Boulimia is een psychische aandoening die hoort bij eetstoornissen. De getroffenen hebben herhaaldelijk hunkeren naar voedsel waarin ze ongecontroleerd eten. Na zo’n “bingeing” zijn ze erg bang om te groeien. Daarom moeten ze overgeven, laxeermiddelen gebruiken of buitensporig sporten. Lees hier wat boulimia is, hoe het te herkennen en hoe het te behandelen.
Snel overzicht
- beschrijving: wijdverspreide eetstoornis met verandering van strikt gecontroleerde eetgewoonten en hunkeren naar voedsel
- Voornaamste verschijnselen: “Gingerbread” met daaropvolgend braken, overmatig sporten, vasten
- Volg: Ondervoeding, tandbeschadiging, gastritis, ontstoken slokdarm, hartritmestoornissen, nierschade, osteoporose
- oorzaken: zwak zelfbeeld, streven naar erkenning, aanpassing aan heersende idealen van schoonheid, familie-invloed op eetgedrag en zelfacceptatie, genetische oorzaken, biologische triggers
- diagnose: gestandaardiseerde vragenlijsten en interviews over de symptomen en oorzaken
- therapie: cognitieve gedragstherapie, opnieuw leren van gezonde eetgewoonten, individuele en groepstherapie, antidepressiva, meestal intramurale behandeling
Boulimia: beschrijving
Boulimia (boulimia nervosa) is een van de eetstoornissen. In de volksmond noemden we het ook een eetverslaafde verslaving. Typische boulimia-symptomen zijn hunkeren naar voedsel waarbij de getroffenen oncontroleerbaar grote hoeveelheden voedsel verslinden. Om niet te verhogen, nemen ze vervolgens drastische tegenmaatregelen.
Psychische achtergronden
Mensen met boulimia streven naar een figuur die overeenkomt met het heersende, te slanke schoonheidsideaal. Door dit te doen, hopen ze op erkenning en genegenheid. Het lijkt bedreigend om ze te nemen, omdat ze bang zijn voor uitsluiting. Vaak is een dieet de toegang tot de verslavende verslaving.
Boulimia: symptomen
Een boulimia is voor buitenstaanders niet zo gemakkelijk te zien als een anorexia. Mensen die lijden aan een verslavende verslaving, zijn meestal normaal of hebben iets ondergewicht. Sommige zijn zelfs te zwaar. Bovendien vinden de epileptische aanvallen meestal in het geheim plaats, zodat niemand lang iets opmerkt.
Meestal beheersen bulimics hun eetgewoonten. Ze houden dieet en laten maaltijden mislukken. Maar dan komen ze weer hunkeren naar.
Herhaalde afleveringen van voedingsaanvallen
Tijdens een uitgehongerde aanval verliezen boulimia-patiënten alle controle. Ze verslinden grote hoeveelheden zeer calorierijk voedsel in een korte tijd. Het verlies van controle kan zo sterk zijn dat ze zich aanvankelijk niet bewust zijn van hun acties. In ongeveer een tot twee uur nemen bulimics soms tot 10.000 calorieën. Dat is meer dan vier keer wat een gezond persoon gedurende een volledige dag nodig heeft. Vrouwen hebben ongeveer 1900 kilocalorieën per dag nodig.
De binge-aanvallen worden vaak veroorzaakt door stress en duren zo lang tot een onaangenaam gevoel van volheid ontstaat. Terwijl ze het eten verslinden, voelen sommige patiënten een korte ontspanning. Na het bingeing maar ze schamen zich meestal voor hun gedrag, walgelijk of geven zichzelf de schuld.
Maatregelen tegen gewichtstoename
Om niet te verhogen, proberen mensen met boulimia het voedsel weer onverteerd uit het lichaam te krijgen of anders tegen te gaan. Er zijn twee soorten bulimics:
Tegenmaatregel braken (purging type): Ongeveer 70 tot 90 procent van bulimics behoort tot het “purging type”. In de meeste gevallen braken ze het voedsel onmiddellijk uit. Hiervoor veroorzaken ze misselijkheid met de vinger. Sommige patiënten gebruiken ook hulpmiddelen, zoals houten lepels, met hun stelen om hun nek. Sommigen proberen in plaats daarvan (of meer) hun gewicht te behouden door vasten, laxerende of extreme lichaamsbeweging.
