optische neuritis

Oogzenuwontsteking: beschrijving

Bij optische neuritis (neuritis nervi optici) is de optische zenuw ontstoken, waardoor we kunnen zien. Hij verlaat het netvlies (netvlies) op de zogenaamde papilla in de richting van de hersenen en leidt daar de signalen die door het licht op het netvlies opkomen.

De oogzenuw kan zowel in de buurt van de papil als later ontstoken zijn. Als de Neuritis nervi optici op de papil spreekt, spreekt men van een papillitis of atypische oogzenuwontsteking. Een typische oogzenuwontsteking is de zogenaamde retrobulbaire neuritis, waarbij het ontstekingsproces zich achter het oog bevindt.

Elk jaar ontwikkelen ongeveer één tot zes mensen op de 100.000 retrobulbaire neuritis. De ziekte komt vooral voor bij jonge vrouwen tussen 20 en 40 jaar. Alleen elke vijfde patiënt is mannelijk. De frequentie van typische oogzenuwontsteking neemt toe van de evenaar naar de polen. De ziekte is nauw verbonden met het optreden van multiple sclerose (MS).

Papillitis of atypische oogzenuwontsteking treft meestal kinderen of oudere mensen ouder dan 50 jaar. Patiënten leden vaak al eerder aan een virale infectie van de bovenste luchtwegen.

Oogzenuwontsteking: symptomen

Oogzenuwontsteking leidt voornamelijk tot een vermindering van het gezichtsvermogen. Het zicht verslechtert drastisch binnen enkele uren of dagen. De gezichtsscherpte neemt aanzienlijk af, vooral in het centrale gebied van het gezichtsveld. De peetvaders melden hen gezien te hebben door matglas of door een grijze sluier. Bovendien voelen ze een doffe pijn in het oog, die voornamelijk wordt veroorzaakt door oogbewegingen.

Als er een typische oogzenuwontsteking is, kan de kleurverzadiging worden aangetast. Dit geldt vooral voor de kleur rood, daarnaast kan het zogenaamde Uthoff-fenomeen optreden. Dit betekent dat de symptomen van oogzenuwontsteking toenemen met warmte. Wanneer patiënten bijvoorbeeld een warm bad nemen, merken ze een verslechtering van hun gezichtsvermogen. Ongeveer 30 procent van de patiënten met oogzenuwontsteking neemt lichtflitsen waar.

Oogzenuwontsteking: oorzaken en risicofactoren

De oorzaken van oogzenuwontsteking zijn divers. Een typische oogzenuwontsteking treedt vooral op bij multiple sclerose. Bij deze ziekte, waarbij het immuunsysteem is gericht tegen de eigen structuren van het lichaam (auto-immuunziekte), worden de zogenaamde myeline-omhulsels van de zenuwen aangevallen. Ze omringen de zenuwuiteinden (axonen) en laten dus een hoge geleidingssnelheid van de informatie toe. Als de myelineschede beschadigd is, beïnvloedt dit de overdracht van de zenuwsignalen. Andere auto-immuunziekten zoals sarcoïdose of lupus erythematosus kunnen oogzenuwontsteking veroorzaken.

De myelinescheden kunnen niet alleen worden aangevallen door auto-immuunprocessen. Ook infecties met bepaalde pathogenen kunnen de zenuwgeleiding beschadigen. Dit veroorzaakt vaak papillitis bij kinderen na een verkoudheid. Maar zelfs infecties die direct het zenuwstelsel aantasten, zoals de ziekte van Lyme of syfilis, kunnen oogzenuwontsteking veroorzaken.

Oogzenuwontsteking: onderzoeken en diagnose

Om “oogzenuwontsteking” te diagnosticeren, zal uw arts u eerst in detail vragen over de geschiedenis van de ziekte (anamnese). Hij zal u de volgende vragen stellen:

• Wanneer is je zicht verslechterd?
• Pijn oogbewegingen?
• Is het aan de ene kant slechter dan aan de andere kant?
• Ben je verkouden of heb je kort geleden koorts gehad?
• Heeft u last van hart- en vaatziekten?
• Had een familielid van u al soortgelijke symptomen?
• Is er een geval van multiple sclerose bekend in uw familie?
• Ben je duizelig of heb je zwaktes in je spieren opgemerkt?
• Rook je, drink je alcohol of neem je regelmatig medicijnen?
• Zijn de symptomen van hitte sterker (bijvoorbeeld als u een bad neemt)?
• Ben je je bewust van lichtflitsen?

