Factor V Leiden

Factor V Leiden: beschrijving

Factor V Leiden (gesproken: “factor vijf kwalen”) verwijst naar een mutatie van het gen waarop de blauwdruk voor factor V (vijf) van het stollingssysteem kan worden gevonden. De ziekte is vernoemd naar de Nederlanders Stad Leidenwaar het voor het eerst werd ontdekt.

Vanwege de Factor V Leiden-mutatie komt het tot de zogenaamde APC resistentie, Hoewel Factor V Leiden vaak wordt gebruikt als synoniem voor APC-resistentie. Eigenlijk beschrijft dit eigenlijk alleen de genetische mutatie, niet de ziekte zelf. Genetische modificatie leidt tot een neiging van het bloed om op te klonteren. Dit verhoogt het risico op trombose (veneuze bloedstolsels).

Artsen verwijzen naar een aandoening waarbij het risico op trombose wordt verhoogd, meestal als een zogenaamde thrombophilia, APC-resistentie is de meest voorkomende genetische trombofilie in Europa. Alleen al in Duitsland is de genetische mutatie in het algemeen aanwezig bij ongeveer zeven procent van de bevolking.

De ernst van de ziekte hangt echter af van het feit of beide ouders (homozygoot) of slechts één ouder (heterozygoot) het veranderde gen hebben doorgegeven. Mensen met heterozygote factor V Leiden hebben ongeveer vijf tot tien keer het risico op trombose. Als een defect gen van beide ouders wordt geërfd, neemt het risico op trombose zelfs 50 tot 100 keer toe. Deze homozygote factor V Leiden-mutatie komt echter veel minder vaak voor en treft slechts 0,2 procent van de bevolking.

Opvallend is dat de APC weerstand biedt exclusief voor mensen van Europese afkomst optreedt. In de inboorlingen van Afrika, Azië, Amerika en Australië komt factor V Leiden niet voor. Onderzoekers geloven dat genmodificatie in de evolutie mogelijk een overlevingsvoordeel is geweest. Omdat in geval van verwondingen het kan helpen als het bloed snel stolt, dus een zekere bescherming tegen het bloeden wordt geboden. Tegelijkertijd is de levensverwachting bij mensen met factor V Leiden meestal niet beperkt, daarom was er geen nadeel in de evolutie.

Factor V Leiden: symptomen

Vaak loopt de APC-weerstand (factor V Leiden-mutatie) lange tijd volledig zonder ongemak. De ziekte wordt meestal alleen ontdekt als het gaat om een ​​bloedstolsel (trombose) vanwege de verhoogde bloedstolling. Deze bloedstolsels beïnvloeden vooral de veneuze bloedvaten, bloedvaten die zuurstofrijk bloed naar het hart leiden.

Trombose komt meestal voor in de diepe aderen van het been (= diepe veneuze trombose, DVT). Dit resulteert in een pijnlijk gezwollen been, dat ook opvallend warm en donkerrood tot paars gekleurd is. Het wordt gevaarlijk als het bloedstolsel uit het been verder in de bloedbaan wordt getransporteerd en via het hart de longen bereikt. Daar kan het bloedvaten in de longen verstoppen (longembolie). Longembolie wordt meestal geassocieerd met pijn en ademnood en kan acuut levensbedreigend zijn.

Tot nu toe is er onvoldoende bewijs dat Factor V Leiden ook bloedstolsels veroorzaakt in slagaders. De APC-weerstand verhoogt de frequentie van bloedstolsels in de coronaire vaten (-> hartaanval) en in de hersenvaten (-> beroerte) niet. Aan de andere kant zijn er aanwijzingen dat miskramen vaker voorkomen bij vrouwen met APC-resistentie.

Factor V Leiden: oorzaken en risicofactoren

De meest voorkomende oorzaak van APC-resistentie is de Factor V Leiden-mutatie. Een mutatie wordt in het algemeen opgevat als een verandering binnen een gen. Deze mutatie is dominant geërfd. Dat wil zeggen dat patiënten het defecte gen in ieder geval doorgeven aan hun kinderen.

Factor V Leiden mutatie leidt tot overmatige bloedstolling

Bloedstolling is een zeer complex proces. Het hoofdbestanddeel van bloedstolling zijn de zogenaamde stollingsfactoren. Dit zijn verschillende eiwitten, die er samen voor zorgen dat het bloed klontert. Een daarvan is de factor V die in de lever wordt gevormd.