Om te controleren of ze al hun voedsel hebben overgegeven, eten veel boulimia-patiënten een gekleurd voedsel zoals tomaten aan het begin van de maaltijd.
Sommige bulimics van het spoeltype gebruiken ook laxeermiddelen of maken klysma’s.
Tegenmaatregelen vasten en sport (niet-doorspoelend type): Patiënten van het “niet-purgerende type” verminderen hun gewicht niet door braken, maar door ernstig vasten en overmatige lichamelijke activiteit. Dit type komt echter minder vaak voor dan het spoeltype.
Besteed aandacht aan figuur en gewicht
Net als anorexia hebben mensen die last hebben van boulimia veel aandacht voor hun gewicht en maken ze zich daar grote zorgen over. De uiterlijke verschijning is cruciaal voor hun zelfrespect. Alleen slanke lichamen zijn mooi. De overdreven fixatie op figuur en dieet is vaak het symptoom dat als eerste buitenstaanders aantrekt.
Verschillen tussen boulimia en anorexia
Boulimia en anorexia (anorexia nervosa) zijn niet altijd gemakkelijk te onderscheiden. In feite begint boulimia vaak met een periode van ernstig gewichtsverlies voordat eetbuien en braken beginnen. De psychologische achtergrond van de ziekten is fundamenteel anders.
boulimia |
anorexia |
Het doel is een zeer slank figuur (licht ondergewicht) |
Een sterk ondergewicht wordt als ideaal beschouwd, wat anderen als ongezond en onaantrekkelijk beschouwen |
Verlangen naar erkenning en erbij horen |
Streven naar afbakening, zelfbeheersing |
Gewichtsverlies om het heersende schoonheidsideaal te vervullen |
Gewichtsverlies en weigering om te eten als een uitdrukking van zelfbeheersing, ascese |
Angst voor verlaten, uitsluiting |
Angst voor verlies van controle en verovering |
Schande voor de ziekte |
Trots op het vermogen tot ascese |
Handhaaft seksuele partnerschappen |
Zelden seksuele partnerschappen |
Ernstige secundaire ziekten mogelijk, fatale complicaties zeldzaam |
Hoog risico op fatale kuren |
Boulimia: Volgen
Een uitgesproken boulimie veroorzaakt grote schade in het lichaam.
- ondervoeding: Herhaalde diëten, constant braken, maar ook het gebruik van laxeermiddelen kan de elektrolytenbalans verstoren en ondervoeding veroorzaken.
- Hartfalen: Een te lage kaliumconcentratie in bloed en cellen kan leiden tot een onregelmatige hartslag en hartfalen.
- osteoporose: Calciumgebrek maakt de botten fragiel.
- Nierschade: Het tekort aan elektrolyten kan levensbedreigende nierschade veroorzaken.
- Buikpijn en maagscheur: Te veel eten blaast de maag op. Dit veroorzaakt veel pijn. In het ergste geval kan een levensbedreigende traan in de maag (maagbreuk) optreden.
- constipatie: Braken vertraagt het transport van voedsel in het lichaam. Er zijn blokkades.
- Tand schade: De gevolgen van boulimia zijn vaak merkbaar op de tanden. Het maagzuur vernietigt eerst het glazuur en vervolgens het dentine. Als gevolg hiervan kunnen de tanden in eerste instantie gevoelig zijn voor pijn en temperatuur en vervolgens beschadigd raken.
- oesofagitis: Het oplopende maagzuur veroorzaakt slijmvliesontsteking van de slokdarm (oesofagitis). Als maagsap in de luchtwegen terechtkomt, bestaat er een extreem risico op verstikking of longontsteking.
