Chikungunya is een koortsachtige virale ziekte. Het komt vooral voor in Afrika en Zuidoost-Azië en wordt overgedragen door muggen. Naast hoge koorts zijn ernstige spier- en gewrichtspijn typische Chikungunya-symptomen. De ziekte is meestal goedaardig. Alleen de klachten kunnen echter worden behandeld, niet het triggervirus. Lees hier alle belangrijke informatie over Chikungunya.
Chikungunya: beschrijving
Chikungunya is een koortsachtige infectieziekte. Het wordt veroorzaakt door het Chikungunya-virus. Deze ziekteverwekker, ook bekend als CHIK-virus, wordt door muggen op mensen overgedragen. De naam komt uit Tanzania. In de taal van de Makonde betekent Chikungunya bijvoorbeeld “kromtrekken” of “gebogen worden”, wat de typische Chikungunya-symptomen aangeeft, namelijk gewrichts- en spierpijn.
Chikungunya komt voor in veel Aziatische en Afrikaanse landen, waaronder de tropische regio’s van het Indiase subcontinent en de Pacifische eilanden. In 2013 ontmoette Chikungunya Caribische eilanden en verspreidde zich voor het eerst in de regio Noord-, Midden- en Zuid-Amerika. Voorheen waren er alleen geïsoleerde gevallen van terugkeerders.
In Europa zijn tot nu toe alleen transfers uit Italië (2007 nauwelijks 200 zieken door een uit Zuid-India teruggekeerde toeristen) en Frankrijk bewezen. Chikungunya is een van de “reisziekten” vanwege de verspreiding ervan.
In 2014 werd de Chikungunya-koorts waargenomen bij 162 vakantiegangers, volgens het Robert Koch Institute. Het jaar ervoor was het slechts 16. Als reden voor de toename wordt de verspreiding van het Chikungunya-virus in de Amerikaanse landen vermoed. Het aantal Aziatische tijgermuggen – als een typische zender van het CHIK-virus – neemt ook toe in Duitsland. Maar het is nog niet tot overdracht van ziekten gekomen.
Chikungunya: symptomen
De eerste symptomen van de ziekte van Chikungunya verschijnen na ongeveer twee tot zeven, soms pas na twaalf dagen (incubatietijd). Geïnfecteerde mensen krijgen plotseling hoge koorts (gemiddeld 39 graden Celsius) en hoofdpijn. In sommige gevallen daalt de verhoogde lichaamstemperatuur abrupt na een paar dagen, maar neemt dan snel toe (ongeveer een tot drie dagen, soms slechts een week later). Artsen spreken in dit geval van een tweefasekoorts. Vanwege de snelle temperatuurstijging kunnen zuigelingen en peuters koortsstuipen ervaren.
Typische Chikungunya-symptomen zijn ook ernstige gewrichts- en spierpijn (artralgie en myalgie) die vanaf het begin optreden. Deze zijn soms zo ondraaglijk dat de getroffenen nauwelijks kunnen staan. In sommige gevallen klagen patiënten ook over gezwollen gewrichten en lymfeklieren. Conjunctivitis, cervicale en buikpijn behoren tot de zeldzame maar mogelijke Chikungunya-symptomen. De sterk doorbloede, hete huid (blozen) kan soms worden gevolgd door een jeukende, knoestige, fragmentarische uitslag (maculopapulaire uitslag). Chikungunya’s ernstige ziekte, vergezeld van vermoeidheid en misselijkheid, sterft af na ongeveer een tot twee weken.
De symptomen van Chikungunya zijn soms erg sterk. Niet elke besmette persoon ontwikkelt echter tekenen van de ziekte. In sommige gevallen is Chikungunya ook symptoomloos. Bij ongeveer een kwart van de getroffenen zijn er meer ernstige ziekten met punctate huidbloeding (petechiae) en mucosale bloeding (bijv. Neusbloedingen). In dit geval spreken artsen van een hemorragische Chikungunya-koorts en daarom wordt Chikungunya ook tot de hemorragische koorts gerekend.
