prostatitis

Prostatitis: beschrijving

Prostatitis (prostaatontsteking) is een ontsteking van de prostaat van de man. De prostaat bevindt zich net onder de urineblaas en is ongeveer de grootte van een kastanje. Het omringt het eerste deel van de urethra en strekt zich uit tot de zogenaamde bekkenbodem, die is opgebouwd uit spieren.

De prostaat produceert secreties die PSA (prostaatspecifiek antigeen) en sperma omvatten. De PSA maakt het ejaculaat dunner. Sperma is belangrijk voor de beweeglijkheid van het sperma.

Prostatitis wordt voornamelijk geassocieerd met ernstige pijn in de perineale en anale gebieden. Bovendien treden symptomen zoals urinefrequentie, pijn tijdens het plassen (mictie) en pijn tijdens ejaculatie op tijdens prostaatontsteking.

De prostaat wordt relatief vaak aangetast door ontstekingen. Naar schatting wordt ongeveer 15 procent van alle mannen in Duitsland eenmaal in hun leven ziek van prostatitis. De kans op een prostaatinfectie neemt toe met de leeftijd. Studies tonen aan dat de meeste gevallen tussen de 40 en 50 jaar oud zijn.

prostatitis-syndroom

In de tussentijd is in de geneeskunde een groter begrip van de term prostatitis ontstaan. Onder het zogenaamde prostatitis syndroom worden verschillende klachten in het bekken van de man samengevat, die meestal een onbekende oorzaak hebben. De term “prostatitis syndroom” vat verschillende klinische afbeeldingen samen:

• Acute bacteriële prostatitis
• Chronische bacteriële prostatitis
• Inflammatoire en niet-inflammatoire chronische bekkenpijnsyndroom (“Abacteriële chronische prostatitis”)
• Asymptomatische prostatitis

Acute en chronische bacteriële prostatitis

een acute prostatitis wordt veroorzaakt door bacteriën (acute bacteriële prostatitis). Bacteriën gaan ofwel door het bloed naar de prostaat of verspreiden zich van een bacteriële infectie van de blaas of urethra naar de prostaat. Een acute prostatitis is meestal een ernstige algemene aandoening met ernstige pijn tijdens het plassen, koorts en koude rillingen. Prostaatontsteking wordt in ongeveer tien procent van de gevallen door bacteriën veroorzaakt.

Een acute kan er een worden chronische prostatitis ontwikkelen: als een prostaatontsteking gedurende een periode van meer dan drie maanden en herhaaldelijk kiemen in de urine, de zogenaamde prostaat-exprimate (door verkregen prostaatvloeistof) of in het ejaculaat wordt gedetecteerd, is dit een chronische bacteriële prostatitis. Het is minder fulminant dan de acute prostatitis. Hoewel een chronische prostaatontsteking pijn veroorzaakt bij het plassen en mogelijk een gevoel van druk in het perineale gebied, maar de klachten zijn meestal niet zo uitgesproken als bij acute prostatitis.

Chronisch bekkenpijnsyndroom (abacteriële prostatitis)

In de meeste gevallen van prostaatinfectie kunnen geen bacteriën worden gedetecteerd in de urine, de prostaat of de ejaculatie als oorzaak van de ziekte. De trigger voor prostatitis blijft onduidelijk. Artsen noemen dit een chronisch bekkenpijnsyndroom (abacteriële chronische prostatitis).

In dergelijke gevallen kunnen witte bloedcellen (leukocyten) echter vaak worden gedetecteerd als een uitdrukking van ontsteking in de prostaat (inflammatoir chronisch bekkenpijnsyndroom). Om dit te differentiëren is een andere vorm van de ziekte waarbij noch bacteriën, noch leukocyten detecteerbaar zijn (niet-inflammatoir chronisch bekkenpijnsyndroom). Over het algemeen is chronisch bekkenpijnsyndroom (abacteriële prostatitis) de meest voorkomende vorm van prostatitis.

Asymptomatische prostatitis

In zeldzame gevallen treedt asymptomatische prostatitis op. In deze vorm van prostatitis, hoewel er tekenen van ontsteking zijn, maar er geen pijn of andere symptomen zijn. Asymptomatische prostatitis wordt meestal toevallig ontdekt, bijvoorbeeld als onderdeel van een onderzoek naar onvruchtbaarheid.

