enige symptomen van hypothyreoïdie. Niet zelden worden dergelijke tekenen ten onrechte geïnterpreteerd als tekenen van veroudering, dementie of depressie, en de werkelijke oorzaak – de hypothyreoïdie – blijft onbekend.

Symptomen bij baby’s

Baby’s met aangeboren hypothyreoïdie vertonen een gebrek aan beweging, verzwakte spierreflexen en gebrek aan drinken direct na de geboorte. Intestinale obstructie en langdurige neonatale geelzucht kunnen ook wijzen op neonatale hypothyreoïdie. Als het hormoontekort onbehandeld blijft, is er verdere groeivertraging, vertraagde mentale ontwikkeling en spraakontwikkelingsstoornissen. Deze ernstige vorm van onbehandelde hypothyreoïdie wordt cretinisme genoemd.

Latente hypothyreoïdie: symptomen

De vermelde symptomen zoals gebrek aan prestatie en concentratie, vermoeidheid, etc. zijn van toepassing op een duidelijke hypothyreoïdie, dat wil zeggen een hypothyreoïdie met een meetbaar gebrek aan schildklierhormonen en verhoogde TSH-niveaus. Een ander beeld komt naar voren voor latente hypothyreoïdie: symptomen zoals die hierboven genoemd komen hier niet of slechts in mindere mate voor. Omdat met de “verborgen” hypothyreoïdie de concentratie van schildklierhormonen (nog) niet wordt verlaagd, wordt alleen de TSH-waarde verhoogd.

Hypothyreoïdie: oorzaken en risicofactoren

Superordinate centra in de hersenen – hypothalamus en hypofyse – regelen de productie van schildklierhormonen: de hypothalamus geeft het hormoon TRH af. Het stimuleert de hypofyse om het hormoon TSH vrij te geven. Dit bevordert op zijn beurt de productie van schildklierhormonen.

De oorzaken van hypothyreoïdie kunnen op elk van de drie niveaus optreden: door stoornissen in de functie van de schildklier zelf, door verstoringen van TSH-productie in de hypofyse, of door onvoldoende stimulatie van de hypofyse door de hypothalamus. Artsen onderscheiden dienovereenkomstig verschillende vormen van hypothyreoïdie:

Primaire hypothyreoïdie

Primaire hypothyreoïdie is veruit de meest voorkomende vorm van hypothyreoïdie. De oorzaak van de ziekte ligt in de schildklier zelf.De oorzaken kunnen aangeboren zijn of alleen in de loop van het leven optreden:

Aangeboren hypothyreoïdie

Sommige kinderen worden geboren zonder schildklier (athyreoïdie). In andere gevallen is de schildklier abnormaal ontwikkeld (schildklierdysplasie) of zijn er fouten in de productie van schildklierhormonen. Zelfs als een zwangere vrouw een te hoge dosis anti-schildkliertherapie krijgt, kan het kind in de baarmoeder hypothyreoïdie ontwikkelen.

Verworven hypothyreoïdie

Verworven hypothyreoïdie is in de meeste gevallen het gevolg van chronische schildklierontsteking. Deze zogenaamde Hashimoto’s thyroiditis is een auto-immuunziekte: het lichaam vormt speciale antilichamen die zijn eigen schildklierweefsel vernietigen. Het kan dan niet langer voldoende schildklierhormonen produceren. Waarom het lichaam de antilichamen aanmaakt, is nog onduidelijk.

Verworven hypothyreoïdie kan ook het gevolg zijn van eerdere medische behandelingen. Zo schiet de therapie van een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) soms het doel voorbij: zowel een bestraling met radioactief jodium als een behandeling met geneesmiddelen voor hyperthyreoïdie kan de hormoonproductie zo verstoren dat de hyperfunctie een hypofunctie wordt.

Schildklierchirurgie (bijvoorbeeld struma = struma) kan ook leiden tot hypothyreoïdie als er onvoldoende gezond schildklierweefsel over is.

Soms speelt jodiumtekort een rol bij de ontwikkeling van verworven hypothyreoïdie: de schildklier heeft het sporenelement nodig om de schildklierhormonen te vormen. Iedereen die te weinig jodium met voedsel opneemt, kan een extreem jodiumtekort ontwikkelen en vervolgens hypothyreoïdie.