Oogzenuwontsteking: bepaling van de gezichtsscherpte

Dan onderzoekt uw arts uw ogen. Met behulp van een letter of nummerplaat wordt uw gezichtsscherpte bepaald. Het wordt verminderd in een oogzenuwontsteking.

Oogzenuwontsteking: test van de pupilreactie

Daarna licht uw arts afwisselend op met een klein lampje in uw ogen en let op de reactie van uw leerlingen. Normaal versmallen beide pupillen even, ongeacht welk oog de arts naar de kegel van het licht wijst. Bij retrobulbaire neuritis is er echter vaak een zogenaamd relatief afferent pupillair defect (RAPD). Dit betekent dat de optische zenuw van het aangedane oog de inkomende lichtsignalen niet zo goed in de hersenen geleidt als de andere optische zenuw. Als gevolg hiervan trekken de pupillen minder samen wanneer de arts het licht op het zieke oog richt en sterker wanneer hij in het gezonde oog schijnt.

Oogzenuwontsteking: onderzoek van oogmobiliteit

Bovendien controleert de arts de mobiliteit van uw ogen. Voor dit doel moet je bijvoorbeeld zeggen, volg zijn vinger of een pen uitsluitend met de blik, of de bewegingen je pijn doen of je dubbel ziet.

Oogzenuwontsteking: bepaling van het gezichtsveld

Vervolgens wordt uw gezichtsveld getest. Dit is het gebied van de omgeving dat je ogen kunnen zien zonder dat je hoofd beweegt. Het gezichtsveld kan ruwweg worden gecontroleerd met de vingers van de onderzoeker. Je moet het zeggen zodra je de vinger in je gezichtsveld ziet.

Met een zogenaamde perimeter kan het gezichtsveldonderzoek nauwkeuriger worden uitgevoerd. Er zijn verschillende lichtpunten die u in uw gezichtsveld zou moeten herkennen. Bij oogzenuwontsteking is er vaak een beperking van het gezichtsveld in het centrale gebied (centrale scotoma).

Oogzenuwontsteking: onderzoek van de fundus

Vervolgens reflecteert de arts uw fundus (fundoscopie). Hiervoor licht hij op met een oftalmoscoop in je ogen. Zodat hij het netvlies kan beoordelen. Hij let onder meer op veranderingen in de bloedvaten en de plaats waar de oogzenuw het oog verlaat (papilla). In retrobulbar is neuritis fundoscopie meestal onopvallend. Slechts in ongeveer 30 procent van de gevallen is de papilla veranderd. Bij atypische optische neuritis is de papilla rood en gezwollen.

Oogzenuwontsteking: onderzoek naar kleurperceptie

Bovendien wordt uw kleurperceptie getest. Bij een typische neuritis nervi optici is vooral de kleurverzadiging voor rood verzwakt.

Optische zenuwontsteking: test van optische zenuwgeleiding

Visueel opgeroepen potentialen (VEP’s) kunnen worden gebruikt om de geleidingssnelheid van de oogzenuw te controleren. Met deze meetmethode worden elektroden aan uw hoofd bevestigd. Na de irritatie van uw optische zenuw door afbeeldingen te tonen, worden de elektroden gebruikt om te meten welke signalen en hoe snel ze aankomen via de optische zenuw in de hersenen. Bij een ontsteking van de oogzenuw worden ze vaak veranderd.

Oogzenuwontsteking: geavanceerde diagnostiek

Als uw arts heeft vastgesteld of het een typische of atypische oogzenuwontsteking is, wordt verder onderzoek uitgevoerd. Met hun hulp wil men achterhalen welke ziekte de oogzenuwontsteking heeft veroorzaakt.

In een typische neuritis nervi optici die voor het eerst verscheen, ontwikkelt de patiënt multiple sclerose (MS) in ongeveer 30 procent van de gevallen in de komende vijf jaar. Om ze te diagnosticeren, wordt een magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) van het hoofd en de wervelkolom gemaakt. Bovendien wordt een lumbale punctie uitgevoerd: een monster van cerebrospinale vloeistof (CSF) wordt uit de lumbale wervelkolom genomen en onderzocht op tekenen van ontsteking die op MS kunnen duiden.