Chikungunya: oorzaken en risicofactoren
Twee punten spelen een cruciale rol bij de oorzaken van de ziekte van Chikungunya. Ten eerste, het Chikungunya-virus zelf als een pathogeen, aan de andere kant, de overdracht ervan op mensen.
Chikungunya virus
Het CHIK-virus behoort tot de familie van de zogenaamde Togaviridae en het grote geslacht van alphavirussen. Chikungunya is een RNA-virus en werd voor het eerst beschreven in 1952/53 tijdens een uitbraak in Tanzania. Het is vergelijkbaar met het O’nyong-nyong-virus. Andere typische togavirussen zijn bijvoorbeeld het Ross River-virus, het oostelijke en westerse encefalitisvirus of het rodehondvirus. De virussen verspreiden zich via de lymfeklieren en het bloed. Hoe het virus de menselijke cellen precies aanvalt, wordt nog onderzocht. Daar wordt de ziekteverwekker door cellulaire componenten vermenigvuldigd. Het Chikungunya-virus is verdeeld in drie varianten vanwege de kleinste structurele verschillen, een West-Afrikaanse, een Oost-Centraal Zuid-Afrikaanse en een Aziatische. Daarom moet het zich kunnen aanpassen aan nieuwe geografische omstandigheden.
Overdracht van het Chikungunya-virus
Het CHIK-virus wordt vrijwel uitsluitend door muggen van persoon tot persoon overgedragen. Klassieke vertegenwoordigers zijn muggen van het geslacht Aedes aegypti, Aedes albopictus, Aedes africanus, Aedes furcifer en Mansoniaspezies. Maar ook muggen van het geslacht Culex zijn mogelijke zenders. Het virus verspreidt zich en vermenigvuldigt zich na de steek in het menselijk lichaam. Met hernieuwde hechtingen pakt de mug het Chikungunya-virus opnieuw op en draagt het over aan andere personen.
Deze cyclus is ook waargenomen bij stokstaartjes, bavianen en knaagdieren (junglecyclus). De dieren zijn echter slechts intermediaire dragers van het virus, dat ook wordt overgedragen door muggenbeten uiteindelijk van de dieren op de mens (overbrenging van bruggen). Speciale aandacht moet worden besteed aan de muggensoort Aedes albopictus. Bekend als de Aziatische tijgermug, verspreidt deze zich momenteel over de hele wereld en is onder andere verantwoordelijk voor de uitzendingen in Italië. Ook in Duitsland werden in 2007 hun eieren, in 2011 eindelijk levende exemplaren ontdekt.
Deze kleine (5 mm), zwart-zilver-wit gestreepte mug is zeer actief. Bovendien verzendt het niet alleen het Chikungunya, maar ook het West Nile, Yellow Fever en Dengue virus. Chikungunya werd daarom gelijktijdig met knokkelkoorts waargenomen, vooral in India en Zuidoost-Azië. Andere muggensoorten kunnen verschillende ziekten veroorzaken, bijvoorbeeld Aedes aegypti gele koorts.
risicogroepen
Mensen met hoge bloeddruk, bloedsuikerziekte of hartfalen, mensen ouder dan 65 jaar en pasgeborenen lopen een verhoogd risico dat het Chikungunya-virus een ernstige ziekte veroorzaakt. Zwangerschap is een even gevaarlijke risicofactor omdat moeders het virus op hun kind kunnen overbrengen.
Chikungunya: diagnose en onderzoek
Als u vermoedt dat u Chikungunya heeft, moet u uw huisarts of een specialist in tropische geneeskunde raadplegen. Omdat duidelijke vroege symptomen ontbreken, is het verzamelen van medische geschiedenis (anamnese) van cruciaal belang. De arts vraagt eerst om typische symptomen (en hun beloop). Met name informatie over recente reizen is belangrijk. U kunt de volgende vragen krijgen:
- Sinds wanneer bestaan de klachten?
- Wanneer was je voor het laatst in het buitenland?
- Waar ging je heen Hoe lang was je verblijf op de reisbestemming?