Secundaire hypothyreoïdie

De oorzaak van hypothyreoïdie is een secundaire hyperthyreoïdie in de hypofyse (hypofyse): het produceert te weinig TSH, dat hormoon dat de productie van schildklierhormonen stimuleert. Dit kan te wijten zijn aan een tumor in de hypofyse of de operatieve verwijdering of bestraling. Een craniocerebraal trauma kan ook de hypofyse beschadigen. Secundaire hypothyreoïdie is zeldzaam.

Tertiaire hypothyreoïdie

Nog minder gebruikelijk is tertiaire hypothyreoïdie, die te wijten is aan de hypothalamus. Hij produceert dan te weinig van het hormoon TRH, dat uiteindelijk de schildklierhormoonproductie reguleert op de weg door de hypofyse.

Hypothyreoïdie – frequentie

Ongeveer een procent van de bevolking lijdt aan hypofunctie van de schildklier. Ongeveer een op 3500 pasgeborenen wordt geboren met hypothyreoïdie. Dit wordt een primaire aangeboren hypothyreoïdie genoemd.

Naast deze patiënten met openlijke hypothyreoïdie, zijn er nog steeds veel mensen met een zogenaamde latente hypothyreoïdie: de bloedspiegels van schildklierhormonen zijn normaal voor hen, maar de TSH is al verhoogd. Dit betekent dat de schildklier alleen voldoende hoeveelheden hormonen produceert als deze zeer sterk wordt gestimuleerd door de hypofyse. Een latente hypothyreoïdie kan zich later ontwikkelen tot manifeste hypothyreoïdie.

Hypothyreoïdie: onderzoeken en diagnose

Hypothyreoïdie – medische onderzoeken

Als u hypothyreoïdie vermoedt, zal de arts u eerst naar de typische symptomen vragen en u vervolgens fysiek onderzoeken. Het kan bijvoorbeeld de textuur van uw huid voelen, of het kan de voorkant van de nek waar de schildklier zich bevindt voelen. Zodat hij hun grootte en consistentie kan beoordelen.

Laboratoriumwaarden van schildklierhormonen

Ook belangrijk is een bloedmonster. Een van de belangrijkste bloedwaarden voor het vermoeden van vermoedelijke hypothyreoïdie is de TSH-waarde. De concentratie van dit hormoon in het bloed onthult hoeveel de schildklier moet worden gestimuleerd om hormonen te produceren om voldoende schildklierhormoon aan te maken. Bij hyperthyreoïdie is de concentratie TSH in het bloed in de meeste gevallen verhoogd.

Zie Schildklierwaarden voor meer informatie over hormonale schildklierniveaus.

Verder onderzoek in het kader van hypothyreoïdie helpt bij het zoeken naar de oorzaak van uw hormoonaandoening:

• Echoscopisch onderzoek: de grootte en conditie van de schildklier kunnen worden bepaald met behulp van een echoscopisch onderzoek. Soms neemt de arts ook weefselmonsters (biopsie) voor analyse in het laboratorium.
• Scintigrafie: Bij scintigrafie onderzoekt de arts de schildklierfunctie met radioactief gemerkte stoffen (radionucliden).
• Antilichaamdetectie: in het geval van chronische thyroiditis kunnen antilichamen tegen het schildklierweefsel in het bloed worden gedetecteerd.

Pasgeborenen worden getest op hypothyreoïdie als onderdeel van de wettelijk vereiste screeningstest (U2). Om dit te doen, verwijdert de arts enkele dagen na de geboorte een tot twee druppels bloed uit de hiel, laat het op een filterpapier vallen en bepaalt de TSH-waarde.

Hypothyreoïdie: behandeling

Het hormoontekort bij hypothyreoïdie kan worden gecompenseerd door de meestal levenslange inname van hormoontabletten. Artsen spreken ook van vervanging of vervangingstherapie. Bij een juiste dosering zijn de kwaliteit van leven en de levensverwachting van hypothyroïdepatiënten niet beperkt.

Het favoriete medicijn voor hypothyreoïdie-therapie is L-thyroxine (levothyroxine): dit synthetische hormoon werkt als het natuurlijke schildklierhormoon thyroxine (T4) en wordt gedeeltelijk omgezet in het schildklierhormoon T3 in het lichaam. Het moet ’s morgens op een lege maag worden ingenomen.

De behandeling met L-thyroxine wordt gestart met een lage dosis en vervolgens langzaam verhoogd tot de individuele einddosis. Overdosering of overdosis kan hartproblemen of andere tekenen van hyperthyreoïdie veroorzaken.

