In het geval van astigmatisme zorgt de ongelijke vorm van het hoornvlies van het oog ervoor dat het invallende licht op het netvlies wordt vervormd. De getroffen personen zien daardoor wazig. De oorzaken van astigmatisme zijn talrijk, maar vaak is het aangeboren. Met speciale visuele hulpmiddelen kan dit vaak worden gecompenseerd. Lees meer over astigmatisme.
Corneale kromming: beschrijving
Het hoornvlies (hoornvlies) is het belangrijkste deel van de oogbol dat voor de pupil ligt. Het is enigszins ovaal van vorm, iets kleiner dan een stuk van 1 cent en ongeveer een halve millimeter dik. Omdat het op de ronde oogbol rust, is het zelf sferisch gebogen, net als een contactlens.
Wat is een cornea-kromming?
Een cornea-kromming (onnauwkeurig: “cornea-kromming”) is wanneer het hoornvlies niet uniform gebogen is. Deze afwijking wordt ook wel “astigmatisme” genoemd. De medische term is “astigmatisme”, dat uit het Grieks komt en zoiets betekent als “zinloosheid”. Deze termen duiden al op het effect op astigmatisme.
Normaal gesproken zorgt het hoornvlies, samen met de lens van het oog, ervoor dat de parallelle invallende lichtstralen focussen en focussen op een enkel punt van het netvlies (focus). Hierdoor is een scherp zicht mogelijk.
Wanneer het hoornvlies wordt gebogen, is het hoornvlies ongelijk gebogen, wat betekent dat het licht niet goed kan worden gebundeld. Op sommige plaatsen zijn invallende lichtstralen strenger gefocust dan op andere. Ze verenigen zich niet op het netvlies in de reeks in een enkel punt: op het netvlies wordt geen enkel duidelijk punt weergegeven – het zicht is wazig.
Welke soorten astigmatisme zijn er?
Bij regelmatig astigmatisme worden invallende lichtstralen geprojecteerd op loodrechte brandpuntslijnen (“staaf”). Deze vorm van astigmatisme kan verder worden onderverdeeld, maar dit is vooral relevant voor de opticien, zodat hij een perfect passend visueel hulpmiddel kan maken.
Onregelmatig is een kromming van het hoornvlies waarvan de optische vlakken niet loodrecht op elkaar staan. Simpel gezegd, hoewel er nog enige orde is in regulier astigmatisme, is in een onregelmatig systeem soms geen systeem te herkennen. In extreme vormen, zoals littekens van het hoornvlies, wordt het licht in verschillende richtingen afgebogen, zodat er nauwelijks focale lijnen zijn. De behandeling van onregelmatig astigmatisme is daarom moeilijker.
Astigmatisme kan ook worden beoordeeld aan de hand van de focuslijnen ten opzichte van het netvlies. Vaak bevindt de ene zich in het retinale vlak maar bevindt de andere zich ervoor (astigmatisme myopicus simplex) of erachter (astigmatisme hyperopicus simplex). Het kan ook een brandpunt voor en de andere erachter (astigmatisme mixtus) zijn. Soms is, naast het astigmatisme, hyperopie of bijziendheid (astigmatisme compositus) wat de specialist “hyperopie” noemt.
Astigmatisme is mogelijk, zelfs zonder astigmatisme
Hoewel hetzelfde vaak wordt bedoeld met astigmatisme en astigmatisme, is de term “astigmatisme” eigenlijk breder. Voor zelfs onregelmatigheden van de lens (lenticulair astigmatisme) en zelfs de fundus kan leiden tot astigmatisme. Astigmatisme is de meest voorkomende reden voor astigmatisme.
Astigmatisme: symptomen
De kromming van het hoornvlies is alleen merkbaar wanneer deze meer uitgesproken is. Milde vormen van dit visusdefect hebben daarentegen nauwelijks merkbare effecten voor de getroffenen en kunnen bij veel mensen worden gevonden. Uitgesproken astigmatisme vertoont echter de volgende symptomen:
- Wazig zicht dichtbij en ver weg. In het geval van kortzichtigheid of verziendheid wordt daarentegen alleen het gezichtsvermogen of alleen het gezichtsvermogen aangetast.