In de Factor V Leiden-mutatie wordt de structuur van het aangetaste eiwit minimaal gewijzigd als gevolg van de genetische desinformatie. Maar dit heeft consequenties: normaal gesproken voorkomt de antagonist van factor V het geactiveerde eiwit C (APC), overmatige bloedstolling. Vanwege de enigszins gewijzigde structuur van de factor V kan de APC de factor V niet langer remmen. Er wordt ook gezegd dat factor V “resistent” is. Daarom wordt de ziekte ook wel “APC-resistentie” genoemd.

Risicofactoren voor trombose

Trombose komt spontaan voor in factor V Leiden in ongeveer 60 procent van de gevallen, dus zonder verdere risicofactoren. In ongeveer 40 procent zijn waarschijnlijk andere risicofactoren verantwoordelijk voor trombose. Deze omvatten het gebruik van hormonale anticonceptiva (bijv. Pil), zwangerschap en bevalling, obesitas, chirurgie en langdurige immobilisatie. Met immobilisatie wordt bedoeld dat een mens bijvoorbeeld door een operatie niet voldoende kan bewegen. Zelfs reizen, vooral het langdurig verblijf in auto, bus of vliegtuig, kan de vorming van trombose bevorderen.

Factor V Leiden: onderzoeken en diagnose

Het juiste contact voor vermoedelijke factor V Leiden is een arts die gespecialiseerd is in bloedaandoeningen (Hematologist). De meeste mensen zoeken naar deze arts, als er al trombose is opgetreden en de oorzaak zoekt. Vooral als de trombose vóór de leeftijd van 45 jaar plaatsvond, moet altijd worden gecontroleerd of een APC-weerstand mogelijk de trigger voor de trombose was.

Bij de afspraak van de arts zal de arts u eerst in een gesprek (case history) enkele vragen stellen over de huidige symptomen en mogelijke reeds bestaande aandoeningen. Mogelijke vragen van de arts kunnen zijn:

• Heeft u een bloedstolsel gehad (trombose)? Zo ja, op welke locatie?
• Heeft u meerdere trombose gehad?
• Had iemand in uw relatie al trombose?
• Heb je ooit een miskraam gehad?
• Gebruik je medicijnen voor hormonale anticonceptie?

Dat een Factor V Leiden een stollingsstoornis is, is de bloedonderzoek na het anamnese-interview, de eerste onderzoeksstap. U meet de tijd die het bloed nodig heeft voor stolling (stollingstijd). Om de APC-resistentie te verduidelijken, analyseert men de stollingstijd na de toevoeging van geactiveerd eiwit C. Normaal zou het zichzelf moeten verlengen omdat het geactiveerde eiwit C de factor V remt en dus de bloedstolling bij gezonde mensen. In factor V Leiden mutatie verandert de toevoeging van geactiveerd eiwit C de stollingstijd echter niet.

Als APC-resistentie door de bloedtest kon worden bepaald, moet worden gecontroleerd of een Leiden-factor-factor hiervoor verantwoordelijk is. Omdat theoretisch andere ziekten kunnen leiden tot APC-resistentie.

Om dit te verduidelijken, is er een genetisch onderzoek, Het kan op moleculair biologisch niveau worden onderzocht, of het typische genetische defect (factor V Leiden mutatie) bestaat of niet. Bovendien kan nauwkeurig worden bepaald hoe ernstig het genetische defect is, dat wil zeggen of beide genkopieën het defect dragen of dat slechts één van de twee genkopieën het gendefect heeft. Dit onderscheid is belangrijk om het risico op trombose beter te beoordelen en de therapie beter te plannen.

Factor V Leiden: behandeling

Aangezien APC-resistentie een genetische ziekte is als gevolg van een Factor V Leiden-mutatie, is deze niet causaal behandeld. In ieder geval is de Factor V Leiden-therapie alleen nodig in twee situaties: ten eerste, als er sprake is van een acute trombose en ten tweede, als trombose op zijn minst waarschijnlijk is in bepaalde risicosituaties. Dan is een preventieve behandeling (tromboseprofylaxe) noodzakelijk.

Een acute trombose wordt meestal behandeld met heparines en zogenaamde vitamine K-antagonisten (“coumarines”). Daarna duurt de antistollingstherapie ten minste zes maanden. In een homozygote factor V kan de behandeling van Leiden zelfs langer zijn, omdat het risico op trombose ook hoger is. Voor permanente tromboseprofylaxe worden de vitamine K-antagonisten gebruikt omdat ze verkrijgbaar zijn in tabletvorm. De heparines zijn er echter alleen als spuiten, daarom zou een langdurig gebruik problematisch zijn.

heparines

Dit ingrediënt lost een bloedstolsel op en remt de bloedstolling. Heparine wordt onder de huid (subcutaan) of direct in de ader (intraveneus) geïnjecteerd, daarom is dit medicijn vooral geschikt voor kortdurend gebruik. De toediening van heparine wordt meestal goed verdragen. Bijwerkingen omvatten zelden heparine-geïnduceerde armoede van bloedplaatjes (HIT 1 of HIT 2) en daarom verhoogde bloedingen. Zwangere vrouwen met Factor V Leiden worden meestal altijd gehepariniseerd omdat dit medicijn goed wordt verdragen en geen risico vormt voor het ongeboren kind.