De uiteindelijke dosis is gebaseerd op de basale TSH (deze zou moeten normaliseren) en het subjectieve welzijn van de patiënt. Later, meestal eenmaal per jaar (vaker bij zuigelingen) is een therapiecontrole door bloedonderzoek.

Hypothyreoïdie: behandeling van ouderen

Oudere patiënten met hypothyreoïdie hebben minder L-thyroxine nodig omdat hun natuurlijke hormoonspiegels verschillen van die op jongere leeftijd. 60-plussers ontvangen bijvoorbeeld doorgaans een 30 procent lagere dosis levothyroxine dan jongere volwassenen.

Schildklierhypofunctie: behandeling van zwangere vrouwen

Tijdens de zwangerschap moet hypothyreoïdie regelmatig worden gecontroleerd omdat het lichaam gedurende deze periode meer schildklierhormonen nodig heeft. Daarom zullen aanstaande moeders met hypothyreoïdie een verhoogde dosis L-thyroxine krijgen; anders is in het ergste geval een miskraam of vroeggeboorte op handen. Bij voortijdige stopzetting van de tabletten kan het ongeboren kind ook fysieke en mentale schade veroorzaken, omdat de schildklier van het kind pas na de 12e week van de zwangerschap begint met de thyroxinesynthese.

Hypothyreoïdie: behandeling van kinderen

Zelfs kinderen met aangeboren hypothyreoïdie moeten het ontbrekende schildklierhormoon dagelijks innemen. Bij het begin van het nemen, zelfs in de pasgeboren fase, ontwikkelen de kinderen mentaal normaal. Als de aangeboren hypothyreoïdie echter wordt herkend en alleen wordt behandeld op de leeftijd van drie tot zes maanden, is permanente mentale schade te verwachten.

Behandeling van latente hypothyreoïdie

In het geval van latente hypothyreoïdie wordt meestal ook een behandeling met L-thyroxine (in lage dosering) gestart. Dit zou het risico op vroege arteriosclerose en onvruchtbaarheid moeten verminderen.

Hypothyreoïdie: homeopathie

Vooral bij chronische ziekten zoals hypothyreoïdie hopen veel patiënten op hulp buiten de conventionele geneeskunde. Maar kan een hypothyreoïdie homeopathisch worden behandeld? Kortom, bij ziekten die substitutietherapie vereisen, bereikt homeopathie zijn grenzen.

Homeopathie kan echter gelijktijdig worden gebruikt met conventionele medische hypothyreoïdie-therapie. Bijvoorbeeld bij hypothyreoïdie met vertraagde stofwisseling, zwaarlijvigheid en bevriezing ondanks normale kamer- of buitentemperatuur worden grafieten D12 aanbevolen. Een ervaren therapeut kan patiënten adviseren over welke homeopathische middelen ook conventionele medische schildklierhypofunctiebehandeling kunnen ondersteunen.

Hypothyreoïdie: preventie

De meest voorkomende oorzaak van hypothyreoïdie is auto-immuunziekte (Hashimoto’s thyroiditis). Bij deze ziekte is het immuunsysteem van het lichaam gericht tegen zijn eigen schildklier. In de regel kan deze oorzaak van hypothyreoïdie niet worden voorkomen.

Het is anders met de jodiumtekort veroorzaakt hypothyreoïdie. Pas op voor een jodiumrijk dieet. Gebruik gejodeerd tafelzout en eet regelmatig vis. Veel vissoorten bevatten van nature overvloedig jodium. U kunt meer lezen over jodiumrijke voeding in het artikel “Hypothyreoïdie – voeding”.

Tips voor het dieet

Als u hypothyreoïdie heeft, zijn er enkele belangrijke dingen die u moet overwegen over uw dieet. Omdat de hormoontabletten niet compatibel zijn met alle voedingsmiddelen. Calciumrijk voedsel blokkeert bijvoorbeeld de opname van L-thyroxine uit de darm en verandert dus het hormoonniveau in het bloed. Andere voedingsmiddelen of dranken kunnen een wisselwerking hebben met het medicijn.

Als er nog steeds een achterblijvende schildklierfunctie is – en dit geldt althans voor veel patiënten – moet u ervoor zorgen dat u voldoende jodium bij uw voedsel inneemt. Voldoende jodiuminname is ook een belangrijke preventie van schildkliervergroting, de zogenaamde struma met jodiumtekort.