- Hoofdpijn en oogpijn
- bij kinderen, mogelijk een permanente vermindering van het gezichtsvermogen
Veel patiënten klagen vooral over hoofdpijn en oogpijn met een licht astigmatisme. Aan de andere kant verschijnen symptomen van een verminderd gezichtsvermogen vaak later of helemaal niet. Dit komt omdat het oog constant probeert het wazige beeld van de verandering in de lensvorm te corrigeren, wat op de lange termijn bepaalde oogspieren uitoefent en dus uiteindelijk hoofdpijn en oogirritatie veroorzaakt.
Als problemen met het gezichtsvermogen optreden, lijkt de getroffen persoon niet alleen wazig, maar ook vervormd. Omdat er geen brandpunt op het netvlies is, maar brandlijnen, zien ze interpunctiestructuren in plaats van strepen of staaf. Dit verklaart de term “astigmatisme”.
Als het meer uitgesproken is, leidt een aangeboren astigmatisme bij kinderen zonder behandeling tot een zogenaamd slechtziendheid (amblyopie). Dit is wat mensen in de geneeskunde een visuele beperking noemen, omdat visie niet goed wordt “geleerd”. Omdat er nooit een scherp beeld op het netvlies valt, kunnen geen correcte zintuiglijke waarnemingen via de optische zenuw naar de hersenen worden overgedragen, waar de verwerking van deze gegevens plaatsvindt. Als een aangeboren gezichtsafwijking te lang aanhoudt, passen de hersenen zich hieraan aan en maakt normaal zicht onmogelijk, zelfs als het werkelijke visuele defect uiteindelijk is gecorrigeerd.
Corneale kromming: oorzaken en risicofactoren
In veel gevallen is astigmatisme aangeboren. Het is soms erfelijk – het astigmatisme verschijnt dan in verschillende familieleden. Een voorbeeld van aangeboren astigmatisme is de zogenaamde keratoglobus, waarbij het hoornvlies naar voren gebogen en uitgedund is.
Onder bepaalde omstandigheden treedt een cornea-kromming ook alleen op volwassen leeftijd op. Dan ontstaat het bijvoorbeeld door:
- Zweren en littekens op het hoornvlies (veroorzaakt door verwondingen, ontstekingen en infecties van het hoornvlies)
- Hoornvlieskegel (keratoconus): in dit geval puilt het hoornvlies in verschillende uitlopers naar een kegel, die meestal merkbaar is tussen de 20 en 30 jaar oud.
- chirurgische procedures aan het oog, zoals operaties om een glaucoom (glaucoom) te behandelen
Astigmatisme: onderzoeken en diagnose
Een vermoedelijke cornea-kromming kan de oogarts met behulp van verschillende onderzoeksmethoden ophelderen. Het is ook mogelijk om het type en de ernst van astigmatisme te bepalen.
Dus men kan de Sehfehler bijvoorbeeld door de zogenaamde objectieve breking identificeren. Een infraroodbeeld wordt op de fundus van de patiënt geprojecteerd en tegelijkertijd wordt gemeten om te zien of dit beeld scherp is. Als dit niet het geval is, worden verschillende lenzen voor elkaar geplaatst totdat een scherp beeld wordt verkregen. Hierdoor kan de onderzoeker conclusies trekken over het type visusdefect.
Als het duidelijk is dat een cornea-kromming aanwezig is, kan men het hoornvlies nauwkeuriger meten en zo het astigmatisme in meer detail bepalen. Dit gebeurt bijvoorbeeld met een ophthalmometer, Hier projecteerde het apparaat, op afstand doet denken aan een microscoop, een holte en een lijnkruis op het hoornvlies van de getroffen persoon: op het ideaal gevormde hoornvlies, zouden beide precies op elkaar liggen. In het geval van astigmatisme, aan de andere kant, bewegen de kruisen tegen elkaar, en meer hoe meer uitgesproken het astigmatisme van het hoornvlies. Waarden voor de kromtestraal en de brekingskracht van het hoornvlies kunnen op deze manier heel precies worden bepaald.
