Als een Frozen Shoulder (Engels voor “frozen shoulder”) verwijzen artsen naar een ziekte van de schoudergewrichtscapsule. De patiënten hebben aanvankelijk ernstige schouderpijn, die geleidelijk zakt, terwijl de schouder tegelijkertijd stijver wordt. Deze schouderstijfheid kan na jaren spontaan oplossen. Lees over de oorzaak, symptomen en diagnose van Frozen Shoulder, oefeningen en andere therapieën!
Frozen Shoulder: Beschrijving
Frozen Shoulder is een ziekte van de schoudergewrichtscapsule en vaak de oorzaak van schouderpijn en stijve schouders. Het wordt ook wel adhesieve capsulitis genoemd – een ontsteking van de schoudercapsule geassocieerd met verklevingen en verklevingen. Verdere namen voor deze ziekte zijn humerocapsulitis adhaesiva, vezelachtige verstijfde schouder of fibrosa capsulitis.
Bovendien valt de Frozen Shoulder (als “Periarthorpathia humeroscapularis ankylosans”) ook onder de verzamelnaam periarthritis humeroscapularis of periarthropathia humeroscapularis (PHS) – een groep degeneratieve aandoeningen in het schoudergebied, die gepaard gaan met een meestal pijnlijke bewegingsbeperking van het gewricht.
De Frozen Shoulder komt vooral voor in de leeftijd van 40 tot 60 jaar, waarbij vrouwen vaker worden getroffen dan mannen.
Primaire en secundaire schouderstijfheid
Artsen maken onderscheid tussen een primaire en een secundaire vorm van Frozen Shoulder:
- Primaire (idiopathische) Frozen Shoulder: onafhankelijke ziekte die niet kan worden toegeschreven aan een bestaande onderliggende ziekte. Meest gebruikt.
- Secundaire Frozen Shoulder: resultaat van andere ziekten, verwondingen of operaties in het schoudergebied. Minder vaak voor dan de primaire frozen shoulder.
Frozen Shoulder: Symptomen
De Frozen Shoulder loopt vaak in fasen die worden gekenmerkt door verschillende symptomen:
Fase 1 – Bevriezende schouder
De ziekte begint meestal met plotselinge, ernstige schouderpijn, die aanvankelijk bewegingsafhankelijk is. Geleidelijk ontwikkelen ze zich tot constante pijn, die ook in vrede optreedt – vooral ’s nachts zijn ze merkbaar.
De pijn wordt veroorzaakt door een niet-specifieke ontsteking van het synoviale slijmvlies (synovitis) en de capsulestructuren. Als gevolg van deze ontsteking vormen zich verklevingen en verklevingen in het gewricht en krimpt de gewrichtscapsule. Dit beïnvloedt in toenemende mate de mobiliteit van de schouder. Deze fase van “bevriezen” van de schouder duurt in het algemeen ongeveer vier maanden.
Fase 2 – Frozen Shoulder
De tweede fase van Frozen Shoulder loopt meestal van de 4e tot de 8e maand. Pijn treedt alleen in het begin op. Het belangrijkste symptoom is nu de stijve schouder – de bewegingsbeperking van het gewricht bereikt zijn hoogtepunt.
Fase 3 – “Ontdooiende schouder”
In veel gevallen begint Frozen Shoulder langzaam te “ontdooien” vanaf ongeveer de 8e maand. De patiënten hebben nauwelijks pijn, de schouder verliest langzaam zijn stijfheid. Het kan maanden of jaren duren voordat de schouder weer volledig mobiel is. Over het algemeen is dit alleen mogelijk met de juiste therapie.
De tijden voor de duur van de afzonderlijke fasen zijn alleen algemeen. In individuele gevallen kunnen de fasen anders lang duren. Er zijn ook patiënten bij wie het ziekteproces van Frozen Shoulder meer dan tien jaar aanhoudt. In sommige gevallen is het genezingsproces volledig voorbij.
Frozen Shoulder: oorzaken en risicofactoren
De oorzaak van de primaire frozen shoulder is onbekend.
Mogelijke oorzaken van secundaire schouderstijfheid zijn:
- Letsels of aandoeningen in de schouder, zoals een breuk van de rotatormanchet (scheur van de rotatormanchet) of een pijnlijke beknelling van pezen of spieren in het schoudergewricht (syndroom van botsing)
- Operaties in het schoudergebied
- neurologische oorzaken zoals een perifere zenuwziekte, de ziekte van Parkinson of irritatie / beschadiging van zenuwwortels (radiculopathie)
- Metabole ziekten zoals diabetes mellitus, de ziekte van Addison (ziekte van de bijnierschors) of schildklieraandoening
Een Frozen Shoulder ontwikkelt zich soms ook bij patiënten die sedativa gebruiken uit de groep van barbituraten of psychotrope geneesmiddelen (remedies voor psychische aandoeningen).
