Hartneurose is een psychische aandoening waarbij patiënten voortdurend leven in de angst voor een hartaanval. Het gaat om paniekaanvallen, angst voor de dood en niet zelden tot een volledige sociale terugtrekking. Het klassieke symptoom van hartneurose is hartpijn, die niet te wijten is aan een organische oorzaak. Lees hier wat de oorzaak is van een hartneurose en hoe deze wordt behandeld.
Hartneurose: beschrijving
Hartneurose (hartfobie, cardiofobie, Da Costa-syndroom) is een speciale vorm van angststoornis. De getroffenen leven voortdurend in angst voor een hartaanval. Deze angst gaat vaak gepaard met fysieke factoren zoals hartkloppingen, hartpijn of hartstruikelen en beïnvloedt het hele leven van de getroffenen. Het kan toenemen tot paniekaanvallen en een echte angst voor de dood.
Een klassieke indicatie van cardiale neurose is dat een cardioloog geen fysieke oorzaak van de aandoening kan vinden. Daarom is cardiale neurose of angst een van de somatoforme, autonome disfuncties. Dit betekent dat de lichamelijke klachten van de hartneurose geen fysieke oorzaak hebben, maar psychologisch geconditioneerd zijn. Lijders besteden meer aandacht aan zichzelf vanwege hun angst en ze zien elke kleine verandering in het lichaam als angst. Deze angst veroorzaakt dan de werkelijke klachten. Het is niet ongewoon voor slachtoffers om een vicieuze cirkel van angst en lichamelijke symptomen te betreden die ze niet zelf kunnen doorbreken.
Het is belangrijk op te merken dat cardiale neurose zich in de loop van de tijd kan ontwikkelen tot werkelijke hartziekten. Evenzo kan een cardiale neurose ook een begeleidend symptoom zijn van een lichamelijke ziekte. Mensen die bijvoorbeeld ooit een hartaanval hebben gehad, ontwikkelen vaak hartneurose uit angst voor een nieuw infarct.
Hartneurose: frequentie
In Duitsland lijden ongeveer 100.000 mensen aan hartklachten. Ongeveer 15 procent van alle patiënten die medische hulp zoeken voor hartfalen, heeft hartneurose; de meeste zijn mannen. Een hartneurose komt vooral voor bij mensen ouder dan 40 jaar. Jongere mensen hebben er zelden last van.
Hartneurose: symptomen
Het belangrijkste symptoom van cardiale neurose is de angst voor een hartaanval die de persoon constant vergezelt. Onder bepaalde omstandigheden kan deze angst zo ernstig worden dat het leidt tot paniekaanvallen en angst voor de dood.
Zoals vaak het geval is bij angst, versnelt het de pols van de getroffenen en verhoogt het de bloeddruk. Dit kan gepaard gaan met tachycardie, hartpijn of hartstruikelen. Bovendien kunnen duizeligheid, kortademigheid, zweten en tremoren optreden bij cardiale neurose. Patiënten klagen meestal over verschillende symptomen die elkaar afwisselen.
De symptomen van cardiale neurose kunnen zich ook verspreiden naar andere orgaansystemen: typisch zijn indigestie en maagpijn. Slaapstoornissen zijn ook een veel voorkomend symptoom van cardiale neurose.
Sociale terugtrekking
Een hartneurose is vooral een mentaal probleem, dienovereenkomstig getroffen patiënten ook mentaal. De angst voor een hartaanval weegt zwaarder dan alle andere gevoelens in het dagelijks leven. Getroffen personen lijden aan interne rusteloosheid, leven in een constante terughoudendheid en vertonen vaak depressieve symptomen. Ze proberen alle fysieke inspanningen, opwinding of stress te vermijden uit angst dat dit anders tot een hartaanval zou kunnen leiden. In de meeste gevallen is ook de sociale omgeving zoals familie- of werkcollega’s bij deze angst betrokken, omdat de getroffenen geloven dat ze niet alleen kunnen overleven. Velen verliezen alle vertrouwen in hun capaciteiten en sterke punten. Familieleden en vrienden weten vaak niet hoe ze zich correct moeten gedragen om iets te voorkomen dat de betrokken persoon van streek kan maken.
