aspergillose

Aspergillose: beschrijving

Aspergillose is een infectie met een speciale schimmel van het geslacht Aspergillus. De naam is afgeleid van het Latijn en betekent vertaald “de varenblad”, zoals de schimmelsporen onder de microscoop in uiterlijk naar deze vorm. Aspergillus-schimmels komen vrijwel overal in de omgeving voor, ze gedijen bijzonder goed op rottende plantendelen, bijvoorbeeld in de composthoop, biotons of in potgrond. Maar zelfs binnenshuis, bijvoorbeeld achter behang, in oude gestoffeerde meubels of isolatiematerialen, kan de schimmel zich verbergen.

Mensen kunnen aspergillose krijgen als ze de schimmelsporen inademen. De infectie treft vaker mensen van wie het immuunsysteem is verzwakt door bijvoorbeeld bepaalde ziekten of medicijnen. Voor gezonde mensen is de schimmel echter zelden een bedreiging.

Een andere vorm van de ziekte is de zogenaamde allergische bronchopulmonale aspergillose (ABPA). Hier koloniseren de schimmels de bronchiën en de longen en veroorzaken tegelijkertijd een allergische reactie. ABPA is af en toe aanwezig bij mensen met chronische longziekten, zoals chronische bronchiale astma.

Aspergillose en haar klinische foto’s

Aspergillose kan verschillende aandoeningen veroorzaken, afhankelijk van welk orgaansysteem door de schimmel wordt beïnvloed. De volgende vormen van aspergillose zijn bekend:

• Allergische bronchopulmonale aspergillose (ABPA): Het komt tot een allergische reactie van het immuunsysteem, veroorzaakt door schimmelsporen in de luchtwegen.
• mycotoxicosis: Hiermee verstaat men een vergiftiging door schimmelgif (mykotoxinen). Bepaalde Aspergillus-soorten kunnen zogenaamde aflatoxines produceren, die als kankerverwekkend worden beschouwd. Hoewel de toxine-producerende Aspergillus-soorten zeldzaam zijn in Europa, kunnen besmet voedsel worden geïmporteerd uit de overeenkomstige regio’s van de wereld.
• Oppervlakkige Aspergillus-infectie: Dit kan de huid van het externe gehoorkanaal, de neusbijholten, de luchtpijp en de bronchiën beïnvloeden.
• Invasieve aspergillose: De schimmels dringen dieper in het weefsel, een of meer organen worden aangetast in deze vorm:
• Aspergillose van de neusbijholten
• Aspergillus bronchopneumonie: ontsteking van de bronchiën en longen als gevolg van een infectie
• Aspergillose van het centrale zenuwstelsel
• Aspergillose van het maagdarmkanaal
• Aspergillose met betrokkenheid van bloedvaten, hart, lever of nieren

In sommige gevallen wordt ook een zogenaamde aspergilloma (“champignonbal”) geproduceerd in verband met aspergillose. Het vormt een grotere, bolvormige kolonie schimmel, die een schimmel vormt, die meestal ook een mengsel van slijm en dode cellen bevat. Aspergilloma ontwikkelt zich in een geprefabriceerde lichaamsholte, zoals de neusbijholte of de longen.

Aspergillose: symptomen

De symptomen van aspergillose hangen voornamelijk af van welk orgaansysteem wordt beïnvloed door de schimmels.

Mogelijke symptomen van aspergillose zijn:

• Ontsteking van de bronchiën of longen met hoesten, kortademigheid, rammelaars tijdens de ademhaling, pijnlijke hoest, bruinachtig-purulent, meer zelden bloederig sputum
• Sinusitis met neusafscheiding, sinuspijn, hoofdpijn
• Ontsteking van de externe gehoorgang met jeuk, pijn, oorafscheiding
• Astma-aanvallen bij allergische bronchiale astma
• Zwakte van de cardiale output (prestatie knik, kortademigheid)
• Diarree en buikpijn met betrokkenheid van het maagdarmkanaal
• Neurologische aandoeningen in geval van betrokkenheid van het centrale zenuwstelsel, meningitis
• koorts

Aspergillose: oorzaken en risicofactoren

de oorzaak Aspergillose is een infectie met schimmelschimmels van het geslacht Aspergillus. Meer dan 90 procent van de gevallen zijn Aspergillus fumigatus. Andere menselijke Aspergillus-soorten zijn A. terreus, A. flavus, A. niger en A. nidulans. De schimmels gedijen met name op plantmateriaal, oud fruit en groenten en meestal in potgrond. Mensen infecteren zichzelf door de schimmelsporen in te ademen; Deze vestigen zich direct in de luchtwegen en kunnen vanaf hier verdere organen infecteren. Aspergillose kan niet van persoon op persoon worden overgedragen.