Prostatitis: symptomen

Prostaatontsteking kan verschillende symptomen veroorzaken. Hoewel de symptomen van acute prostatitis zeer ernstig kunnen zijn en een sterk gevoel van malaise inhouden, zijn ze meestal enigszins milder bij chronische prostatitis. Niet elke getroffen man heeft noodzakelijkerwijs alle genoemde symptomen en de ernst van de symptomen kan van man tot man verschillen.

Acute prostatitis: symptomen

Acute prostatitis is vaak een acute aandoening waarbij patiënten last hebben van koorts en koude rillingen. De ontsteking van de prostaat rondom de urethra veroorzaakt ook typische urinewegsymptomen. Urineren veroorzaakt een brandende pijn (algurie) en de urinestroom wordt aanzienlijk verminderd (dysurie) door de zwelling van de prostaatklier. Omdat de getroffenen slechts kleine hoeveelheden urine kunnen uitscheiden, hebben ze een constante urinefrequentie en moeten ze vaak naar het toilet (pollakisurie). Andere symptomen van prostatitis zijn blaas-, bekken- en rugpijn. Pijn kan ook optreden tijdens of na de ejaculatie.

Chronische prostatitis: symptomen

Prostatitis met een chronisch beloop veroorzaakt over het algemeen minder ernstige symptomen dan acute prostaatontsteking. Symptomen zoals koorts en koude rillingen zijn meestal volledig afwezig. Symptomen zoals een gevoel van druk in de perineale of onderbuik, een bruin worden van het ejaculaat als gevolg van bloed in het sperma of bloed in de urine (hematurie) zijn typisch bij chronische prostaatontsteking. Libido en potentie-aandoeningen zijn ook veel voorkomende symptomen in de chronische vorm, vaak als gevolg van pijn tijdens of na de ejaculatie. De symptomen van chronische bacteriële en chronische abacteriële prostatitis (chronisch bekkenpijnsyndroom) zijn niet verschillend.

Complicaties van prostatitis

Bij prostatitis kan het, naast de acute symptomen, ook leiden tot complicaties die het verloop van de ziekte bemoeilijken en de genezingsperiode verlengen. De meest voorkomende complicatie is een prostaatabces (vooral bij acute bacteriële prostatitis). Een prostaatabces is een etterende vertering van ontsteking, die meestal moet worden geopend en geleegd door een snee.

Als een verdere complicatie van prostaatontsteking, kan de ontsteking zich verspreiden naar nabijgelegen structuren zoals de epididymis of testikels (epididymitis, orchitis). Er zijn ook vermoedens dat chronische prostatitis wordt geassocieerd met de ontwikkeling van prostaatkanker.

Prostatitis: oorzaken en risicofactoren

Prostatitis kan verschillende oorzaken hebben. Van de oorzaak van een prostatitis hangt de behandeling en de voorspelling van een ontsteking af.

Bacteriële prostatitis: oorzaken

In slechts ongeveer tien procent van de gevallen wordt prostatitis veroorzaakt door een infectie van de prostaat met bacteriën (bacteriële prostatitis). Bacteriën kunnen de prostaat binnendringen via het bloed (hematogeen) of van naburige organen zoals de urineblaas of urethra, waar ze kunnen leiden tot een ontstekingsreactie.

De Escherichia coli-bacterie (E. coli), die voornamelijk in de menselijke darm voorkomt, is de meest voorkomende oorzaak van prostatitis. Klebsiella, enterokokken of mycobacteriën kunnen ook prostatitis veroorzaken. Bacteriële prostatitis kan ook worden veroorzaakt door seksueel overdraagbare aandoeningen zoals chlamydia- of trichomonas-infecties, evenals gonorroe.

Bij chronische prostatitis ontsnapten de bacteriën in de prostaat op een manier die nog niet duidelijk was door het menselijke immuunsysteem. Hierdoor kunnen de bacteriën de prostaat permanent koloniseren. Antibiotica bevatten relatief weinig prostaatweefsel, wat een andere oorzaak van bacteriële overleving in de prostaat kan zijn.

