Bij uveïtis of irisontsteking is de binnenste ooghuid ontstoken. Het oog lijkt rood en doet pijn. De ziekte kan worden veroorzaakt door virussen of bacteriën of kan worden geassocieerd met een andere onderliggende ziekte. Getroffen zijn mensen van alle leeftijden. Lees alles wat belangrijk is over oorzaken, symptomen en behandeling van uveïtis.
Uveïtis: beschrijving
De oogbol is aan de binnenkant bekleed met drie lagen (ooghuiden). De middelste ooghuid is de uvea. Op zijn beurt bestaat het uit de iris, het straallichaam en de choroidea. Als de uvea ontstoken is, wordt dit uveïtis genoemd. In dit geval kan elke sectie, dwz iris, stralingslichaam of choroïde worden beïnvloed. Soms ontbranden alle delen van de uvea. In Duitsland lijden elk jaar ongeveer 100.000 mensen aan de ontsteking.
Voor uveïtis
Ontsteking in het voorste deel van de uvea komt het meest voor. De iris, het straallichaam of beide structuren zijn ontstoken. Bij de meeste patiënten zijn de symptomen plotseling.
Midden uveïtis
Ongeveer een derde van alle ontstekingen in het oog zijn gematigde ooghuidontstekingen. Kinderen zijn meestal tussen de vijf en vijftien jaar oud en jongvolwassenen. Meestal zijn beide ogen tegelijkertijd ontstoken.
Achterste uveïtis
De posterieure uveïtis beïnvloedt alleen de choroïde. Het bevat bloedvaten en voorziet het netvlies en de omliggende lagen van voedingsstoffen. Bij een ontsteking van de choroïde wordt daarom het netvlies vaak aangetast.
Uveïtis: symptomen
Uveïtis kan één of beide ogen beïnvloeden. Vaak komt het heel plotseling tot de typische symptomen, soms ontwikkelen de symptomen maar ook over een langere periode. Afhankelijk van welk deel van het oog wordt beïnvloed, verschillen de symptomen ook. Meestal zijn ze erger, hoe verder in het oog de ontsteking is.
Voor uveïtis
Typisch voor een frontale irisontsteking treden plotseling op, eenzijdige pijn. Het oog heeft een sterke roodheid en tranen. Helder licht wordt als onaangenaam ervaren. Enkele dagen voordat de eerste symptomen van uveïtis optreden, hebben veel patiënten een ongemakkelijk gevoel in het aangedane oog. Langdurige ontsteking kan het gezichtsvermogen verergeren. Sommige patiënten zien vlokken, schaduwen of bliksem voor het zieke oog.
In het geval van een ontsteking in het voorste segment van het oog, kunnen de iris en de lens aan elkaar plakken en de pupil lijkt dan onregelmatig vervormd (afgerond). In de loop van de ziekte kan de lens vertroebelen. Deze ziekte wordt ook “staar” genoemd. Bovendien kan de intraoculaire druk toenemen en een zogenaamde “groene ster” veroorzaken.
Midden uveïtis
De middelste uveïtis maakt aanvankelijk vaak geen klachten. Af en toe zien de getroffenen schilfers of strepen voor hun ogen. Sommigen klagen over een afnemende gezichtsscherpte. Als de ziekte lang aanhoudt, kan zich vloeistof ophopen rond het zogenaamde “scherpste punt van het zicht” (macula) op het netvlies. In dit geval zien de getroffenen wazig en wazig. Soms lost het netvlies op of breekt het. Ook een grijze of een groene ster zijn mogelijke complicaties van een centrale uveïtis.
Achterste uveïtis
Patiënten met een posterieure uveïtis zien vaak alles “alsof in de mist”. Soms verschijnen schaduwen, vlekken of vlekken voor het oog. Als het glasvocht ook ontstoken raakt, kan het het ontstekingsproces op het netvlies doorlopen. Het netvlies maakt los en er bestaat een risico op blindheid.
Uveïtis: oorzaken en risicofactoren
Uveïtis kan worden veroorzaakt door pathogenen zoals virussen, bacteriën, schimmels of parasieten. Reumatische aandoeningen veroorzaken ook vaak een iris. De oorzaken zijn ontstekingsprocessen als gevolg van de infectie, die ook de ooghuid kunnen beïnvloeden. Soms wordt uveïtis ook veroorzaakt door auto-immuunprocessen of geen duidelijke oorzaak. Meer dan de helft van de patiënten ontwikkelde uveïtis als onderdeel van comorbiditeiten.