Iedereen die lijdt aan een hartneurose, ondanks alle aandacht die hij krijgt, voelt zich meestal onbegrepen en is ervan overtuigd dat niemand, zelfs een arts, hem kan helpen.
Als gevolg hiervan trekken veel patiënten zich terug. Soms wenden vrienden van hulpeloosheid en hulpeloosheid zich steeds meer af van de betrokken persoon. De sociale eenzaamheid versterkt vervolgens de angst en symptomen van cardiale neurose.
Hartneurose: oorzaken en risicofactoren
Hartneurose is een psychosomatische aandoening. Dit betekent dat de symptomen en angst die zich voordoen geen fysieke oorzaak hebben, maar een mentale.
Er zijn verschillende theorieën waar je moet zoeken naar de oorzaken van hartneurose:
- Oorzaken in de kindertijd: De literatuur beschrijft vaak een verstoorde relatie van de ouders met hun kind als een risicofactor voor een hartneurose op latere leeftijd. Verschillende soorten relaties kunnen hier een rol spelen: moeders worden vaak beschreven als overbezorgd en te dominant. Evenzo kan vroege scheiding of verwaarlozing de reden zijn voor de aandoening, waarbij kinderen geen gelegenheid hebben om copingstrategieën te leren.
- Ziekten in de sociale omgevingWetenschappers geloven dat het risico op hartfalen groter is als een naast familielid of vriend al hartneurose of werkelijke hartproblemen heeft. Zo wordt de angstige omgang met het hart in de omgeving geleefd en overgenomen door de getroffenen.
- sterfte: Zelfs sterfgevallen in hun eigen omgeving kunnen een hartneurose veroorzaken. De dood van een familielid of kennis maakt de betrokkene bewust van zijn eigen sterfelijkheid. Velen zijn bang voor de dood en reageren op deze angst met buitensporige voorzichtigheid en de overtuiging dat ze echt snel zullen sterven.
- Conflicten en problemenOnopgeloste problemen en conflicten in het dagelijks leven kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van cardiale neurose. Ze beïnvloeden de hartfunctie op de normale manier: het hart klopt sneller. Deze reactie wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd en geïnterpreteerd als een ernstige ziekte. Dus dan nemen ook de andere conflicten plaats.
- Reeds bestaande voorwaarden: Hartneurose kan ook een gevolg zijn van een eerdere ziekte. Mensen die bijvoorbeeld een hartaanval hebben gehad, ontwikkelen vaak een overweldigende angst voor een nieuwe hartaanval.
Hoe ontstaat een hartneurose?
Al deze theorieën hebben een gemeenschappelijk punt: mensen met hartneurose zijn meestal erg gevoelig, onzeker en hebben weinig zelfvertrouwen. Daarom interpreteren ze vaak een normale hartreactie en interpreteren deze als het begin van een ziekte. Het hart is erg gevoelig voor alle mentale veranderingen: bijvoorbeeld, in het geval van angst, stress of problemen in het dagelijks leven, begint het meer te kloppen dan normaal. Vaak zweet je meer tegelijkertijd of begin je te rillen.
Hartneurose overschat deze symptomen. De patiënt begint dan meer aandacht te schenken dan alle andere personen aan veranderingen in zijn lichaam. Het resultaat is een vicieuze cirkel van verkeerd geïnterpreteerde hartacties en angst die niet langer alleen kan worden doorbroken.
Fysieke eisen
Bovendien hebben de meeste getroffenen bepaalde fysieke aandoeningen die de ontwikkeling van hartneurose bevorderen. Terwijl andere mensen problemen met hun maag, migraine of slaapstoornissen ontwikkelen tijdens stress en overbelasting, reageren mensen met hartneurose op hartproblemen.
Hartneurose: onderzoeken en diagnose
De diagnose van hartneurose is erg moeilijk en kan vele jaren duren. Betrokken personen gaan ervan uit dat hun symptomen een fysieke en dus aantoonbare oorzaak hebben. In feite ligt de oorzaak van hartneurose in de psyche en kan daarom noch met beeldvorming noch met metrologische methoden worden gedetecteerd. Niettemin moet een fysieke oorzaak van de problemen worden uitgesloten om een cardiale neurose te verduidelijken door middel van onderzoeken.
