Slaapapneu is een aandoening waarbij mensen ademhalingsonderbrekingen ervaren tijdens de slaap. Slaapapneu-syndroom is – net als normaal snurken – een slaapstoornis van de ademhaling. Het is echter kenmerkend dat nachtelijk zagen in slaapapneu bijzonder luid en onregelmatig is. Vooral mannen die te veel kilo’s op hun ribben hebben, worden getroffen door slaapapneu. Hier kun je alles lezen wat belangrijk is over slaapapneu.
Slaapapneu: beschrijving
Snurken is een veel voorkomend verschijnsel dat toeneemt met de leeftijd. Bijna elke tweede persoon produceert nachtelijke geluiden – maar er is geen ademstilstand.
Slaapapneu is een van de slaapstoornissen, afgekort SBAS. Ze komen uitsluitend of hoofdzakelijk in slaap voor. De term “slaapapneu” komt van het Grieks: “A-Pnoe” betekent zoiets als “zonder adem”. Slaapapneu verstoort de slaap en zorgt ervoor dat een persoon met slaapapneu-syndroom niet ’s ochtends wakker wordt. Dit geldt ook vaak voor de bedbuurman, die zich gestoord voelt door het bijzonder luide en onregelmatige snurken. Slaapapneu is gevaarlijk, omdat de ademhalingsonderbrekingen tijdens de slaap zich kunnen uitstrekken tot een langdurige, dreigende ademhalingsstilstand.
Er zijn geen exacte cijfers over hoe vaak slaapapneu daadwerkelijk voorkomt – niet elke “snurker” gaat naar de dokter. Geschat wordt echter dat ongeveer twee tot vier procent van de volwassen bevolking tussen 30 en 60 jaar last heeft van slaapapneu. De frequentie neemt toe met de leeftijd. Vooral mensen met overgewicht worden getroffen: ongeveer 80 procent van de patiënten met slaapapneu-syndroom zijn te dik.
Obstructieve slaapapneu (OSAS)
Obstructief slaapapneu syndroom is de meest voorkomende vorm van slaapapneu. Tijdens de slaap worden de spieren van het zachte gehemelte, dat zich achter de huig bevindt, slap en valt de tong terug. Als gevolg hiervan sluiten de luchtwegen gedeeltelijk of volledig en krijgt de slaper te weinig of geen lucht.
Het gebrek aan ademhaling vermindert het zuurstofgehalte in het bloed (hypoxemie) en leidt tot een tekort aan weefsel. Als gevolg hiervan begint het lichaam een ”wekreactie”. Het activeert abrupt de ademhalingsspieren van het middenrif en de borst, en het hart verhoogt ook zijn kracht en de bloeddruk stijgt. De slapende persoon wordt meestal voor een korte tijd wakker. Dit ontwaken veroorzaakt door slaapapneu wordt door artsen ‘opwinding’ genoemd. Hervat vervolgens de ademhaling, meestal gevolgd door verschillende diepe ademhalingen. De ademstilstand kan tien seconden tot twee minuten duren en kan tot 100 keer per nacht optreden. De betrokkene kan zich de volgende ochtend meestal niet herinneren dat hij ’s nachts wakker is vanwege zuurstofgebrek.
Centrale slaapapneu
De tweede vorm van slaapapneu is centrale slaapapneu. De trigger van deze vorm is een storing in het centrale zenuwstelsel (CNS). Hoewel de bovenste luchtwegen open blijven, bewegen de ademhalingsspieren van de borst en het middenrif niet voldoende. Centrale slaapapneu treft vooral ouderen. Deze variant van de ademhalingsstoornis is vaak onschadelijk en hoeft meestal niet te worden behandeld. Tenzij het optreedt in combinatie met hartfalen of zenuwaandoeningen, moet u een arts raadplegen.
Slaapapneu: symptomen
Typische symptomen van slaapapneu worden herhaald Ademonderbrekingen in de slaap, De ademstilstand duurt tussen de 10 en 120 seconden en vindt meer dan vijf keer per uur plaats. Er zijn fasen van overmatige ademhaling (Hyperventilaties) evenals luid en onregelmatig snurken (als de patiënt zich inspant om op adem te komen). Partners en familieleden merken niet alleen het snurken op, maar ook de ademhaling pauzeert ’s nachts, terwijl ze zich niet bewust zijn van de betrokken persoon.
Slaapapneu heeft gevolgen. Over het algemeen is de slaap verstoord, dus mensen met slaapapneu lijden aan een chronisch slaaptekort en overdag vermoeidheid. Ze zijn ook vergeetachtig en kunnen zich slecht concentreren. Dit verhoogt ook het risico op ongevallen in het verkeer. Sommige mensen met slaapapneu hebben ook last van angst of depressie. Gedeeltelijk leidt de ademhalingsstoornis tot hoofdpijn (vooral in de ochtend) en verminderd seksueel verlangen. Mannen kunnen erectiestoornissen ervaren.