Chronisch bekkenpijnsyndroom: oorzaken

De exacte oorzaken van het chronische bekkenpijnsyndroom zijn nog steeds niet volledig bekend. Wetenschappers hebben verschillende theorieën bedacht, die allemaal plausibel klinken, maar die nog niet allemaal duidelijk zijn bewezen. In sommige gevallen is genetisch materiaal van tot nu toe onbekende micro-organismen in het bekken gedetecteerd. Oorzaak van het bekkenpijnsyndroom kunnen daarom micro-organismen zijn die nog steeds niet in het laboratorium te kweken zijn en daarom niet detecteerbaar zijn.

Een andere mogelijke oorzaak van chronisch bekkenpijnsyndroom is blaasledigingsstoornissen. Door de verstoring van de afvoer neemt het volume van de blaas toe, waardoor het op de prostaat drukt. Deze druk beschadigt uiteindelijk het prostaatweefsel en veroorzaakt ontsteking.

Als een andere mogelijke oorzaak wordt aangenomen dat ontsteking van het blaasweefsel zich kan verspreiden naar de prostaat.

Het is ook denkbaar dat zenuwirritatie rond de prostaat pijn veroorzaakt die ten onrechte wordt toegeschreven aan de prostaatklier.

Ten slotte is het ook denkbaar dat een overactief of verkeerd gericht immuunsysteem een ​​chronisch bekkenpijnsyndroom veroorzaakt.

In veel gevallen kan de oorzaak van chronische bekkenpijn echter niet duidelijk worden aangetoond. Artsen spreken dan van idiopathische prostatitis.

Anatomische oorzaken

In zeldzame gevallen wordt prostatitis veroorzaakt door een vernauwing van de urinewegen. Als de urinewegen wordt vernauwd, bouwt de urine zich op en kan deze, als deze de prostaat binnentreedt, ook ontsteking veroorzaken. Een dergelijke vernauwing kan worden veroorzaakt door tumoren of zogenaamde prostaatstenen.

Artsen vermoeden ook dat een disfunctie van de bekkenbodemspieren de ontwikkeling van prostatitis kan bevorderen.

Geestelijke oorzaken

Onlangs zijn steeds meer psychologische oorzaken van prostatitis besproken. Met name bij het niet-inflammatoire chronische bekkenpijnsyndroom is een psychische trigger waarschijnlijk. De exacte mechanismen zijn nog onbekend.

Risicofactoren voor prostatitis

Sommige mannen lopen met name het risico op een prostaatinfectie. Deze omvatten bijvoorbeeld mannen met een aandoening van het immuunsysteem of een onderdrukt immuunsysteem (bijvoorbeeld door een medicijn, immunosuppressieve therapie). Ook kunnen onderliggende ziekten zoals diabetes mellitus prostatitis bevorderen: de verhoogde bloedsuikerspiegel bij diabetespatiënten leidt vaak tot een verhoogde suikerspiegel in de urine. De overvloedige suiker in de urine kan de bacteriën goede groeiomstandigheden bieden, waardoor het gemakkelijker is om urineweginfecties te ontwikkelen. Bovendien is het immuunsysteem verzwakt bij diabetes mellitus.

Een andere risicofactor voor prostatitis is een blaaskatheter. Het inbrengen van de blaaskatheter via de urethra in de blaas kan kleine scheuren in de urethra veroorzaken en de prostaat beschadigen. Bovendien kan zoals elk ander vreemd lichaam zich op een blaaskatheterbacterie nestelen en een zogenaamde biofilm vormen. Als gevolg hiervan kunnen bacteriën langs de urethra naar de blaas stijgen en ook leiden tot een prostaatinfectie.

Prostatitis: onderzoeken en diagnose

Bij problemen met de prostaat is de huisarts of uroloog de juiste contactpersoon. De huisarts kan de medische geschiedenis (anamnese) nemen, maar als er een vermoeden van prostatitis is, zal hij u doorverwijzen naar een uroloog. Dit voert een lichamelijk onderzoek uit. In het geval van vermoedelijke prostatitis is dit meestal het zogenaamde digitale rectale onderzoek. Deze studie biedt echter geen duidelijk bewijs van prostaatontsteking, maar onderbouwt alleen het vermoeden. Om een ​​bacteriële prostatitis te detecteren, kan een laboratoriumonderzoek volgen. Als er geen specifieke oorzaak kan worden vastgesteld, wordt ook een behandeling gegeven in geval van een gerechtvaardigd vermoeden van prostatitis.

anamnese

Typische vragen bij het vastleggen van de medische geschiedenis (anamnese) kunnen zijn:

• Heb je pijn bij het plassen?
• Waar voel je precies de pijn?
• Heb je pijn in de rug?
• Heb je veranderingen in ejaculatie opgemerkt?