Lichamelijk onderzoek
Lichamelijke onderzoeken worden meestal gevolgd door een rust- en oefen-ECG. Deze onderzoeken zijn pijnloos voor de patiënten. Slechts acht elektroden zijn bevestigd aan de armen en benen en over de borst. Dit is hoe hartactiviteit wordt geregistreerd. Hartritmestoornissen kunnen zo duidelijk worden herkend.
Ook wordt een bloedtest gedaan ter verduidelijking van een cardiale neurose.
Als er tijdens deze initiële onderzoeken geen storingen worden gedetecteerd, kunnen complexere onderzoeken worden gebruikt, zoals een hartkatheterisatie, magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) of cardiale echografie.
Vind de artsen in al deze onderzoeken geen organische oorzaak van de klachten, het vermoeden dat een psychologische oorzaak en dus een hartneurose wordt bevestigd. Doorslaggevende informatie voor de diagnose wordt verstrekt door het gesprek met de patiënt. Dan wordt meestal een psychiater of een psycholoog ingeschakeld.
Belangrijkste symptoomangst
In gesprekken met de patiënt is het vooral het onderwerp van angst dat de psycholoog de beslissende aanwijzing geeft. Mensen met hartneurose zijn sterk gericht op hun eigen hart en hun angst voor de ziekte. Het kan een concrete angst zijn voor een hartaanval, angst voor kortademigheid of de angst voor de eigen dood. In sommige gevallen is het thema angst ook nauwelijks voelbaar en heeft het meer in het algemeen betrekking op het dagelijkse leven van de getroffenen.
Het is ook typisch voor hartneurose dat getroffenen graag veel over zichzelf vertellen en hun klachten gedetailleerd melden. De symptomen zijn niet noodzakelijkerwijs beperkt tot het hart. Zo kunnen ook problemen met de spijsvertering, met de maag of slaapstoornissen de getroffenen belasten. Ook eerdere psychische klachten worden vaak gemeld.
Als de diagnose vele jaren aanhoudt, wordt een verandering van “goede” en “slechte” tijden duidelijk voor de meeste getroffen mensen. Tijdens het normale dagelijkse leven of wanneer andere problemen zich ophopen op de werkplek, bijvoorbeeld, worden hartproblemen meestal erger. Op vakantie daarentegen zijn de getroffenen meestal veel beter af. Zelfs zeer snelle stemmingswisselingen kunnen optreden.
moeite
Hartneurose kan een begeleidend symptoom zijn van werkelijke hartaandoeningen. Evenzo kan zelfs bij patiënten die in eerste instantie geen organisch ongemak hebben, zich ontwikkelen uit een hartneurose, een organische ziekte.
Er is nog een andere moeilijkheid: de meerderheid van de patiënten verwerpt strikt het idee dat hun ongemak een psychologische oorzaak kan hebben en dringt aan op een organische oorzaak. De patiënten begrijpen hun kwalen zoals hartkloppingen niet, maar deze zijn wel aanwezig. Als het lichamelijk onderzoek dan geen verklaring biedt, verliezen patiënten snel het vertrouwen in hun arts en zoeken ze meer artsen. Ze gaan gepaard met het gevoel dat ze door de hele wereld verkeerd worden begrepen en niet genoeg aandacht krijgen – typische tekenen van een hartneurose. Tegelijkertijd kan de angst om met de echte problemen om te gaan een rol spelen.
Hartneurose: behandeling
Aangezien een hartneurose psychologisch geconditioneerd is, behoort de behandeling ervan toe aan een psychotherapeut of een arts voor psychosomatische geneeskunde en psychotherapie.
De eerste stap in de behandeling van hartneurose wordt uitgevoerd door de huisarts of hartspecialist (cardioloog). Nadat hij een fysieke oorzaak van de klacht heeft kunnen uitsluiten, moet hij de betrokken persoon zorgvuldig vertrouwd maken met het idee van een psychologische oorzaak. Omdat patiënten dit vaak heftig ontkennen en aandringen op een organische oorzaak, kan het vele weken of zelfs jaren duren om de verlichting te voltooien. Patiënten die zich onbegrepen voelen, veranderen vaak van arts. Vervolgens worden alle onderzoeken herhaald en wordt het begin van de behandeling opnieuw uitgesteld. Het is belangrijk dat de arts de patiënt serieus neemt en de symptomen niet als een fantasie verwerpt. Handig hierbij zijn gedetailleerde discussies over de frequentie, gevolgen, beloop en achtergrond van hartneurose.