Vitamine K-antagonisten (“coumarines”)

Vitamine K speelt een belangrijke rol bij de bloedstolling, het is essentieel voor de vorming van stollingsfactoren. Vitamine K-antagonisten verminderen de productie van vitamine K. Als gevolg hiervan worden de coagulatiefactoren niet langer in voldoende hoeveelheid gevormd, wat bloedstolling voorkomt. Artsen zeggen dat de coumarines het bloed “verdunnen”. Hoewel deze naam niet wetenschappelijk correct is, maakt het wel duidelijk dat de coagulatie van deze geneesmiddelen is verminderd.

Als een ongewenst medicijneffect kan het echter leiden tot hevig bloeden, omdat de bloedstolling vrijwel wordt geëlimineerd. Dit is vooral problematisch voor verwondingen. De juiste dosering vitamine K-antagonisten is gebaseerd op regelmatige bloedtesten, waarbij de zogenaamde Quick-waarde wordt bepaald (= tromboplastinetijd = TPZ). Ondertussen echter, zodat de waarden van verschillende laboratoria beter kunnen worden vergeleken met elkaar, in plaats van de Snelle waarde van INR (Internationale genormaliseerde ratio). Voor tromboseprofylaxe is de streefwaarde van de INR 2,0-3,0. (Zonder bloedverdunning is de INR 1,0). Cumarine moet altijd precies worden ingenomen zoals voorgeschreven door de arts vanwege de potentieel ernstige bijwerkingen van overdosering. Tijdens de zwangerschap mogen ze niet worden gebruikt, omdat ze teratogeen zijn.

Nieuwe orale anticoagulantia

Bovendien zijn de zogenaamde “nieuwe orale anticoagulantia” (NOAC) al enkele jaren beschikbaar. Deze omvatten middelen zoals dabigatran en rivaroxaban. Deze geneesmiddelen kunnen worden gebruikt in plaats van vitamine K-antagonisten. Welke arts kiest, hangt bijvoorbeeld af van de individuele situatie, welke andere ziekten er nog bestaan.

Factor V Leiden: Zwangerschap

Patiënten met factor V vragen zich vaak af of de aandoening een mogelijke zwangerschap beïnvloedt. Zwangerschap verhoogt in het algemeen het risico op trombose voor alle vrouwen door hormonale veranderingen. Bij vrouwen met APC-resistentie neemt deze daarom verder toe tijdens de zwangerschap. Dit vormt een risico voor zowel de moeder als het ongeboren kind Vrouwen met APC-resistentie lijden steeds vaker aan spontane abortussen (spontane abortussen). Maar: met adequate tromboseprofylaxe met heparine is een factor V Leiden geen fundamenteel obstakel voor het verlangen om een ​​baby te krijgen.

Of tromboprofylaxie wordt gebruikt tijdens de zwangerschap, hangt af van hoe ernstig het factor V-defect is: bij vrouwen met heterozygote factor V Leiden tromboseprofylaxe tijdens de zwangerschap wordt alleen aanbevolen als de vrouw andere risicofactoren heeft voor trombose zoals obesitas of spataderen. Bij zwangere vrouwen met homozygote factor V Leiden wordt tromboseprofylaxe over het algemeen uitgevoerd tijdens de gehele zwangerschap en tot acht weken na de bevalling.

Factor V Leiden: ziekteverloop en prognose

Het genetische defect kan niet causaal worden behandeld. Factor V Leiden verhoogt het risico op trombose aanzienlijk in heterozygote factor V Leiden (vijf tot tienvoudig) en in homozygote factor V Leiden (50-100 maal). Als Factor V Leiden echter vroeg genoeg wordt herkend, kan levensstijlaanpassing het risico op trombose al aanzienlijk verminderen. Een afzien van nicotine en mogelijk een gewichtsvermindering zijn nuttig. Vrouwen met Factor V Leiden moeten de gynaecoloog raadplegen over de alternatieven voor hormonale anticonceptie. Gezonde voeding en lichaamsbeweging zijn ook preventief tegen trombose. Als een medische verdunning van bloed onmiddellijk wordt geïnitieerd wanneer er trombose optreedt, is de prognose vrij goed. Echter bij mensen met Factor V Leiden dergelijke bloedmoordenaars komen steeds weer voor.