- Was je gestoken door muggen?
- Heb je koorts? Of heb je recent een verhoogde lichaamstemperatuur gemeten?
- Zijn uw symptomen ondertussen verminderd en nemen ze nu weer toe (als een indicatie van de mogelijke tweefasige Chikungunya-cursus)?
- Heeft u (ondraaglijke) gewrichtspijn of zwelling?
Na de medische geschiedenis zal uw arts u lichamelijk onderzoeken. Hij kan onder andere uw lichaamstemperatuur meten en uw lymfeklieren scannen. Hij zal bijzondere aandacht besteden aan de gewrichten en eventuele zwelling of roodheid van de huid beoordelen.
laboratoriumtests
Er zijn verschillende laboratoriumprocedures om de diagnose Chikungunya te garanderen. Hiervoor neemt de arts verschillende bloedmonsters. Niet-specifieke bloedspiegels kunnen worden gewijzigd en duiden in het algemeen op een fysieke conditie. Deze omvatten bijvoorbeeld een afname van witte (lymfopenie) en rode bloedcellen (bloedarmoede) en bloedplaatjes (trombocytopenie). In ernstige gevallen kunnen bijvoorbeeld leverenzymen ook verhoogd zijn.
Voor betrouwbare detectie kan het Chikungunya-virus direct worden geïsoleerd of het genetische materiaal kan worden gedetecteerd. Bovendien test men geïnfecteerd bloed op specifieke antilichamen tegen Chikungunya. Het virus zelf kan binnen de eerste drie dagen in bepaalde culturen worden gekweekt. Specifieke eiwitten van het menselijke immuunsysteem, zogenaamde immunoglobuline (Ig) M-antilichamen, verschijnen meestal vijf tot zeven dagen na het begin van de ziekte en blijven tot zes maanden detecteerbaar. IgG-antilichamen kunnen ongeveer vanaf de tweede week en maanden later worden bepaald. Door de zogenaamde polymerasekettingreactie (PCR) kunnen delen van het virusgenoom (viraal RNA) worden gedupliceerd en de Chikungunya-koorts bevestigen.
Knokkelkoorts en andere ziekten
In het onderzoek naar Chikungunya zal de arts andere ziekten uitsluiten, met name andere tropische ziekten. Deze omvatten leptospirose, malaria, ziekten veroorzaakt door andere alphavirussen (bijvoorbeeld O’nyong-nyong, Ross-rivier), rubella-, enterovirus- en parvovirus-infecties, evenals reumatische aandoeningen zoals post-infectieuze artritis. Vanwege soortgelijke symptomen, maar een ernstigere ziekte, moet knokkelkoorts worden overwogen. De volgende tabel vergelijkt chikungunya met knokkelkoorts:
symptoom |
Chikungunya |
knokkelkoorts |
koorts |
plotseling |
Geleidelijk aan het stijgen |
duur van de koorts |
meestal slechts een paar dagen |
een week |
vlekkerige nodulaire uitslag |
vaak |
zelden |
Bloeden (hemorragische koorts) |
zelden |
bijna altijd |
gewrichtspijn |
bijna altijd en langdurig (soms maanden) |
zeldzaam en als, van aanzienlijk kortere duur |
Bovendien verschillen de laboratoriumwaarden meestal. Terwijl de witte bloedcellen meestal worden verlaagd in Chikungunya, verandert hun aantal zelden in dengue. Het omgekeerde geldt voor de bloedplaatjes. Ze worden vooral vernederd door knokkelkoorts. Als u symptomen heeft zoals koorts, hoofdpijn, lichaamspijnen, misselijkheid en braken tijdens of na een reis, vooral in risicovolle gebieden, moet u onmiddellijk een arts raadplegen.
Chikungunya: behandeling
Er is geen behandeling die het Chikungunya-virus direct bestrijdt en elimineert. Daarom kunnen alleen de symptomen van de ziekte worden behandeld en verlicht. Het is cruciale bedrust en voldoende hydratatie, omdat het lichaam veel water verliest, vooral tijdens koorts. Pijnstillers (analgetica) en koorts (antipyretica) verzachten typische Chikungunya-symptomen. Voor dit doel zijn met name niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (ontstekingsremmende geneesmiddelen, NSAID’s) geschikt.