Verbetering van de symptomen
Vervolgens zorgt de behandelend arts voor de verbetering van symptomen van hartneurose zoals hartkloppingen. Dit omvat het aanleren van ontspanningstechnieken (zoals progressieve spierontspanning, autogene training), strategieën voor het omgaan met ziekte en gunstig gedrag dat de betrokken persoon kan gebruiken als het gaat om hartproblemen.
Behandeling van de onderliggende problemen
De basis van de behandeling van hartneurose is psychotherapie. Het is belangrijk om de betrokken persoon duidelijk te maken dat de symptomen die er zijn, maar niet fysiek geconditioneerd zijn en meestal ook onschadelijk zijn.
Afhankelijk van de problematiek en de persoonlijkheid van de patiënt, zijn er twee opties om uit te kiezen: cognitieve gedragstherapie en psychodynamische therapieën, bijvoorbeeld psychoanalyse. Ook een gemengde vorm met elementen van beide is mogelijk.
Als onderdeel van een cognitieve gedragstherapie Mensen met hartneurose leren strategieën om zich te gedragen wanneer hartproblemen optreden. Bovenal zijn bewegingstherapeutische elementen belangrijk: de getroffenen ervaren op hun eigen lichaam dat hun hart fysieke inspanning aankan, zonder te worden geschaad. Ook de terugkeer naar een normaal dagelijks leven met lichte sporteenheden, zoals joggen, wandelen of zwemmen. Dit herwint het vertrouwen in het eigen lichaam en stelt iemand in staat beter met angsten om te gaan. Als gevolg hiervan verdwijnt de angst voor een hartaanval en durft de patiënt meer te doen – zowel fysiek als mentaal.
Psychodynamische procedures Gebaseerd op het feit dat de patiënt de rol erkent die zijn persoonlijke geschiedenis en belangrijke zorgverleners spelen bij de ontwikkeling van cardiale neurose. De verwerking van dergelijke ervaringen en de toename van mentale stabiliteit en zelfvertrouwen kunnen hem in staat stellen de symptomen te overwinnen.
Medicamenteuze therapie
Aan het begin van de therapie voor hartneurose kunnen de hartproblemen bovendien met medicatie worden behandeld. Betareceptorblokkers (bètablokkers) dempen de tachycardie. Op de lange termijn zijn ze echter niet geschikt vanwege verschillende bijwerkingen. In sommige gevallen worden ook kalmerende middelen (kalmerende middelen) of antidepressiva voorgeschreven. Ze zijn ook niet geschikt voor langdurige therapie, omdat ze afhankelijk kunnen zijn.
Hartneurose: ziekteverloop en prognose
Net als bij de meeste andere ziekten, is hartfobie ook van toepassing: hoe eerder de ziekte wordt herkend, hoe groter uw kansen op herstel!
Als de diagnose vroeg wordt gesteld, kan cardiale neurose vaak volledig worden genezen door psychotherapie. Het kan echter vele jaren duren voordat de therapie is voltooid. Bovendien is het zeer zeldzaam dat een hartneurose vroeg wordt gedetecteerd. Het duurt vaak jaren voordat de getroffenen de juiste behandeling krijgen.
Hoe langer de symptomen van cardiale neurose aanhouden, hoe groter de kans dat ze chronisch worden. Dit bemoeilijkt de therapie. Chronische hartneurose ontwikkelt zich bij ongeveer de helft van alle getroffen personen.
Aangezien een hartneurose ook een werkelijke hartziekte kan ontwikkelen, is het noodzakelijk dat patiënten tijdens lichamelijke therapie regelmatig lichamelijk onderzoek ondergaan. Dus, met organische veranderingen kunnen onmiddellijk worden gestart met een bijbehorende therapie.
Psychotherapeutische behandeling kan echter nog steeds helpen als iemand al vele jaren lijdt aan hartneurose. Zelfs als de symptomen niet volledig verdwijnen, kan de betrokken persoon op zijn minst strategieën ontwikkelen om de angst beter te beheersen en opnieuw te leren geloven in zijn sterke punten. Dat kan de kwaliteit van leven verbeteren cardioneurosisPatiënten verbeteren aanzienlijk.