Rectaal toucher

Omdat de prostaat direct aan het rectum grenst, kan deze met uw vinger over het rectum worden gepalpeerd. Dit digitale rectale examen gebeurt poliklinisch en zonder verdoving; meestal is het pijnloos. De patiënt wordt gevraagd om te gaan liggen met zijn benen gebogen. Met behulp van glijmiddel steekt de arts vervolgens langzaam een ​​vinger in de anus en scant de prostaat en aangrenzende organen (palpatie). Hij onderzoekt de grootte en gevoeligheid voor pijn van de prostaat: een ontstoken prostaatklier is sterk vergroot en zeer gevoelig voor pijn.

laboratoriumonderzoek

Om mogelijke ziekteverwekkers op te sporen, wordt in de meeste gevallen de urine getest. De standaardmethode is het zogenaamde vier-glasmonster. Hier worden de Ersturin, de Mittelstrahlurin, een Prostataexprimat en de Urin getest na een massage van de Prostata. Zoals Prostataexprimat artsen de afscheiding van de prostaat noemen. Dit wordt door de arts verkregen door lichte druk op de prostaat uit te oefenen, bijvoorbeeld tijdens palpatie. Het ejaculaat kan ook worden onderzocht op ziekteverwekkers en tekenen van ontsteking.

Verder onderzoek

Gebruik een rectaal echografisch onderzoek (echografie) Het kan precies worden bepaald waar de ontsteking zich bevindt en hoe ver deze zich heeft verspreid. Een belangrijk doel van het onderzoek is ook het uitsluiten van andere ziekten met vergelijkbare symptomen (differentiële diagnoses).

Om uit te kunnen sluiten dat een bestaande urinewegafwijking wordt veroorzaakt door een vernauwing van de urethra, a Urinestroommeting (uroflowmetrie) uitgevoerd. De patiënt urineert in een speciale trechter, die de hoeveelheid urine per tijdseenheid meet. Een normale urinestroom is tussen de 15 en 50 milliliter per seconde, met een urinestroom van tien milliliter per seconde of minder, is er een grote kans op een obstructie in de urethra.

Prostatitis: PSA-meting

Een verhoogde PSA-spiegel in het bloed (prostaatspecifiek antigeen) wordt algemeen beschouwd als een indicator voor prostaatkanker. Zelfs met prostatitis kunnen PSA-waarden in het bloed echter aanzienlijk worden verhoogd. Als de waarde aanzienlijk verhoogd is, wordt weefselmonsters (biopsie) meestal uitgevoerd en onderzocht in een laboratorium om prostaatkanker veilig uit te sluiten.

Prostatitis: behandeling

Net als bij andere ziekten zijn prostatitistherapie en behandelingsduur afhankelijk van de oorzaak.

Medicamenteuze therapie

een acute bacteriële prostatitis wordt behandeld met antibiotica. In milde gevallen is een dosis antibiotica voldoende voor ongeveer tien dagen. Voor chronische prostatitis moet het medicijn gedurende een langere periode (ongeveer vier tot zes maanden) worden ingenomen. Afhankelijk van de ziekteverwekkers, zijn de werkzame stoffen ofloxacine, ciprofloxacine, azithromycine, erytromycine of doxycycline geschikt. Zelfs als de symptomen al verdwijnen, moeten de antibiotica in ieder geval worden ingenomen zoals voorgeschreven door de arts. Dit voorkomt terugval en vermindert de kans op herhaling (terugval).

Ook een asymptomatische prostatitis wordt behandeld met antibiotica.