De volgende ziekten lopen een verhoogd risico op uveïtis:
- Reumatische aandoeningen: spondylitis ankylopoetica, de ziekte van Reiter, sarcoïdose, de ziekte van Behcet, lupus erythematosus
- Gewrichtsontsteking (artritis)
- Ontstekingsdarmziekte zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
- Inflammatoire nierziekte
- Multiple sclerose
In het geval van auto-immuun uveïtis reageert het immuunsysteem van het lichaam onjuist om nog niet verklaarde redenen en produceert het antilichamen tegen de middelste ooghuid.
Uveïtis: onderzoeken en diagnose
In geval van een pijnlijk of waterig oog, mist of mist, of vlekken of wolken voor het oog, moet de oogarts snel worden geraadpleegd. Aangezien uveïtis vele oorzaken kan hebben en vaak deel uitmaakt van een andere aandoening, zal de arts waarschijnlijk de volgende vragen stellen:
- Heb je eerder een uveïtis gehad?
- Heb je een chronische ziekte?
- Zijn er auto-immuunziekten of reumatische aandoeningen in uw familie?
- Heb je ooit de ziekte van Lyme, tuberculose of een herpesinfectie gehad?
- Heb je problemen met je gewrichten?
- Heeft u vaak last van buikkrampen of diarree?
- Heeft u vaak last van luchtwegklachten?
De arts onderzoekt vervolgens het oog met een speciale lamp waarmee hij de fundus van dichterbij kan bekijken. Om de fundus te visualiseren, moet de pupil worden uitgezet met oogdruppels. In het geval van irisontsteking treden symptomen zoals sluiervisie op en de arts kan vaststellen welk deel van de huid van het oog ontvlambaar is.
Ontstekingscellen op het hoornvlies
Bij ontsteking hopen veel cellen en eiwitten zich op in het oog. Ze geven de voorkeur aan afzetting op het hoornvlies van het oog. Hierdoor kan het hoornvlies er “vuil” uitzien. Met een zogenaamde spleetlamp kan de oogarts deze vervuiling nauwkeuriger beoordelen.
Door middel van een oogtest wordt het gezichtsvermogen gecontroleerd. De intraoculaire druk moet ook worden bepaald om een groene kat vroegtijdig te detecteren en te behandelen.
Fluorescentieangiografie laat zien of de locatie van het scherpste zicht op het netvlies (macula of gele vlek) wordt beïnvloed. Voor het onderzoek krijgt de patiënt een kleurstof in een ader geïnjecteerd. Deze kleurstof verspreidt zich via de bloedbaan in de bloedvaten van het oog. Vervolgens wordt de fundus beschouwd.
Als er een vermoeden bestaat dat uveïtis een bijkomende ziekte is, zijn er verdere onderzoeken gaande om de ziekte bloot te leggen.
Uveïtis: behandeling
Uveïtis wordt voornamelijk behandeld met ontstekingsremmende oogdruppels en zalven. In een bacteriële iris worden oogdruppels met antibiotica toegevoegd. Om te voorkomen dat de iris aan de lens blijft kleven, moeten gedeeltelijk pupil verwijdende oogdruppels worden gegeven.
Soms worden ook cortisone-bevattende oogdruppels gebruikt. Soms worden cortison bevattende medicijnen geïnjecteerd met een spuit rond of in de oogbol onder plaatselijke verdoving.
Als uveïtis wordt veroorzaakt door een reumatische of inflammatoire ziekte, moet deze tegelijkertijd worden behandeld.
Uveïtis: ziekteverloop en prognose
Uveïtis kan plotseling of langzaam beginnen. Als het langer dan drie maanden duurt, wordt het chronisch genoemd. Vooral chronische uveïtis kan leiden tot complicaties zoals grijze of groene staar of in het ergste geval tot blindheid.
Onder therapie geneest anterieure uveïtis in de meeste gevallen na vijf tot zes weken. De middelste uveïtis is bijzonder vaak chronisch, de posterieure uveïtis na genezing laat echter littekens achter die de gezichtsscherpte verminderen.
Als de ziekte optreedt in de context van een chronische ziekte, de uveitis terugkomen na een succesvolle behandeling. Daarom moeten de ogen van patiënten met een verhoogd risico op irisontsteking regelmatig door de arts worden gecontroleerd.