- gastritis: Bovendien is bij het braken de maag geïrriteerd en kan deze ook ontsteken (gastritis). Constant braken leidt dan vaak tot verdere verwondingen, waaronder pijnlijk bloeden, littekens en perforaties van organen.
- Bauspeicheldrüsenentzündung: De binge-aanvallen kunnen een pancreatitis ontwikkelen. Ze is merkbaar door ernstige buikpijn, koorts en verhoogde hartslag.
- Menstruatiestoornis en onvruchtbaarheid: Bij vrouwen met boulimia wordt de menstruatie vaak onregelmatig of blijft ze uit. De vruchtbaarheid neemt ook af.
- Veranderingen van de huid: Bij 10 tot 30 procent van de boulimia hebben patiënten ook een droge huid en broos haar met gevolgen van haaruitval. Door frequent braken zwellen de speekselklieren op en worden de mondhoeken pijnlijk.
- Spirituele veranderingen: Boulimie beïnvloedt de stemming en concentratie. De helft van de getroffenen verandert ook de vorm van de hersenen (pseudoatrofie). De oorzaken en gevolgen van dit fenomeen zijn echter niet duidelijk.
- Risico’s tijdens de zwangerschap: Door ondervoeding ontwikkelen ongeboren kinderen van bulimische moeders zich vaak niet goed. Het kind kan blijvende schade oplopen.
Boulimia: oorzaken en risicofactoren
Waarom iemand lijdt aan boulimia, is nog niet duidelijk. Wanneer de ziekte uitbreekt, komen verschillende factoren vaak samen. Risicofactoren zijn onder meer:
- genetische aanleg
- biologische componenten
- gebrek aan eigenwaarde
- problematische familie-invloeden
- hoge prestatie claim
- Westerse schoonheid ideaal
- Negatief zelfbeeld
Mensen met boulimia hebben vaak een negatief zelfbeeld. Tussen de bewering “hoe ik wil zijn” en de perceptie “zoals ik werkelijk ben” is er een diepe kloof. Dit geldt vooral voor je eigen lichaam. Eigenwaarde hangt sterk af van het personage. Bulimische vrouwen streven meestal naar een extreem slank ideaal, dat ze alleen kunnen bereiken door enorme beperkingen tijdens het eten – of gewoon door te braken.
Claim voor extreme prestaties
Het zelfrespect van patiënten hangt sterk af van hun succes bij het bereiken van ambitieuze doelen. Tegelijkertijd zijn ze extreem zelfkritisch, wat leidt tot voortdurende ontevredenheid over hun eigen prestaties.
Het conflict tussen overdreven verwachtingen van zichzelf en angst om te falen en gevoelens genereert sterke spanningen. De aanvallen kunnen deze spanning voor een korte tijd verminderen.
Problematische gezinsgedragspatronen
Hoe voedsel binnen het gezin wordt behandeld, kan bijdragen aan eetstoornissen. Het is vooral van cruciaal belang als voedsel wordt gebruikt om af te leiden, te belonen of te ontspannen.
Negatieve invloed lijkt een beperkt dieet en dieet van de moeder te zijn, evenals een kritische houding ten opzichte van het eigen lichaam binnen het gezin.
Vaak zijn er problemen bij het omgaan met elkaar familieleden. Volgens sommige experts komen bulimics vaak uit gezinnen die bijzonder ambitieus en prestatiegericht zijn, of die hun conflicten impulsief en gewelddadig opleggen.
Ook beschrijven sommige experts een gebrek aan warmte, aandacht en herkenning in het gezin dat met elkaar omgaat.
Dit alles kan maar hoeft niet het geval te zijn. Of dergelijke familiale constellaties daadwerkelijk specifiek bijdragen aan boulimia, of in het algemeen emotionele labiliteit bevorderen, is ook onduidelijk.
Westerse schoonheid ideaal
Boulimia wordt vaak begunstigd door de wens om zich te conformeren aan de idealen van schoonheid in de samenleving. Het huidige ideaal is sterk gericht op ondergewicht. Het motiveert ook mensen met een normaal gewicht om diëten te maken.