In geval van aanhoudende gewrichtspijn kunnen pijnstillers (lokaal aangebracht) corticosteroïden en fysiotherapie gunstig zijn. In risicogebieden met knokkelkoorts wordt paracetamol meestal gebruikt om het risico op bloedingen te verminderen. Acetylsalicylzuur (ASA), dat de functie van bloedplaatjes verstoort, moet daarom worden vermeden. In het geval van ernstige chikungunya-koorts kan monitoring van de intensive care noodzakelijk zijn. Ook bij andere ziektesymptomen zoals conjunctivitis wordt de behandeling dienovereenkomstig verlengd.
Chikungunya vaccinatie
Een vaccin dat geïnactiveerde chikungunya-virusdeeltjes bevat, wordt momenteel getest. Een medische voorziening is echter nog niet mogelijk.
Chikungunya: ziekteverloop en prognose
Het Chikungunya-virus kan anders zijn. In sommige gevallen veroorzaakt het geen symptomen. Als het gaat om Chikungunya-koorts, geneest dit meestal binnen enkele weken zonder gevolgen. De gewrichtsklachten kunnen echter soms maanden duren en zich voordoen bij verschillende gewrichten. Vooral bij zuigelingen kan het virus ook de lever of het zenuwstelsel aantasten. Hoewel deze ernstige ziekteverloop zeer zeldzaam is, vormen ze een levensbedreigende situatie: gemiddeld sterven ongeveer 4 van de 100 mensen aan chikungunya. Bij zuigelingen is het risico om te overlijden aan Chikungunya iets hoger.
Voorkom Chikungunya
Het Chikungunya-virus kan niet worden behandeld of gevaccineerd. Daarom moeten enkele maatregelen worden genomen om te beschermen tegen muggenbeten die het virus dragen. Je moet ook muggen vermijden in het geval van ziekte in de eerste week, want met hernieuwde hechtingen wordt het virus hervat en overgedragen aan je medemensen.
Gebruik insectenwerend middel!
Bijzonder effectief zijn deze zogenaamde insectenwerende middelen met de actieve ingrediënten DEET, picaridine, IR3535 of plantaardige citroen-eucalyptusolie of daarop gebaseerde producten, namelijk PMD / citriodiol.
Draag een lange broek en kleding met lange mouwen!
Voor extra bescherming kunt u uw kleding besproeien met permethrin.
Let op muskietennetten, vooral boven het bed en op de ramen!
Dit geldt vooral tijdens de slaap gedurende de dag, omdat de Chikungunya-muggen op dit moment bijzonder agressief prikken.
Vermijd en elimineer waterpunten in uw omgeving!
Hier vermenigvuldigen muggen zich, die Chikungunya overbrengen. Daarom moet u emmers en emmers regelmatig legen of plaatsen bedekken waar nieuwe muggen kunnen rijpen. Vermijd het leven in de nabijheid van vijvers of soortgelijke waterputten. Het kan nodig zijn om insecticiden te gebruiken.
Reis niet naar risicogebieden als u beperkt gezond bent of zwanger bent!
Ga voor meer informatie over risicovolle gebieden naar de Wereldgezondheidsorganisatie, de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese of Amerikaanse gezondheidsautoriteiten (ECDC, CDC).
Over het algemeen moet u onmiddellijk een arts raadplegen voor algemene ziektesymptomen (koorts, misselijkheid, braken, hoofdpijn en lichaamspijnen), vooral tijdens of na reizen naar risicovolle gebieden. Aarzel niet om indien nodig (- ervaren door het regionale veel voorkomende geval Chikungunya -) klinieken van uw reisbestemming te bezoeken. Op deze manier kan een ernstige ziekte tijdig worden voorkomen en een verspreiding van Chikungunya ingesloten zijn.