Is er een chronische abacteriële prostatitis (chronisch bekkenpijnsyndroom) voorheen was antibioticatherapie meestal niet effectief. Bij inflammatoire chronische bekkenpijnsyndroom, ondanks het ontbreken van bewijs van een ziekteverwekker is een studie met antibiotica, omdat soms een verbetering kan worden bereikt. Bij niet-inflammatoire chronische bekkenpijnsyndroom wordt antibioticatherapie echter niet aanbevolen.

Verdere therapeutische benaderingen van chronische abacteriële prostatitis zijn zogenaamde 5α-reductaseremmers zoals finasteride of dutasteride, pentosanpolysulfaat en kruidengeneesmiddelen (fytotherapeutica) zoals quercetine of pollenextract. Als er geen verbetering wordt bereikt, wordt de medicamenteuze therapie aangevuld met een fysiotherapie. Hier worden oefentherapie, bekkenbodemoefeningen of een regelmatige prostaatmassage aanbevolen. Bovendien kan microgolfhittetherapie weefsels stimuleren om de bloedstroom te verhogen en pijn te verminderen.

Symptomatische therapie

Bovendien kan symptomatische therapie helpen bij het verlichten van acute symptomen van prostaatinfectie. Pijnstillers kunnen worden voorgeschreven voor ernstige pijn. Ook warmtekussentjes en flessen warm water op de rug of onderbuik helpen de spieren te ontspannen. Dit verlicht vaak de pijn van prostaatontsteking.

Huismiddeltjes zoals een roggebehandeling of het eten van pompoenpitten met een zachte dop kunnen ook helpen bij de symptomen van prostatitis. Andere tips zijn een regelmatige bekkenbodemtraining, het ontbreken van een scherp fietszadel en bier, vlees, vet en suiker.

Behandeling van complicaties

Als een enorme obstructie van de urinestroom optreedt in de context van de ziekte, kan een prostatectomie nuttig zijn, omdat resterende urine altijd een hoog risico op infectie in de urinewegen met zich meebrengt.

Als de ontsteking pus in de prostaat (abces) scheidt, moet deze worden geleegd door een snee. De toegangsweg is meestal het rectum.

instorting

Het percentage recidieven bij prostatitis is over het algemeen zeer hoog. Ongeveer 23 procent van de getroffenen ondergaat een tweede episode van ziekte na een enkele ziekte, 14 procent lijdt drie en 20 procent zelfs vier of meer ziektegevallen. Om het risico op terugval te verminderen, vermijd het dragen van natte kleding tijdens of na prostatitis, overkoeling (zoals tijdens het sporten) of het drinken van bubbels zoals zwarte thee of koffie. Dit vermindert het risico op cystitis en dus ook op prostatitis. Met deze methoden kunt u echter niet op betrouwbare wijze bacteriële prostatitis voorkomen.

Prostatitis: ziekteverloop en prognose

De prognose van prostatitis hangt enerzijds af van de oorzaak van de ontsteking en anderzijds van hoe snel de juiste therapie wordt gestart.

Bij acute bacteriële prostatitis, die zo snel mogelijk wordt behandeld met antibiotica, is de prognose meestal goed. Door antibiotica te nemen, worden de ziekteverwekkers gedood, wat meestal de overgang naar chronische prostatitis voorkomt.

Wetenschappers vermoeden dat pijn tijdens ejaculatie het risico op chronische prostatitis verhoogt. Dergelijke pijn is een indicatie voor een verandering in de positionele relaties van de structuren in de bekkenholte, bijvoorbeeld een knijpen van de prostaat door de blaas. Als deze compressie langdurig aanhoudt, kan chronische prostatitis ontstaan.

Ongeveer 60 procent van alle patiënten met acute prostatitis heeft na zes maanden geen symptomen meer en ongeveer 20 procent ontwikkelt chronische prostatitis. Behandeling en prognose zijn hier moeilijker. In veel gevallen treden af ​​en toe episoden van de ziekte op, die de getroffenen vele jaren kunnen vergezellen.

Chronische prostatitis vereist meestal enorm veel geduld van de getroffenen. Het heel vaak lange verloop kan een grote psychologische last zijn. Patiënten die getroffen zijn, moeten professionele hulp zoeken (bijvoorbeeld psychotherapeutische ondersteuning), omdat de mentale toestand een enorme invloed heeft op de prognose prostatitis heeft.