Vaak zijn patiënten met boulimia licht overgewicht vóór het begin van een eetverslaafde verslaving. Ze voelen zich dan onaantrekkelijk en vinden het moeilijk om hun lichaam te accepteren. Door middel van een dieet proberen ze dichter bij het schoonheidsideaal te komen. Dit is vaak het begin van een boulimia.
Vanwege de constante honger, wordt het verlangen naar voedsel sterk aangewakkerd. Ze kunnen immers niet langer de druk weerstaan en de vicieuze cirkel van eetverslaafde verslaving begint. Het momentum van boulimia kan dan alleen worden gestopt met professionele hulp.
Biologische factoren
serotonine: Deze boodschapperstof creëert gevoelens van geluk, maar beïnvloedt ook het gevoel van verzadiging in de hersenen. Gebleken is dat mensen met boulimia minder serotonine produceren.
Omdat het lichaam koolhydraatrijk voedsel nodig heeft voor de vorming van de boodschappersubstantie, is dit een mogelijke verklaring voor de aanvallen: over de massale inname van koolhydraten proberen mensen negatieve gevoelens met boulimia te reguleren. Het is echter onduidelijk of de stoornis in het boodschappersysteem eigenlijk de oorzaak is van boulimia of eerder optreedt tijdens boulimia en deze stabiliseert.
Lichaamseigen opioïden: Lichaamsopioïden lijken ook een rol te spelen bij boulimia. Dit zijn stoffen die het gevoel van pijn en eetlust kunnen verminderen of onderdrukken.
Er wordt aangenomen dat hoge niveaus van opioïden tijdens de honger het vasten vergemakkelijken en de stemming verbeteren. Onderzoekers hebben zeer lage niveaus van endogene opioïde bulimica gevonden. Dit veroorzaakt hunkering naar voedsel en dus ook de eetbuien. Op deze manier kan lage niveaus van opioïden bijdragen aan boulimia.
Genetische oorzaken
Er is ook een erfelijke aanleg voor de eetstoornis. Dit wordt met name aangegeven door tweelingstudies. Als een tweeling lijdt, heeft de andere een veel hoger risico op het ontwikkelen van identieke boulimia bij monozygotische tweelingen dan bij duizeligheid.
Hoe groot de invloed van genen eigenlijk is, is echter nog niet zeker. Over het algemeen lijkt hij boulimie, maar niet zo groot als anorexia (anorexia).
Boulimia: onderzoeken en diagnose
Als er een vermoeden van boulimia is, is het logisch om eerst de huisarts te bezoeken. Hij kan u doorverwijzen naar gespecialiseerde artsen en psychologen.
Of een patiënt lijdt aan boulimia, kan de arts erachter komen tijdens een anamnese-interview. De arts kan de volgende vragen aan de patiënt stellen als ze boulimia vermoeden:
- Voel je je te dik?
- Ben je tevreden met je lichaam?
- Besteed je veel aandacht aan hoeveel en wat je eet?
- Heb je zin in eten waar je niet kunt stoppen met eten?
- Gebeurt het dat u het ingenomen voedsel opnieuw overgeeft? Hoe vaak komt dat voor?
- Heeft u lichamelijke aandoeningen zoals spierzwakte, constipatie, ernstige constipatie?
De meeste patiënten verbergen hun eetbrekend gedrag. Velen weten niet zeker of dit zelfs pathologisch is. Anderen geloven ten onrechte dat ze het pathologische gedrag zelf kunnen beheersen. Evenzo is het een grote uitdaging voor de patiënt en de arts om zoveel vertrouwen op te bouwen dat de betrokkene zich kan openstellen voor de arts en zichzelf kan helpen.
Psychologische diagnostiek
Als de huisarts een boulimia detecteert, biedt hij de getroffen persoon psychotherapeutische hulp. Omdat boulimia overwegend psychologische oorzaken heeft, is behandeling van de lichamelijke klachten niet voldoende.