Atypische oogzenuwontsteking kan andere ziekten veroorzaken. Daarom wordt er vaak bloed afgenomen om te onderzoeken op verschillende pathogenen of antilichamen.

Oogzenuwontsteking: differentiatie tegen andere ziekten

De arts moet ook controleren of er geen andere ziekte is die symptomen veroorzaakt die vergelijkbaar zijn met oogzenuwontsteking. Deze omvatten onder andere het papiloedeem. Het ontstaat wanneer de intracraniële druk toeneemt. Het veroorzaakt vergelijkbare tekenen van ziekte, maar beperkt meestal het gezichtsvermogen niet in dezelfde mate als optische neuritis.

Een vergiftiging met alcohol kan bijvoorbeeld zijn als een oogzenuwontsteking. In de regel komt het altijd aan beide kanten voor.

Andere oogziekten zoals anterior ischemische optische neuropathie (AION), die veel voorkomt bij diabetes mellitus, en Leber’s erfelijke optische neuropathie (LHON) moeten worden onderscheiden van oogzenuwontsteking.

Oogzenuwontsteking: behandeling

De therapie van oogzenuwontsteking hangt af van de oorzaak van de ziekte.

Als retrobulbaire neuritis aanwezig is en een verdere diagnose waarschijnlijk tot multiple sclerose leidt, worden geneesmiddelen gebruikt die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva). Deze omvatten glucocorticoïden (steroïden) zoals cortison of methylprednisolon. Ze worden gedurende de eerste drie tot vijf dagen in zeer hoge doses gegeven, die vervolgens langzaam worden verlaagd gedurende twee weken. Voordat een dergelijke behandeling met een hoge dosis cortison wordt uitgevoerd, moeten eerst ziekten zoals tuberculose, maagzweren, diabetes mellitus of hoge bloeddruk worden uitgesloten. Deze kunnen verergeren met een glucocorticoïde therapie. Vervolgens wordt het MS behandeld met speciale medicijnen zoals interferon beta of glatirameeracetaat.

Als een bacteriële infectie de oorzaak is van ontsteking van de oogzenuw, kunnen antibiotica worden gebruikt voor de behandeling. Maar ook steroïden kunnen nuttig zijn bij de behandeling om een ​​overmatige immuunrespons te stoppen.

Kortom, voor patiënten met oogzenuwontsteking: bescherming en bedrust. Op deze manier kunt u zelf iets doen om de duur en ernst van de ziekte in een oogzenuwontsteking te verminderen.

Oogzenuwontsteking: ziekteverloop en prognose

Met betrekking tot het beloop en de prognose van oogzenuwontsteking, moet een onderscheid worden gemaakt tussen retrobulbaire neuritis en papillitis. Kortom, een wekelijkse controle moet door de arts worden uitgevoerd tijdens de eerste drie weken. Daarna moet het tijdsinterval van de bedieningselementen afzonderlijk worden geselecteerd.

Oogzenuwontsteking: beloop en prognose van retrobulbaire neuritis

Retrobulbaire neuritis verslechtert het gezichtsvermogen van patiënten binnen enkele uren tot dagen. Na ongeveer een tot twee weken wordt het dieptepunt van de ziekte bereikt. Daarna is genezing ook spontaan mogelijk zonder enige tussenkomst van de medische kant. Na vijf weken is echter geen verbetering van de gezichtsscherpte meer te verwachten. Zeventig procent van de patiënten krijgt weer volledig zicht na de eerste verschijning van typische optische neuritis, en meer dan 90 procent van hen krijgt een gezichtsscherpte van meer dan 0,5, op voorwaarde dat ze boven 0,5 vóór ontsteking zijn. Na oogzenuwontsteking kunnen beide oogzenuwen weer ziek worden.

Als demyelinerende kuddes voor het eerst MRI gebruiken, is de kans op het ontwikkelen van multiple sclerose (MS) in de komende vijf jaar tussen 35 en 50 procent.

Oogzenuwontsteking: beloop en prognose van papillitis

Een papillitis is nogal sluipend. Vaak treedt het op na een infectie van de bovenste luchtwegen. Het verbetert niet vanzelf binnen vier weken. Als de therapie niet op tijd wordt gestart, kan de optische schijf in de loop van de tijd verdwijnen. Als gevolg van optische neuritis dan kan uw gezichtsvermogen beperkt zijn.