In het geval van onregelmatig astigmatisme bereikt dit diagnoseapparaat echter zijn grenzen. Hier komt een computergestuurd Corneale topografie (videokeratoscopie) gebruikt om de brekingskracht van het gehele hoornvliesoppervlak te analyseren. Deze studie biedt de meest nauwkeurige gegevens over de aard en ernst van astigmatisme.
Voor patiënten die een idee willen krijgen van hun eigen astigmatisme, zijn er speciale grafische afbeeldingen die dit mogelijk maken. Om dit te doen, moeten ze kijken naar een zogenaamd astigmatisme zonnewiel of straalfiguren van verschillende afstanden. In het geval van astigmatisme treden typische vervormingen op. Dergelijke afbeeldingen zijn geen betrouwbare astigmatisme-test.
Als het astigmatisme door verschillende apparaten is gespecificeerd, dan is de subjectieve breking: Hier is de medewerking van de patiënt vereist. Terwijl hij naar de kaarten kijkt, toont de oogarts hem achtereenvolgens verschillende visuele hulpmiddelen. De patiënt moet nu zeggen met welk visueel hulpmiddel hij de kaarten het scherpst ziet. Wanneer dit wordt verduidelijkt, staat niets een behandeling in de weg.
Astigmatisme: behandeling
Als de hoek en de brekingsfout van een cornea-kromming bekend zijn, kan men proberen het visuele defect te compenseren met geschikte visuele hulpmiddelen:
- Cilindrische lenzen met cilindrische snit (cilindrische lenzen)
- zachte, dienovereenkomstig gebogen contactlenzen, die zich op het gebogen hoornvlies uitlijnen
- Harde contactlenzen die het hoornvlies goed buigen
Het eerste zicht door lenzen van brillenglazen is zegen en shock voor de meeste mensen met astigmatisme. Hoewel ze nu scherpe punten zien, maar de wereld lijkt ongewoon gebogen. En hoe later het astigmatisme wordt gecorrigeerd, hoe langzamer het oog went aan het visuele hulpmiddel. Niet zelden gaat de gewenning gepaard met hoofdpijn.
Astigmatisme: laserchirurgie
Naast visuele hulpmiddelen is het ook mogelijk om een cornea-kromming te laten laseren. De hete lichtstraal verwijdert de hobbels in het hoornvlies en creëert zo een uniform oppervlak. Of een laserprocedure in twijfel wordt getrokken, moet de oogarts per geval beslissen.
Corneale kromming: lensvervanging
Een andere operatieve behandelingsbenadering is de correctie van astigmatisme door een nieuwe lens. Het hoornvlies blijft zoals het is, in plaats daarvan wordt de ooglens verwijderd en vervangen door een kunstmatige lens (intraoculaire lens). Het is gevormd om astigmatisme zo goed mogelijk in evenwicht te brengen. Deze procedure wordt meestal alleen gebruikt met een uitgesproken astigmatisme.
Corneale kromming: cornea-transplantatie
In zeldzame gevallen helpen noch visuele hulpmiddelen, noch de bovengenoemde chirurgische procedures verder. Als laatste redmiddel blijft het hoornvlies enten. Het gebogen hoornvlies wordt verwijderd en een intact donor-hoornvlies wordt geïmplanteerd als vervanging.
Corneale kromming: ziekteverloop en prognose
Astigmatisme is een relatief gecompliceerd visueel defect dat niet zo gemakkelijk kan worden behandeld in vergelijking met kortzichtigheid of verziendheid. Helaas bieden de bestaande zichthulpmiddelen geen 100% bevredigend resultaat. Normaal gesproken gaat astigmatisme niet vooruit maar blijft het constant. Een uitzondering is de Keratokonus: in deze variant neemt de astigmatisme altijd op.