De psychotherapeut kan een klinisch interview gebruiken om specifieke psychische gezondheidsproblemen vast te leggen. Hij kan ook bepalen of de patiënt andere aandoeningen heeft. Mensen met boulimia hebben vaak ook last van depressie, angststoornissen of persoonlijkheidsstoornissen.
Diagnostische criteria van boulimia
Volgens de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V), worden de volgende kenmerken beschouwd als boulimia-symptomen.
- herhaalde afleveringen van voedingsaanvallen
- herhaald gebruik van ongepaste afslankmaatregelen
- De eetbuien en het ongepaste compenserende gedrag vinden gemiddeld minimaal twee keer per week plaats gedurende minimaal drie maanden.
- Figuur en lichaamsgewicht hebben een overmatige invloed op de zelfevaluatie.
- De symptomen treden niet uitsluitend op in verband met anorexia.
Om de diagnostische criteria vast te leggen, zijn speciale vragenlijsten ontwikkeld, die worden aangevuld met interviews. Dit omvat het uitgebreide gestructureerde klinische interview voor DSM-IV (SKIB-interview). Het omvat niet alleen de eetstoornis maar ook andere psychische aandoeningen.
Het gestructureerde interview voor anorexia en boulimia (SIAB) bestaat uit een vragenlijst voor zelfevaluatie en een interviewgedeelte met 87 vragen die de arts of psycholoog samen met de patiënt doorloopt.
Lichamelijk onderzoek
Naast de psychologische diagnose is een lichamelijk onderzoek noodzakelijk.
De arts onderzoekt ook het bloed, dat vaak braak is door vitale zouten. Hij controleert ook of de maag, slokdarm en tanden zijn gewond of aangevallen door maagzuur.
Als het ontbreken van zouten al nierbeschadiging of hartritmestoornissen veroorzaakt, test de arts de functie van deze organen via ECG, cardiale echo en een echografie van de nieren.
boulimia Test
Op internet zijn er een aantal online aanbiedingen voor de boulimia-test. Dergelijke tests zijn gebaseerd op de vragen die een arts bijvoorbeeld zou stellen
- over eetgewoonten en diëten
- houding ten opzichte van je eigen lichaam
- zelfrespect
- vooral op de eetaanvallen zelf
- zelfgeïnduceerd braken, laxerende consumptie en sportoverschotten
Een veilige diagnose voor boulimia kan alleen een expert zijn, maar de online tests bieden richtlijnen. Zo kan een boulimia-test op internet de betrokkene ertoe aanzetten na te denken over zijn eetgewoonten en zo nodig hulp te zoeken.
Boulimia: behandeling
Boulimia is een ernstige psychische stoornis. Mensen met boulimia vinden het echter moeilijk om hun eetgewoonten realistisch te beoordelen, of ze willen niet geloven dat het gestoord is. Daarom is professionele hulp bij boulimia onmisbaar. De belangrijkste doelen bij de behandeling van boulimia zijn
- om snel een snelle verandering in eetgewoonten te bereiken om de lichamelijke gezondheid te herstellen of te behouden.
- Om de betrokkenen op de lange termijn te helpen de oorzaken van een verstoord eetgedrag te herkennen en te elimineren of om andere manieren te vinden om ermee om te gaan.
Normalisatie van eetgedrag
In milde gevallen kan boulimia ook poliklinisch worden behandeld. In ernstige gevallen moet het dieet echter worden gecontroleerd, zodat patiënten hun weg terug kunnen vinden naar gezonde eetgewoonten. Dit is meestal alleen mogelijk in een stationair frame.
Niet te veel en zonder overgeven
Aan het begin van de behandeling wordt samen met de patiënt een uitgebalanceerd maaltijdplan opgesteld waaraan hij zich moet houden. Dit omvat het hebben van regelmatige maaltijden – minstens drie per dag. Het gaat om eten zonder in een eetbui te vallen of het eten over te geven.