Aspergillus-schimmels komen veel voor, maar niet elk contact met de ziekteverwekker leidt ook tot een ziekte. De belangrijkste risicofactoren voor aspergillose zijn daarom ziekten die verband houden met verminderde afweer, zoals HIV of AIDS. Zelfs mensen die medicijnen gebruiken die het immuunsysteem verminderen, hebben een hoger risico op het ontwikkelen van aspergillose. Dergelijke geneesmiddelen omvatten in het bijzonder zogenaamde immunosuppressiva, die bijvoorbeeld worden gebruikt na orgaantransplantaties of bepaalde middelen van kankertherapie (cytostatica). Verschillende auto-immuunziekten en chronische longziekten (zoals chronische obstructieve longziekte = COPD, bronchiale astma) maken de getroffenen vatbaarder voor de schimmelinfectie. Gezonde mensen met een intact immuunsysteem ontwikkelen daarentegen zelden aspergillose.

Aspergillose: onderzoeken en diagnose

Zodat de arts een aspergillose kan detecteren, informeert hij in een gedetailleerd gesprek over de respectieve klachten. Vaak vraagt ​​de arts ook naar bestaande ziekten en medicijnen die het immuunsysteem kunnen verzwakken. Dit kan een belangrijke gids zijn voor de diagnose van aspergillose voor de arts.

Dit wordt gevolgd door een lichamelijk onderzoek waarbij de arts – afhankelijk van de symptomen – het getroffen orgaansysteem in meer detail onderzocht. In de meeste gevallen zijn verschillende onderzoeksmethoden nodig om aspergillose te diagnosticeren. Deze omvatten bloedtesten, röntgenonderzoek en laboratoriumonderzoek van monstermateriaal (ejectie, weefselmonsters, enz.). Als de detectie van schimmelstammen van het geslacht Aspergillus succesvol is en tegelijkertijd een overeenkomstig klinisch beeld aanwezig is, kan de arts de diagnose aspergillose stellen.

Aspergillose: behandeling

Om een ​​aspergillose te behandelen, gebruikt de arts een antischimmelmiddel (antischimmelmiddel). De werkzame stoffen voriconazol en itraconazol zijn de geneesmiddelen van eerste keuze. Als alternatief worden amfotericine B en echinocandines gebruikt. Sommige Aspergillus-soorten hebben echter weerstand. In dit geval wijkt de arts af van andere antischimmelmiddelen. Allergische bronchopulmonale aspergilliose (ABPA) wordt meestal behandeld met corticosteroïden zoals cortison.

Als zich een aspergilloom heeft gevormd (bijvoorbeeld in de neusbijholte of de longen), is medicatie meestal onvoldoende. In dit geval is een chirurgische procedure vereist waarbij de champignonbal wordt verwijderd.

Aspergillose: preventie

Normaal gesproken worden gezonde mensen met intact immuunsysteem niet ziek met aspergillose, zelfs niet wanneer ze worden blootgesteld aan het virus. Mensen met chronische longaandoeningen of gecompromitteerde immuunsystemen moeten echter verschillende voorzorgsmaatregelen nemen. Dit omvat het weghouden van mogelijke bronnen van infectie uit hun omgeving. Om deze reden mogen bezoekers geen potplanten met potgrond naar het ziekenhuis brengen. Vermijd thuis zoveel mogelijk contact met compost, grond of organisch afval. Een veilige bescherming tegen infectie met de aspergillose, in de vorm van een vaccin, bestaat tot nu toe niet.

Aspergillose: ziekteverloop en prognose

Hoe de aspergillose verloopt, hangt vooral af van de expressie ervan. Een belangrijke factor hierbij is het vermogen van het immuunsysteem om met de ziekteverwekker om te gaan. Dit kan individueel heel anders zijn en is ook afhankelijk van de onderliggende ziekte. Omdat echter vaak mensen met een zwakke defensieve infectie met de schimmel infecteren, neemt de aspergillose vaak een moeilijk verloop ondanks de therapie en kan deze ook fataal zijn.