Hoe te voorkomen met het juiste dieet van hypothyreoïdie, welke voedingsmiddelen bijzonder rijk zijn aan jodium en wat u moet overwegen bij een behandelde hypothyreoïdie, lees in het artikel schildklierhypofunctie – voeding.

Gewichtsverlies bij hypothyreoïdie

Mensen met hypothyreoïdie hebben vaak een gewichtsprobleem. Dit komt omdat hun metabolisme langzamer is vanwege het gebrek aan schildklierhormonen dan bij gezonde mensen.

Dit vermindert het zogenaamde basale metabolisme, dat wil zeggen de hoeveelheid energie die het lichaam in rust nodig heeft voor het behoud van lichaamsfuncties (bijvoorbeeld lichaamstemperatuur, bloedsomloop, spijsvertering). Bovendien wordt bij hypothyreoïdie meer water opgeslagen in het weefsel.

Desondanks is het ook mogelijk dat een schildklierfunctie gewicht verliest. De belangrijkste sleutel hiervoor is de medicamenteuze behandeling met schildklierhormonen. Maar ook de juiste balans tussen calorie-inname en calorieverbruik is belangrijk.

Waar u speciale aandacht aan moet besteden, zie het artikel Schildklier-subfunctie – afvallen.

Hypothyreoïdie: ziekteverloop en prognose

Schildklierhypofunctie kan effectief worden behandeld door het nemen van hormoontabletten (gesubstitueerde hypothyreoïdie). Deze behandeling moet meestal levenslang worden voortgezet. Patiënten die de therapie precies volgen, kunnen een volledig normaal leven leiden. Ze zijn niet beperkt in hun prestaties en levensverwachting. Zelfs een zwangerschap is heel goed mogelijk voor vrouwen met hypothyreoïdie.

De situatie is anders voor jaren van onbehandelde hypothyreoïdie. Gevolgen zoals verhoogde cholesterol, arteriosclerose en onvruchtbaarheid zijn niet ongewoon.

Verlangen kinderen met hypothyreoïdie te hebben

Verminderde schildklierfunctie is een veel voorkomende oorzaak van onvervulde verlangens voor kinderen. Om deze reden is ongeveer een op de tien paren kinderloos. Omdat de hormonen van de schildklier meerdere effecten hebben op het metabolisme en dus op de geslachtsklieren en de seksuele functie. Bij vrouwen kan schildklierstoornissen onder andere interfereren met de rijping van eieren en de menstruatiecyclus.

Er mag geen volledig ontwikkelde hypothyreoïdie zijn met een aantoonbaar hormoontekort. Studies hebben aangetoond dat zelfs een latente hypothyreoïdie de zwangerschap compliceert, waarbij alleen een verhoogde TSH-waarde detecteerbaar is.

Wat uw arts kan onderzoeken in verband met de schildklier, als u niet zwanger kunt worden, en welke behandelingen er zijn, zie het artikel schildklier onderfunctie – verlangen naar kinderen

Prognose bij kinderen met aangeboren hypothyreoïdie

Als de arts direct na de geboorte aangeboren hypothyreoïdie detecteert en deze behandelt, ontwikkelen de kinderen zich normaal. Als de therapie te laat wordt gestart, kan alleen dwerggroei positief worden beïnvloed. De door een hypothyreoïdie Hersenbeschadiging en mentale ontwikkelingsstoornissen blijven echter bestaan.

Verdere informatie

Boek aanbevelingen:

• Behandel hypothyreoïdie met succes: uitweg uit de depressie, gewicht in balans. Niet meer moe, moe en bleek! (Dr. Andrea Flemmer, 2017)

• Schildklier onderfunctie, hashimoto en hormonen. De stapsgewijze handleiding voor een betere behandeling: Thyroid Principles Book (Irene Gronegger, 2015)

Richtsnoer:

• S2k-richtlijn “Diagnose, therapie en follow-up van primaire aangeboren hypothyreoïdie” van de Duitse Vereniging voor Kindergeneeskunde en Adolescente Geneeskunde en de Duitse Vereniging voor Endocrinologie (vanaf februari 2011, onder revisie)

Ondersteuning Groepen:

Thyroid League Germany e.V.
Johanniter GmbH, Waldkrankenhaus
Waldstr. 73, 53177 Bonn

http://www.schilddruesenliga.de/

Netwerk hypofyse en bijnierziekten e.V.
Waldstr. 53, 90763 Fuerth

http://www.glandula-online.de