Kinderen kunnen ook worden beïnvloed door obstructief slaapapneu-syndroom (OSAS). Volgens deskundigen kunnen ademhalingsstoornissen ook een rol spelen bij wiegendood. Oudere kinderen met OSAS zijn vaak traag en omslachtig. Ze worden vaak opgemerkt op school vanwege slechtere prestaties.
Slaapapneu: oorzaken en risicofactoren
Er zijn verschillende factoren die het ontstaan van een bepalen obstructief slaapapneu syndroom bevoordelen. Deze omvatten:
- Te hoge body mass index (overgewicht)
- Leeftijd (hoe ouder, hoe gevoeliger voor slaapapneu)
- Geslacht (mannen worden meer getroffen dan vrouwen)
- Slaappillen of kalmerende middelen gebruiken (spieren in de mond ontspannen sneller en sluiten de luchtwegen)
- Afwijkingen in de structuur van de gezichtsschedel (craniofaciale eigenaardigheden): een voorbeeld is een te kleine of achterover vallende onderkaak of een scheef neustussenschot.
Andere risicofactoren zijn roken, alcohol, zwangerschap of bestaande aandoeningen zoals reuma, acromegalie, hypothyreoïdie of polycysteus ovariumsyndroom. Ook kunnen een grote tong, vergrote amandelen (amandelen), neuspoliepen of veel vet en bindweefsel bij de ingang van de luchtwegen slaapapneu bevorderen. Over het algemeen kunnen onregelmatige slaapperioden de symptomen verergeren.
de centrale slaapapneu is zeldzaam en wordt veroorzaakt door stoornissen in het centrale zenuwstelsel (CNS). Vanwege neurologische schade werkt de controle van de ademhalingsspieren slecht. Een oorzaak kan bijvoorbeeld neuroborreliose zijn, een stadium van door teken overgedragen ziekte van Lyme.
Slaapapneu: onderzoeken en diagnose
Snurken valt vaak eerst op de partner. Als ademhalingsstilstand optreedt, is het raadzaam om naar een arts voor oor, neus en keel (ENT) te gaan. Er is geen “één” slaapapneutest, maar er worden verschillende diagnosemethoden gebruikt. De arts zal u eerst kennismaken met uw medische geschiedenis (Anamnese) vraag bijvoorbeeld:
- Zijn reeds bestaande ziekten bekend?
- Heeft u last van slaapstoornissen?
- Neemt u medicijnen (zoals slaappillen of kalmeringsmiddelen)?
- Hoe zit het met je alcoholgebruik?
- Gebruik je drugs?
- Welke slaapgewoonten heb je? Omdat uw partner dit vaak het beste kent, moet hij indien nodig ook deelnemen aan de enquête.
De KNO-arts zoekt dan anatomische afwijkingen in het neus- en keelgebied – bijvoorbeeld bijtafwijkingen (positie van de kaken ten opzichte van elkaar), kromming van het neustussenschot of neus- en faryngeale poliepen. De neusbijholten kunnen goed worden gevisualiseerd met behulp van beeldvormingstechnieken.
Soms is het een wandeling erin slaaplaboratorium onvermijdelijk. Artsen analyseren slaappatronen, ademhaling en andere factoren die wijzen op slaapstoornissen (screening op slaapapneu). In de regel duurt het verblijf in het slaaplaboratorium één tot twee nachten. Hier gebruiken artsen elektroden op de huid om onder andere de luchtstroom van de luchtwegen, de hartslag, het zuurstofgehalte in het bloed en de bewegingen van de borst te meten. Dit alles valt onder de term “Polysomnography” samengevat.
In sommige gevallen zijn extra onderzoeken naar slaperigheid nodig. de Multiple Sleep Latency Test (MSLT) betekent dat de patiënt meerdere keren per dag, ongeveer twee uur na elkaar, ongeveer 20 minuten moet slapen. De test meet de neiging om in slaap te vallen en de mate van overdag vermoeidheid.
Slaapapneu: behandeling
Alle belangrijke slaapapneu-therapieën zijn te vinden in het artikel slaapapneu-behandeling
Slaapapneu: ziekteverloop en prognose
Obstructieve slaapapneu moet onvoorwaardelijk worden behandeld, omdat het zowel de gezondheid als het professionele en privéleven beïnvloedt. Patiënten met slaperigheid overdag hebben een drie- tot zevenvoudige verhoogde kans op ongevallen op de weg. Slaapapneu is geassocieerd met hypertensie, hartinsufficiëntie, hart- en vaatziekten en hartritmestoornissen (bijvoorbeeld atriumfibrilleren). Ook lijkt een verband met pulmonale hypertensie (hypertensie), diabetes mellitus, nierinsufficiëntie en atherosclerose waarschijnlijk. Over het algemeen wordt obstructief slaapapneu-syndroom geassocieerd met verhoogde mortaliteit.
Los daarvan, het snurken en de last slaapapneu ook het partnerschap is niet te verwaarlozen.