De kloktest is een eenvoudige testprocedure die wordt gebruikt bij de diagnose van dementie. Het is zeer geschikt om dementie vroeg te detecteren. De kloktest is echter niet voldoende als de enige testprocedure. Het wordt daarom meestal gebruikt in combinatie met een andere diagnostische test voor dementie (MMST, DemTect). Lees hier alles wat belangrijk is over de kloktest – hoe het werkt en wordt geëvalueerd!
Dementietest door middel van kloktest
Dementie (zoals Alzheimer of vasculaire dementie) kan worden gediagnosticeerd met behulp van verschillende testprocedures. Een van deze methoden is de kloktekentest. Het is gemakkelijk te doen en duurt slechts enkele minuten.
De horlogetest is echter niet het enige diagnostische hulpmiddel voor dementie. Daarom wordt het altijd gecombineerd met een andere vroege detectietest (MMST of DemTect).
De kloktest wordt aanbevolen voor de leeftijdsgroep 65-85.
Kloktest: zo werkt het
Er zijn verschillende varianten van de kloktest. In Duitsland wordt de sjabloon meestal gebruikt door Shulman (1993): in dit geval wordt het onderwerp gevraagd om de cijfers “1” tot “12” in een bepaalde cirkel in te voeren, zoals deze op de wijzerplaat van een klok zijn gerangschikt. Bovendien moeten de minuten- en uurwijzers zo worden getekend dat ze een specifieke tijd weergeven (meestal 11:10 uur).
Soms is de horlogetestvariant volgens Sunderland et al. (1989) werd gebruikt. De proefpersoon moet ook de wijzerplaat zelf tekenen (dwz de cirkel).
De kloktest wordt gebruikt om instructiebegrip, uitvoering planning, visueel geheugen en visuoconstructieve uitvoering te testen. Dit laatste is de mogelijkheid om een complex patroon vast te leggen en te reproduceren – hier een wijzerplaat met een specifieke tijdspecificatie.
Kloktest: evaluatie
Bij het evalueren van de kloktest hangt het niet alleen af van het feit of alle cijfers en de twee wijzers in de juiste positie staan. De examinator kijkt bijvoorbeeld ook of de spaties tussen de cijfers bijna gelijk zijn en de cijfers duidelijk leesbaar zijn.
Hoe geavanceerder een dementie, des te moeilijker is de kloktest voor de getroffenen: de getekende klok wordt onherkenbaar, de cijfers en wijzers zijn onjuist getekend of ontbreken zelfs. Bij ernstige dementie proberen veel patiënten niet langer een horloge te trekken. Sommige mensen schrijven in plaats daarvan woorden of hun naam op het papier.
Het resultaat van de kloktest volgens Shulman (1993) wordt beoordeeld op een schaal van “1” (perfect) tot “6” (geen weergave van een klok).
De kloktestevaluatie in de variant volgens Sunderland et al. (1989) is gebaseerd op een schaal van “10” (correcte weergave) tot “1” (niet langer herkenbaar als een klok).
Minutenwijzer fenomeen
Soms worden de wijzerplaat met de cijfers en de uurwijzer correct weergegeven, maar de minutenwijzer is niet correct geplaatst. Dit zogenaamde minutenwijzer fenomeen bij clock-test kan wijzen op een begin van dementie.