Frozen Shoulder: onderzoeken en diagnose
Het eerste contactpunt voor vermoedelijke Frozen Shoulder en andere schouderpijn is de huisarts. Hij kan u doorverwijzen naar een orthopedist of schouderspecialist.
De arts vraagt u eerst in detail over uw klachten en uw medische geschiedenis (anamnese). Mogelijke vragen zijn:
- Sinds wanneer heb je schouderpijn?
- Ben je vaak ’s nachts opgewonden door de pijn?
- Heeft u een ongeval, letsel of schouderoperatie gehad?
- Wat doe je voor de kost?
In de volgende stap volgt het lichamelijk onderzoek, waarbij de arts onder andere de mobiliteit van de schouder controleert.
Röntgenonderzoek van de schouder geeft geen specifiek resultaat met een Frozen Shoulder. Dat wil zeggen dat de onderliggende veranderingen van de ziekte niet zichtbaar zijn op een röntgenfoto. Niettemin is de opname nuttig om andere oorzaken van schouderpijn uit te sluiten, zoals een botbreuk, verkalking of artrose.
Met behulp van echografie en magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) kan de arts verschillende structuren in het schoudergewricht (zoals verdikte ligamenten of capsulegedeelten) nauwkeuriger beoordelen, wat kan helpen bij het diagnosticeren van Frozen Shoulder.
Frozen Shoulder: behandeling
Bevroren schoudertherapie richt zich op conservatieve (niet-operatieve) maatregelen die zijn aangepast aan het stadium van de ziekte.
Maatregelen zoals ijsbehandelingen, elektrotherapie of de hete roller (speciale warmtebehandeling met massage) verbeteren de bloedcirculatie en verlichten de aanvankelijk ernstige pijn van een bevroren schouder. Oefeningen in het water (bijvoorbeeld in het oefenbad) helpen om de mobiliteit in de eerste fase van de ziekte te behouden, om de pijn in de tweede fase te verlichten en om de bewegingsomvang in de derde fase te vergroten.
Fysiotherapeutische oefeningen moeten met voorzichtigheid worden uitgevoerd en in de mate dat ze geen pijn veroorzaken, vooral in de eerste fase van de ziekte. Vanaf de tweede fase van de ziekte kan manuele therapie het bewegingsbereik van de getroffen schouder verbeteren. Nogmaals, de oefeningen mogen alleen worden uitgevoerd in een pijnvrij bewegingsbereik en mogen de bewegingslimieten niet overschrijden. De therapeut kan ook de thuisoefeningen van de patiënt laten zien, bijvoorbeeld zogenaamde slingeroefeningen.
Zelfs in de derde fase van de ziekte, wanneer Frozen Shoulder langzaam weer “ontdooit”, is oefentraining erg belangrijk. De patiënt moet consistent met de therapeut en thuis trainen om de zieke schouder zo snel mogelijk volledig te kunnen bewegen.
Geneesmiddelen op Frozen Shoulder
Indien nodig zullen patiënten met een frozen shoulder pijnstillende en ontstekingsremmende medicijnen krijgen, vooral die uit de groep niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen (NSAID’s zoals diclofenac, ibuprofen, ASA). In fase 2 van een Frozen Shoulder, wanneer de pijn afneemt, kan de toediening van dergelijke analgetica dienovereenkomstig worden verminderd.
Soms krijgen patiënten met een frozen shoulder cortison, zoals een spuit in het schoudergewricht of als tablet. Cortison heeft een sterk ontstekingsremmend effect.
Operatie bij Frozen Shoulder
Als conservatieve maatregelen in een Frozen Shoulder niet het gewenste succes opleveren, kan een operatie nuttig zijn: als onderdeel van een gezamenlijke mirroring (artroscopie) onder algemene anesthesie worden verklevingen in het schoudergewricht opgelost. Het gewricht wordt weer mobieler. De procedure mag alleen worden uitgevoerd door een ervaren chirurg.
Frozen Shoulder: ziekteverloop en prognose
De behandeling van Frozen Shoulder is vervelend en vereist geduld van de patiënt. Over het algemeen vordert de ziekte over een tot drie jaar. Soms geneest iemand Bevroren schouder niet volledig, maar laat op de lange termijn bewegingsbeperkingen achter.