Bang zijn voor calorieën
Patiënten leren om zelfs calorieënrijk voedsel te eten dat ze zonder angst buiten de eet-verpletterende aanvallen vermijden. Ze zijn ook betrokken bij de bereiding van de maaltijd. Het omgaan met voedsel moet een positieve, ontspannen ervaring voor haar worden.
Genormaliseerde eetdrang
Vanwege de regelmatige en gevarieerde voeding van het lichamelijke tekort wordt beëindigd. Naarmate de patiënt geen perioden van honger meer doormaakt, wordt de drang om grote hoeveelheden voedsel op te nemen minder.
psychotherapie
Cognitieve gedragstherapie wordt vaak gebruikt om boulimia te behandelen.
Realistisch lichaamsbeeld: Patiënten moeten een meer realistische houding ten opzichte van hun lichaam en hun gewicht ontwikkelen. Het gaat ook over het in twijfel trekken van de sociale idealen van schoonheid en afvallen.
Trekker vinden: In samenwerking met de therapeut onderzoeken boulimiepatiënten welke situaties een maagaanval veroorzaken. Een voedingsdagboek kan helpen. De therapeut probeert vervolgens alternatieve manieren en gedragingen met de patiënt te vinden om met stressvolle situaties om te gaan.
Exposure-therapie: Boulimietherapie werkt vaak met zogenaamde confrontaties, die angst verminderen. De therapeut moedigt patiënten aan situaties het hoofd te bieden of voedsel te consumeren dat hen angstig maakt en anders een aanval veroorzaakt. Het therapeutisch begeleid argument leidt tot een constante vermindering van de angsten en verhoogt het zelfrespect en het zelfrespect van de bulimics.
Breed scala aan therapieën
Een intramuraal verblijf maakt meestal gebruik van een breed scala aan holistische therapieën. Deze omvatten:
- individuele therapie
- groepstherapie
- gestalt therapie
- Art therapie
- bewegingstherapie
- muziektherapie
- ontspanning cursussen
- voedingsadvies
Medicamenteuze behandeling
Aan het begin van boulimietherapie en in crisis ontvangen sommige patiënten tijdelijk antidepressiva. Vooral het medicijn fluoxetine wordt hiervoor gebruikt. Het heeft niet alleen een antidepressivum, het vermindert ook de eet-braken aanvallen. Als enige behandeling voor boulimia zijn medicijnen niet geschikt.
Boulimia: ziekteverloop en prognose
Boulimia begint meestal in de adolescentie of vroege volwassenheid. Vooral vrouwen tussen de 18 en 30 jaar worden ziek, maar in toenemende mate ook jonge mannen. Boulimia kan worden voorafgegaan door een periode van zwaar gewichtsverlies, die vervolgens verandert in eet- en braakaanvallen. Vaak vormen diëten de toegang tot de verslavende verslaving.
In de loop van de ziekte zijn er altijd momenten waarop boulimia-patiënten normaal eten. Het aantal Ess-Brech-aanvallen varieert individueel. In stressvolle periodes, wanneer patiënten bijzonder gestrest zijn, treden er vaak eetafbrekende aanvallen op.
Boulimia wordt vaak alleen behandeld in het derde decennium van het leven van de patiënt, dat wil zeggen na een lange periode van ziekte. Immers, ongeveer de helft van de patiënten met boulimia, gezond, maar meestal pas na enkele jaren ziekte.
Verdere informatie
Boeken:
- Back to life: Boulimia in 12 stappen (Nina Wolf, Tectum Wissenschaftsverlag, 2018)
- De vrouw die eet in het maanlicht: eetstoornissen overwinnen door de wijsheid van oude verhalen en mythen (Anita Johnston, Knaur MensSana TB, 2007)
richtlijnen:
S3 Richtlijn “Eetstoornissen, diagnose en therapie” van de Duitse Vereniging voor Psychosomatische Geneeskunde en Psychotherapie (DGPM)
Ondersteuning Groepen:
Assepoester – Adviescentrum voor eetstoornissen van de actiegroep voor eten en anorexia e.V.
https://www.cinderella-beratung.de/